Του Μανόλη Στάθη
Τα χρυσόψαρα ζουν μέσα σε γυάλα, οι ελέφαντες επιβιώνουν στη ζούγκλα. Είναι τα δύο είδη που έχουν τις ακραίες διάρκειες μνήμης. Το χρυσόψαρο 3 δευτερόλεπτα (πρόσφατες έρευνες απέδειξαν για ένα είδος χρυσόψαρου ότι μπορεί να θυμάται και μέχρι 12 μέρες), ενώ οι ελέφαντες περισσότερο από 30 χρόνια (άλλοι ισχυρίζονται για όλη τους τη ζωή). Βλέπεις, το χρυσόψαρο ταΐζεται από το αφεντικό του μέσα στη γυάλα, ενώ ο ελέφαντας έχει ιδιαίτερα ανεπτυγμένη μνήμη, που τον βοηθά να απομνημονεύει περιοχές με βλάστηση και να εξασφαλίζει την τροφή του.
Η μνήμη, λοιπόν, σχετίζεται άμεσα με την ανάγκη της επιβίωσης, με τις άμυνες απέναντι στους κινδύνους του φυσικού ή κοινωνικού περιβάλλοντος. Όσο μικρότερη μνήμη διαθέτουμε τόσο πιο εκτεθειμένοι είμαστε απέναντι στους κινδύνους και τόσο μεγαλύτερο είναι το πλεονέκτημα των αντιπάλων μας. Είναι καθοριστικός παράγοντας, λοιπόν, η μνήμη για όλες μας τις επιλογές. Μερικές φορές για να μας προστατέψουν φίλοι μας από κάποιον κίνδυνο μας θυμίζουν καταστάσεις.
Φιλικά, λοιπόν, κινούμενος και με μοναδικό σκοπό να προστατέψω, θα ήθελα να εκθέσω τις παρακάτω σκέψεις για να θυμηθούμε τι συνέβη μόλις δυόμισι χρόνια πριν.
Σήμερα έχει "ανοίξει" η προεκλογική περίοδος - πόσο μεγάλη θα είναι εξαρτάται από τη δυνατότητα της παρούσας Βουλής να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αν δεν εκλέξει, οι εκλογές θα γίνουν το αργότερο στις αρχές Φεβρουαρίου, αν εκλέξει το αργότερο αρχές Μαΐου.
Οι φήμες λοιπόν και οι δημοσκοπήσεις (μυστικές δήθεν και φανερές) άρχισαν με φοβερή ταχύτητα να γλιστράνε στην καθημερινότητά μας δημιουργώντας πότε φόβους και πότε προσδοκίες. Οι επίδοξοι απόγονοι των Πάουλ Γιόζεφ Γκέμπελς και Τζορτζ Γκάλοπ πιάνουν δουλειά και τρίβουν τα χέρια τους. Καταιγίδα τα δημοσιεύματα χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Αξίζει λοιπόν η αναδρομή που θα επιχειρήσω για τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων την περίοδο εκλογών του Μαΐου 2012.
Συνολικά έγιναν 17 δημοσκοπήσεις στο διάστημα 1/4/2012 - 20/4/2012. Στον πίνακα βλέπουμε το μέσο όρο των αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων σε αντιστοίχηση με το αποτέλεσμα των εκλογών.
Ο μέσος όρος των προβλέψεων για τα δύο κόμματα της κυβέρνησης Παπαδήμου ήταν μεγαλύτερος του αποτελέσματος των εκλογών, αλλά στα όρια του στατιστικού σφάλματος αφού για το μεν ΠΑΣΟΚ το αποτέλεσμα ήταν το 94,82% των προβλέψεων για τη δε Νέα Δημοκρατία 97,64%.
Όσο αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ οι προβλέψεις ήταν κατά πολύ μικρότερες του πραγματικού αποτελέσματος, δηλαδή κατά 7,8 ποσοστιαίες μονάδες, το δε αποτέλεσμα ήταν το 184,4% του προβλεφθέντος. Σημειωτέον ότι αυτή είναι η μεγαλύτερη απόκλιση, υποψιάζομαι όχι τυχαία αν αναλογιστούμε ότι τα δεδομένα αφορούν τον μέσο όρο των προβλέψεων, άρα περιορισμό του σφάλματος.
Θα είχε ενδιαφέρον να συσχετίσουμε τα αποτελέσματα συγκεκριμένων εταιρειών δημοσκοπήσεων με πιθανές έρευνες που αυτές ανέλαβαν την περίοδο που προηγήθηκε της προεκλογικής (π.χ. ερεύνα για τις συνήθειες των καπνιστών!) αλλά και τη δαπάνη του Δημοσίου γι' αυτές τις έρευνες. Αν θέλουμε να σκληρύνει το παιχνίδι, να ψάξουμε να βρούμε και παραστατικά πληρωμής των εταιρειών από τους εντολείς των ερευνών.
Ας δούμε όμως ποιες εταιρείες είχαν τις μεγαλύτερες αποκλίσεις στις προβλέψεις για τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και για λογαριασμό ποιων τις πραγματοποίησαν. Τα συμπεράσματα δικά σας:
* Στις 9/4/12 η GPO για λογαριασμό του Μega (Ανατροπή, Πρετεντέρης): Πρόβλεψη 6,2%, απόκλιση 11,84! Το αποτέλεσμα ήταν το 270% της πρόβλεψης! Ενδεικτική η απόκλιση της αξιοπιστίας της εταιρείας, αφού την αξιοπιστία της εκπομπής τη γνωρίζουμε και δεν μας εκπλήσσει.
* Στις 2/4/12 η Metron Analysis για λογαριασμό της iefimerida προβλέπει 6,6% απόκλιση, δηλαδή 11,58 ποσοστιαίες μονάδες. Το αποτέλεσμα είναι το 254% της πρόβλεψης.
Η ίδια εταιρεία για λογαριασμό της "Ημερησίας" στις 12/4/12 προβλέπει για τον ΣΥΡΙΖΑ 6,4%, απόκλιση 11,38 ποσοστιαίων μονάδων. Το πραγματικό αποτέλεσμα είναι το 260% της πρόβλεψης.
Το περίεργο είναι η διακύμανση των προβλέψεων της συγκεκριμένης εταιρείας, αφού στο ενδιάμεσο διάστημα των δύο παραπάνω δημοσκοπήσεων έχει πραγματοποιήσει ακόμη μια δημοσκόπηση για λογαριασμό του "Έθνους" προβλέποντας για τον ΣΥΡΙΖΑ 11,5%, με απόκλιση δηλαδή αρκετά μικρότερη από το αποτέλεσμα, δηλαδή 5,28 ποσοστιαίων μονάδων.
* Για να μην κουραζόμαστε όμως με αριθμούς, τη μικρότερη απόκλιση την έχουν οι εταιρείεςPublic Issue για λογαριασμό του Σκάι - Καθημερινήςστις 11/4 και η VPRC για λογαριασμό του περιοδικού ΕΠΙΚΑΙΡΑ στις 19/4, με πρόβλεψη 13%.
Με βάση λοιπόν τον μέσο όρο των δημοσκοπήσεων, ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν τρίτο κόμμα με προβλεπόμενη διαφορά από το πρώτο κόμμα, τη Νέα Δημοκρατία, στο 10,7%. Τελικά ήταν δεύτερο, με διαφορά μόλις 2,07%!
Με βάση τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων (στο σύνολό τους) το ΠΑΣΟΚ προηγείτο του ΣΥΡΙΖΑ με μικρότερη διαφορά το 0,4% (RASS για το Παρών, 1/4/12) και μεγαλύτερη το 8% (MARC για το Έθνος, 18/4/12). Με βάση τον μέσο όρο των δημοσκοπήσεων, το ΠΑΣΟΚ θα ήταν δεύτερο κόμμα και μάλιστα με διαφορά 4,8% από το τρίτο, δηλαδή τον ΣΥΡΙΖΑ. Τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, σε συνδυασμό με τα κομματικά «παπαγαλάκια», απέτρεψαν την περαιτέρω συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ και περιόρισαν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ.
Ακριβώς στο ίδιο σενάριο σκοπεύει και σήμερα η Νέα Δημοκρατία, έχοντας δεδομένο ότι διαθέτουμε μνήμη χρυσόψαρου, όταν διαδίδει ότι «κλείνει» η δημοσκοπική ψαλίδα. Καλό θα είναι βεβαία μερικά ΜΜΕ να προστατέψουν την αξιοπιστία τους αποφεύγοντας αναπαραγωγή διαδόσεων. Ειδικά όταν διεθνή μέσα μόλις χθες δημοσίευαν άρθρα περί σκόπιμης τρομοκράτησης των ψηφοφόρων με διασπορά από πλευράς της κυβέρνησης ψευδών και κατασκευασμένων ειδήσεων (Guardian).
Ας αποκτήσουμε λοιπόν μνήμη ελέφαντα, για να αμυνθούμε στον πολιτικό τους παχυδερμισμό και στην κοινωνική τους αναλγησία.
* Ο Μανόλης Στάθης είναι οικονομολόγος
