γράφει η ΜΑΡΙΑ ΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ---
Μία σπάνια συλλογή, δημιουργημένη από χιώτικα χέρια, περιμένει την τοποθέτησή της σε χώρο όπου θα αναδειχθεί, προβάλλοντας την Χίο και την ναυτική της ιστορία. Πρόκειται για 18 αντίγραφα αρχαίων τριηρών, δουλεμένα ένα -ένα στο χέρι από τον κ. Γιώργο Μορόμαλο , ο οποίος κατανάλωσε ατέλειωτες εργατοώρες για να τις δημιουργήσει. Η πρωτοτυπία δεν έγκειται μόνο στην αρτιότητα της κατασκευής που ο καλλιτέχνης θέλησε να προσδώσει ακολουθώντας πιστά τις ιστορικές λεπτομέρειες , αλλά και στην σπανιότητά της, γιατί αντίγραφα τριηρών υπάρχουν μόνο ένα- δύο σε ναυτικά μουσεία.
Το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης κ. Μορόμαλος, θέλησε να ασχοληθεί μ’ αυτή τη δύσκολη και επίπονη εργασία που απαιτεί πέρα από την τεχνική και θεωρητικές ιστορικές γνώσεις, ανεβάζει ακόμα περισσότερο την αξία των έργων του.
Είναι γνωστό από τα βιβλία της ιστορίας ότι « Η Tριήρης ήταν ταχύτατο αρχαίο κωπήλατο πολεμικό πλοίο, του οποίου ο τύπος εξελίχθηκε στον αρχαίο Ελλαδικό χώρο (αρχικά στην Κόρινθο, σύμφωνα με την παράδοση) από την διήρη, που ήδη κυριαρχούσε στις Ελληνικές αποικίες της Μ. Ασίας, στην Κύπρο και τη Φοινίκη.
Από βιβλία της Ιστορίας πληροφορούμεθα ότι : «τριήρης μπορούσε να κινηθεί με τα ιστία της, την κωπηλασία ή και με συνδυασμό των παραπάνω, όταν υπήρχε λόγος.
Ως πολεμικό πλοίο ήταν κατασκευασμένη να έχει ως κύριο μέσον πρόωσης τα κουπιά (οι κώπες) και βοηθητικά τα ιστία (πανιά) που κατά κανόνα ήταν τετράγωνα ή περισσότερο τραπεζοειδή, εκ των οποίων το κυριότερο φέρονταν επί κεραίας στον μεγάλο ιστό (κατάρτι) που ήταν στο μέσον του σκάφους, ενώ το μικρότερο φέρονταν σε κεκλιμένο ιστό ,πρώραθεν του κυρίου που ονομαζόταν «ακάτιος». Τα πανιά αυτά χρησιμοποιούνταν μόνο και εφόσον έπνεαν «ούριοι άνεμοι», δηλαδή από τη πρύμνη ή από το ισχίο του σκάφους. Ήταν δε τελείως ακατάλληλα για πλεύση «κατά την εγγυτάτην», κοινώς «όρτσα» ή σε πλαγιοδρομία. Υπήρχαν ακόμη δύο ειδών ιστία ,τα μεγάλα. που χρησιμοποιούνταν για μεγάλες πλεύσεις και τα μικρά που χρησιμοποιούνταν όταν ο άνεμος ήταν ισχυρός και ως βοηθητικά στις ναυμαχίες, κατά τις οποίες τα μεγάλα ήταν πάντα διπλωμένα ή είχαν αφαιρεθεί από πριν.
Ο Αριστοτέλης τη χαρακτήρισε «κωπηλατική μηχανή». Είχε 170 κουπιά, ενώ αν ήταν μονόκροτη με ίσο μήκος, θα είχε μόνο 54. Αυτό επιτυγχάνονταν με την κατάλληλη διάταξη των σειρών των κουπιών σε τρία διαφορετικά επίπεδα, αλλά σχετικά κοντινά μεταξύ τους, για να αποφευχθεί το υπερβολικό μήκος κουπιών για το ανώτατο επίπεδο.»
Σχετικά με τον ρόλο των τριηρών ανατρέχοντας πάλι σε ιστορικές πηγές, διαβάζουμε: «Οι τριήρεις ήταν πολεμικά πλοία, είχαν δηλαδή το καθήκον να μάχονται με εχθρικές ναυτικές μονάδες και να τις εξουδετερώνουν, συνήθως πολλές μαζί, οργανωμένες σε μοίρες και στόλους.
Η πιο απλή και συνηθισμένη αποστολή τους ήταν να περιπολούν κατά μήκος των ακτών της κρατικής οντότητας που αποκαλούσαν πατρίδα και να αποτρέπουν εχθρικές ενέργειες κατά των ακτών αυτών και των φίλιων εμπορικών και αλιευτικών σκαφών.
Αντίθετα, μπορούσαν να αναλάβουν το ρόλο των επιδρομικών κατά εχθρικής ακτής, καταδιώκοντας ή και καταβυθίζοντας την εχθρική εμπορική ναυτιλία και αποβιβάζοντας αγήματα επιδρομών στην ξηρά. Το μικρό βύθισμα έκανε την τριήρη ικανή να πλέει σχεδόν μέχρι την εχθρική ακτή, ευνοώντας την αποβίβαση των επιδρομικών αγημάτων.»
ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- ΠΙΣΤΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΟΡΟΜΑΛΟΥ
Η συλλογή αυτή , χρειάζεται ένα μέρος για να στεγαστεί και να αναδειχθεί. Ο καλλιτέχνης κ. Μορόμαλος σκοπεύει να τοποθετήσει τα πλοία του μέσα σε γυάλινες προθήκες- βιτρίνες, αλλά δεν έχει επαρκή χώρο για να στεγάσει όλη αυτή την ξεχωριστή δουλειά .Απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση σε κάθε ενδιαφερόμενο φορέα, να του παραχωρηθεί χώρος μόνιμης έκθεσης, -δεν ζητά τίποτε άλλο- και να αποκτήσει το νησί μας ένα επιπλέον πολιτισμικό στοιχείο ,το οποίο θα είναι και επισκέψιμο
