Πραγματοποιήθηκε χθες (6.2.2013)
στο Ίδρυμα Ευγενίδου, η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των μελών της Ενώσεως
Ελλήνων Εφοπλιστών, στη διάρκεια της οποίας ο πρόεδρος κ. Θεόδωρος Βενιάμης,
αναφέρθηκε λεπτομερώς στις εξελίξεις που σημειώθηκαν στην ποντοπόρο ναυτιλία
τον περασμένο χρόνο, καθώς και στα πεπραγμένα της Οργανώσεως του ελληνικού
εφοπλισμού.
«Καλούμαι να κάνω απολογισμό των πεπραγμένων μιας χρονικής
περιόδου που δικαιολογημένα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως η κρισιμότερη στη
σύγχρονη ιστορία τόσο της χώρας μας όσο και της Ευρώπης, λόγω των δυσμενών
οικονομικών συγκυριών. Πράγματι το προηγούμενο έτος συνέχισε να αποτελεί εποχή
διαρκούς ύφεσης για τη διεθνή ναυτιλιακή αγορά, οφειλόμενη κυρίως σε τρεις
παραμέτρους. Ειδικότερα:
Στην εξωγενή παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση, η
οποία έχει ως συνέπεια την ανάσχεση του διεθνούς εμπορίου και την επακόλουθη
μείωση του θαλάσσιου μεταφορικού έργου.
Στην υπερπροσφορά της χωρητικότητας – η οποία
δημιουργήθηκε υπό συνθήκες υπεραισιοδοξίας στη φάση της άνθησης του γνωστού σε
όλους μας οικονομικού κύκλου- και έχει σαν αποτέλεσμα την δραματική πτώση των
ναύλων και την επακόλουθη μείωση της αξίας των πλοίων.
Στο σοβαρά κλονισμένο τραπεζικό σύστημα, το οποίο
θεωρείται το πρώτο “θύμα” της οικονομικής κρίσης παγκοσμίως και το οποίο
αδυνατεί προς το παρόν να συνεργαστεί και να στηρίξει ως ένα βαθμό τον
εφοπλισμό, δηλαδή δεν προσφέρεται να χρηματοδοτήσει είτε προγράμματα ανανέωσης
στόλων – κομβικό σημείο για την ανταγωνιστικότητά μας – είτε κεφάλαια κίνησης
των ναυτιλιακών εταιριών, ώστε να ξεπεράσουν το πρόβλημα της περιορισμένης
ρευστότητας και να καταστούν περισσότερο βιώσιμες και λειτουργικές.
Δεν έχω πρόθεση να εξωραΐσω την κατάσταση που βιώνουμε. Ως
επιχειρηματίες όμως στο ναυτιλιακό στίβο, γνωρίζουμε πολύ καλά τις δυσκολίες
αλλά και τις δυνατότητες και ευκαιρίες που υπάρχουν στο επάγγελμά μας, ένα
επάγγελμα χωρίς σύνορα, εκτεθειμένο σε πολλαπλές και συχνά απρόβλεπτες
συγκυρίες αλλά και στον παραδοσιακά κυκλικό
χαρακτήρα της ναυτιλίας με τις εναλλαγές περιόδου ύφεσης
και ανάπτυξης. Εν τούτοις, η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες επανατοποθέτησης.
Εξάλλου, ο Έλληνας πλοιοκτήτης χαρακτηρίζεται από προσαρμοστικότητα, ευελιξία
και επιχειρηματική διαίσθηση. Το στοίχημα είναι μεγάλο για τη νέα χρονιά αλλά
είναι πρόωρο ακόμη να προβούμε σε ασφαλή εκτίμηση των ενδείξεων. Το βλέμμα μας
παραμένει στραμμένο στις αναπτυσσόμενες χώρες και κυρίως την Κίνα και την
Ινδία, με την ευχή μιας γρήγορης ανάκαμψης του παγκόσμιου εμπορίου.
Μέσα λοιπόν στις ανακατατάξεις που συντελούνται γύρω μας
στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι, αλλά κυρίως σε εθνικό επίπεδο, έχουμε κάθε
λόγο να αισθανόμαστε ικανοποιημένοι από το δυναμικό ρόλο που συνεχίζει να
διαδραματίζει η ελληνική ναυτιλία στο διεθνή στίβο. Η ελληνόκτητη ναυτιλία
παραμένει στην πρώτη θέση τόσο διεθνώς όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με 3.428 πλοία (άνω των 1.000 gt),
χωρητικότητας περίπου 245 εκατομμυρίων dwt, από τα οποία 820 πλοία με
χωρητικότητα 74 εκατομμύρια dwt, βρίσκονται στην ελληνική σημαία. Ειδικότερα, ο
ελληνόκτητος στόλος εκπροσωπεί το 15,56% του παγκόσμιου στόλου, ελέγχοντας
παράλληλα το 23,55 % και το 17,20 % του παγκόσμιου στόλου δεξαμενοπλοίων και
φορτηγών χύδην φορτίων αντιστοίχως. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν ένα
πρόγραμμα συνεχούς ανανέωσης του στόλου τους, είτε μέσω των προγραμμάτων
ναυπηγήσεων που σταδιακά ολοκληρώνονται, είτε μέσω αγορών μεταχειρισμένων αλλά
ποιοτικών πλοίων νέας ηλικίας. Επιπλέον, η στροφή πολλών συναδέλφων μας προς τα
εξειδικευμένα πλοία μεταφοράς υγροποιημένου LNG, καθώς και πλοία κατάλληλα για
τον διάπλου της Αρκτικής Οδού, αντανακλά πλήρως τις διεθνείς τάσεις και τον
πρωτοποριακό χαρακτήρα της ελληνικής επιχειρηματικότητας.
Όμως αυτή τη φορά, δεν θα ήθελα να επεκταθώ περισσότερο
στα διεθνή οικονομικά δρώμενα της ναυτιλιακής αγοράς. Προτιμώ να επικεντρωθώ
στις εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο και στο ρόλο που καλείται να παίξει η
ναυτιλιακή μας οικογένεια το προσεχές κρίσιμο διάστημα για την έξοδο της
ελληνικής οικονομίας από την κρίση.
Όλο το προηγούμενο έτος, οι κλυδωνισμοί της ελληνικής
οικονομίας και το αδιέξοδο στο οποίο έφτασε αρκετές φορές, ταλαιπώρησαν
ψυχολογικά το σύνολο του ελληνικού λαού. Ανασφάλεια, αβεβαιότητα, οικονομική
στενότητα, ανεργία, παράγοντες ανασταλτικοί για κάθε αναπτυξιακή πρωτοβουλία,
για κάθε επενδυτικό σχέδιο, για κάθε επιχειρηματικό όραμα. Στο ζοφερό αυτό
περιβάλλον, τα Ποσειδώνια του Ιουνίου 2012 ήταν πραγματικά μια ένεση αυτοπεποίθησης
και εθνικής περηφάνιας. Για μια εβδομάδα η καρδιά της διεθνούς ναυτιλιακής
βιομηχανίας χτυπούσε στην πρωτεύουσα της Ελλάδας, της χώρας στην οποία την ίδια
χρονική περίοδο η εθνική οικονομία της παρέπαιε, η αξιοπρέπειά της δεχόταν
προσβολές και το μέλλον της στην Ευρωζώνη τελούσε υπό συνεχές καθεστώς
αμφισβήτησης. Παρά ταύτα, η Έκθεση των Ποσειδωνίων έφερε για άλλη μια φορά στο
διεθνές προσκήνιο την πρωτοκαθεδρία της ελληνικής ναυτιλίας στα διεθνή
ναυτιλιακά τεκταινόμενα και την οικονομική διπλωματία που ασκεί, αφού κατέχει
το μεγαλύτερο ποσοστό μεταφορικής ικανότητας στη διακίνηση του διεθνούς
εμπορίου.
Λίγο μετά τα Ποσειδώνια και τις εκλογές της 17ης Ιουνίου
2012, άρχισε ο αγώνας δρόμου της νέας κυβέρνησης για τη διάσωση της ελληνικής
οικονομίας. Από την πρώτη στιγμή, η ναυτιλιακή μας οικογένεια, μέσω της Ενώσεώς
μας, δήλωσε παρούσα στην πρόσκληση του Πρωθυπουργού της χώρας για κάθε δυνατή
συμβολή στις σκληρές προσπάθειες που καταβάλλονται για την αναγέννηση της
ελληνικής οικονομίας.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να επαναλάβω την πάγια συμβολή
της ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία, μία συμβολή που συχνά, επιμελώς και
εσκεμμένα, υποτιμάται και σε καμία περίπτωση δεν προβάλλεται, τουλάχιστον εντός
της πατρίδας μας.
Η μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών
Ερευνών (ΙΟΒΕ), που κυκλοφόρησε τις πρώτες ημέρες του 2013, επαναλαμβάνει
νούμερα και εκτιμήσεις γνωστές σε εμάς και στους εταίρους μας στις διεθνείς
ναυτιλιακές αγορές.
Ειδικότερα:
·
6,1% του ΑΕΠ της Ελλάδας το 2009 προήλθε άμεσα ή έμμεσα από τελική ζήτηση για
θαλάσσιες μεταφορές. Η σημαντική σμίκρυνση του ΑΕΠ την τριετία 2009-2012
υποδηλώνει ότι το ποσοστό αυτό θα πρέπει να έχει αυξηθεί σημαντικά την περίοδο
αυτή φθάνοντας περίπου στο 8%.
·
Η τελική ζήτηση για θαλάσσιες μεταφορές δημιούργησε στο σύνολο, άμεσα και
έμμεσα, 13,3 δισεκατομμύρια ευρώ εγχώρια προστιθέμενη αξία το 2009.
·
Το έτος 2011 τα έσοδα από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών σε ξένο συνάλλαγμα
ανήλθαν σε 14 δισεκατομμύρια ευρώ.
·
Οι θαλάσσιες μεταφορές προσφέρουν άμεσα και έμμεσα απασχόληση σε περίπου
200.000 άτομα.
·
Ακόμη πιο εντυπωσιακές είναι οι εκτιμήσεις της δυνητικής συμβολής της
ελληνόκτητης ποντοπόρου ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία.
Στα προαναφερόμενα εντυπωσιακά νούμερα, εγώ προσωπικά θα
προτάξω τη στρατηγική και πολιτική σημασία της ελληνόκτητης ναυτιλίας για τη
χώρα μας. Η ελληνική ναυτιλία αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την
Αμερική, την Κίνα ως σημαντικός εμπορικός εταίρος που διακινεί μεγάλο ποσοστό
του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου. Το κύρος της, λοιπόν, πρέπει να
χρησιμοποιείται από την ελληνική πολιτεία ως διαπραγματευτικό «όπλο» για την
ανάπτυξη διακρατικών συμμαχιών, ιδιαίτερα τώρα που η εθνική οικονομία μας
γίνεται αντικείμενο αμφισβήτησης.
Θα ήθελα επίσης να αναφερθώ στην έντονη κριτική που
ασκείται από μερίδα του ευρωπαϊκού τύπου κατά της ελληνικής εφοπλιστικής
κοινότητας με κατηγορίες για ανεπαρκή φορολόγηση των κερδών της και μη
συνεισφορά της στην επίλυση του αδιεξόδου της ελληνικής οικονομίας. Πρόκειται
για υποκριτικά σχόλια, δεδομένου ότι ανάλογα φορολογικά καθεστώτα εφαρμόζουν οι
περισσότερες ευρωπαϊκές και μη χώρες, όχι μόνο για την εθνική τους ναυτιλία,
αλλά και για την προσέλκυση ξένων εφοπλιστικών επενδύσεων. Μήπως επιθυμούν να
στερήσουν από την Ελλάδα την πρωτοκαθεδρία στη διεθνή ναυτιλιακή κατάταξη;
Σε κάθε περίπτωση, έχουμε ήδη ανακοινώσει στον Πρωθυπουργό
ότι είμαστε πρόθυμοι να συμβάλλουμε περαιτέρω στην προσπάθεια που καταβάλλει η
κυβέρνηση για αύξηση των φορολογικών της εσόδων. Προσφάτως, η κυβέρνηση στα
πλαίσια του νέου φορολογικού νόμου που ψήφισε η Βουλή τον Ιανουάριο του 2013,
επέβαλε για πρώτη φορά φορολογία στα πλοία με ξένη σημαία, τα οποία
διαχειρίζονται εταιρίες εγκατεστημένες στην Ελλάδα. Επιπροσθέτως, είμαστε σε
ανοικτό, ειλικρινή και εποικοδομητικό διάλογο με την κυβέρνηση, προκειμένου το
σύνολο του ελληνικού εφοπλισμού να προβεί σε εθελοντική οικονομική συμβολή στο
προσεχές τριετές κρίσιμο διάστημα για την επανεκκίνηση της ελληνικής
οικονομίας. Επισημαίνεται ότι οι εξελίξεις αυτές λαμβάνουν χώρα με βάση τον
σεβασμό του παγιωμένου θεσμικού πλαισίου της ναυτιλίας, η συνταγματική
κατοχύρωση του οποίου αποδεικνύει ότι η ναυτιλία έχει ιστορικά κριθεί εθνικό
ζωτικό κεφάλαιο, μη διαπραγματεύσιμο και λόγω τούτου, αναγκαίο να διαφυλαχθεί
από διακυμάνσεις στη νομοθετική πρωτοβουλία της εκάστοτε κυβέρνησης.
Τέλος, η ΕΕΕ ενημέρωσε αναλυτικά τον Πρωθυπουργό για το
πρόγραμμα κοινωνικής προσφοράς που αναπτύσσει αθόρυβα προκειμένου να σταθεί
αρωγός στην πολυπληθή μερίδα των συμπολιτών μας που έχουν πληγεί από την οξύτατη
οικονομική κρίση, σεβόμενη πλήρως την αξιοπρέπειά τους. Το πρόγραμμα αυτό είναι
αποτέλεσμα της άμεσης ανταπόκρισής σας στην πρόσκληση που σας απηύθυνα πριν ένα
χρόνο για μια συλλογική προσπάθεια συγκέντρωσης χρημάτων, η οποία ελπίζω ότι θα
συνεχισθεί. Επικεντρωθήκαμε λοιπόν στην υποστήριξη της οικογένειας με έμφαση
στα ανήλικα παιδιά, θύματα της οικονομικής δυσχέρειας, στους τομείς της
σίτισης, της υγείας και σε άλλες μορφές επείγουσας παρέμβασης. Επιπλέον,
σύμφωνα με την επιθυμία σας, θα συνδράμουμε τη ναυτική εκπαίδευση που θίγεται
από την οικονομική στενότητα του δημοσίου. Όπως προείπα, είναι ένα έργο
αθόρυβο, χωρίς τυμπανοκρουσίες και δημόσια προβολή, το οποίο δεν το
χρησιμοποιούμε για επικοινωνιακούς σκοπούς. Η εκμετάλλευση για ίδιο όφελος, της
δυστυχίας και αδυναμίας χειμαζόμενων συμπολιτών μας, δεν συνάδει με το ήθος της
ελληνικής ναυτιλιακής οικογένειας, η οποία ιστορικά έχει σταθεί σιωπηλός
αρωγός, σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο, στην κοινωνία μας.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθώ σε μια θετικότατη
εξέλιξη που είχαμε σε εθνικό επίπεδο: Στις αρχές του δεύτερου εξαμήνου του 2012
και μετά από δυόμιση χρόνια ερασιτεχνικών πειραματισμών που οδήγησαν σε σειρά
αποτυχημένων διοικητικών σχημάτων, η ναυτιλία απέκτησε πάλι αυτόνομο και
ανεξάρτητο Υπουργείο, στο οποίο υπάγεται το σύνολο του Λιμενικού Σώματος,
επιστρέφοντας στο φυσικό του περιβάλλον και στο επιτελικό του έργο. Το γεγονός
αυτό χαροποίησε ιδιαίτερα τη ναυτιλιακή μας κοινότητα, αφού αποδείχθηκε
έμπρακτα η ορθότητα των θέσεών μας για την αναγκαιότητα ύπαρξης αυτόνομου
Υπουργείου. Θα αναρωτηθώ για άλλη μια φορά, γιατί πράγματι χρειαζόταν ο
κυκεώνας των δυόμιση ετών για να επανέλθουμε στο ιστορικά δοκιμασμένο με
επιτυχία μοντέλο διοίκησης της ναυτιλίας, το οποίο σε κάθε περίπτωση επλήγη,
όχι ευτυχώς ανεπανόρθωτα, μετά τις παλινωδίες που υπέστη.
Ελπίζω οι νομοθέτες και πολιτικοί της πατρίδας μας να
νουθετήθηκαν από τα λάθη και τις αποτυχίες του πρόσφατου παρελθόντος και να
επιδείξουν το απαιτούμενο όραμα για την ορθή ανασυγκρότηση του Υπουργείου μας.
Ο υπό συζήτηση Οργανισμός του νέου Υπουργείου και οι σχετικές διατάξεις του
Πολυνομοσχεδίου, περί ανασυγκρότησης αυτού, τα οποία έχουν γίνει αντικείμενο
πολιτικών διαφωνιών και αντιπαραθέσεων, θέλουμε να ελπίζουμε ότι στο τέλος, θα
αναδείξουν ένα ευέλικτο, λειτουργικό και αποτελεσματικό διοικητικό φορέα, χωρίς
επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και δυσλειτουργίες, στα πλαίσια του οποίου το Λιμενικό
Σώμα θα έχει τον αρμόζοντα ρόλο και κύρος.
Εντέλει, οι πρωτοβουλίες του Υπουργού Ναυτιλίας για
απλοποίηση της γραφειοκρατίας στη νηολόγηση πλοίων με ελληνική σημαία,
κινούνται κατ’ αρχήν προς τις σωστές κατευθύνσεις, υπό την προϋπόθεση όμως ότι
θα υπάρξουν τα εχέγγυα, ώστε η εφαρμογή τους στην πράξη να μην δημιουργήσει
δυσάρεστες εκπλήξεις λόγω ανεπάρκειας των προαπαιτούμενων υποστηρικτικών
μηχανισμών.
Ο τομέας της ναυτικής εκπαίδευσης και τα προβλήματα του
ανθρώπινου δυναμικού συνέχισαν να απασχολούν σοβαρά την Ενωσή μας κατά τη
διάρκεια του προηγούμενου χρόνου.
Ειδικότερα, εντονότατο ήταν το πρόβλημα που
αντιμετωπίσαμε, λόγω των δύσκολων οικονομικών συγκυριών που επηρεάζουν την
λειτουργία των ναυτιλιακών εταιρειών, με την αδυναμία που εμφανίστηκε στη
ναυτολόγηση των δοκίμων, πρωτοετών και δευτεροετών, των Ναυτικών Ακαδημιών για
τα υποχρεωτικά εκπαιδευτικά τους ταξίδια. Ευτυχώς, η έκβαση στο αδιέξοδο που
δημιουργήθηκε για το μέλλον των σπουδών ενός σημαντικού αριθμού δοκίμων ήταν
θετικότατη. Άμεσα και χωρίς μακροσκελείς διαβουλεύσεις και άγονες
αντιπαραθέσεις, εφοπλισμός και ναυτεργασία, με την καθοριστική συμβολή του Υπουργού
Ναυτιλίας και Αιγαίου κ. Κωστή Μουσουρούλη, οδηγηθήκαμε σε μία συμφωνία-πλαίσιο
για τη ρεαλιστική λύση του προβλήματος.
Κατ’ εξαίρεση για το 2012, συμφωνήθηκε με κανονιστική
πράξη να επιτραπεί η εγγραφή στο επόμενο διδακτικό εξάμηνο των σπουδαστών που δεν
είχαν πραγματοποιήσει το εκπαιδευτικό ταξίδι τους ή δεν συμπλήρωσαν την
απαιτούμενη θαλάσσια υπηρεσία τους.
Επιπλέον, για να μην έρθουμε πάλι αντιμέτωποι με ανάλογες
δυσάρεστες καταστάσεις, συμφωνήθηκε σειρά μέτρων, από τα οποία θα ήθελα κατά
προτεραιότητα να αναφερθώ στη θεσμοθέτηση υποχρέωσης σε όλα τα διαχειριζόμενα
από την Ελλάδα πλοία, ανεξαρτήτως σημαίας, για τη ναυτολόγηση ενός τουλάχιστον
σπουδαστή ανά πλοίο. Η ρύθμιση αυτή αποτελεί μία ρεαλιστική, αλλά και δίκαιη
λύση στο πρόβλημα ναυτολόγησης των δοκίμων. Είναι ηθική υποχρέωση όλων μας,
ανεξαρτήτως σημαίας νηολόγησης των πλοίων μας, να συνδράμουμε στην διατήρηση
της ναυτικής τεχνογνωσίας στην πατρίδα μας και στην παραγωγή αξιωματικών υψηλού
επιπέδου. Επιπροσθέτως, μία σειρά βελτιώσεων στο υπάρχον σύστημα ναυτολόγησης
των δοκίμων έχουν δρομολογηθεί να υλοποιηθούν μετά την περαιτέρω επεξεργασία
τους (όπως είναι η κατάργηση των κρατήσεων υπέρ ΝΑΤ, θέματα σχετικά με την
επιδότηση του α’ εκπαιδευτικού ταξιδιού κ.α.).
Εξίσου θετική είναι η προτεινόμενη, στο υπό εξέταση
πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου, σύσταση Γραφείου
Σταδιοδρομίας το οποίο θα κατευθύνει τη ναυτολόγηση των δοκίμων στα πλοία των
ναυτιλιακών μας εταιρειών.
Εν τέλει, θα ήθελα να επαναλάβω την ανάγκη για αναβάθμιση
της ναυτικής εκπαίδευσης, καθώς και για υλοποίηση του συστήματος ιδιωτικής
εκπαίδευσης.
Δεδομένης της ανεπάρκειας των υφιστάμενων υποδομών των
Ναυτικών Ακαδημιών μας να προσφέρουν περισσότερες θέσεις φοίτησης δοκίμων, η
δημιουργία ιδιωτικών σχολών θα δώσει επαγγελματική διέξοδο σε αρκετούς νέους
της πατρίδας μας σε μία εποχή όπου η ανεργία μαστίζει αδιακρίτως όλα τα
επαγγέλματα της στεριάς.
Στο πλαίσιο αυτό είναι σημαντικά τα ευρήματα της
προαναφερόμενης πρόσφατης μελέτης του ΙΟΒΕ σχετικά με τη δυνητική συμβολή της
ελληνικής ναυτιλίας στην απασχόληση με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Τον
ίδιο στόχο θα εξυπηρετήσει άμεσα η ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο υπό εξέταση
πολυνομοσχέδιο για τη σύναψη ατομικών συμβάσεων εργασίας στην ποντοπόρο
ναυτιλία και στον κλάδο των σκαφών αναψυχής, κατά τη διάρκεια του Μεσοπρόθεσμου
Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής και με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει σε
ισχύ αντίστοιχη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Μέσω αυτών, η ναυτολόγηση
ελληνικών κατώτερων πληρωμάτων θα είναι πλέον πρακτικά εφικτή με δεδομένες τις
συνθήκες του διεθνούς ανταγωνισμού που επικρατούν σήμερα στην παγκόσμια
ναυτιλία. Η ανταγωνιστικότητα είναι η καθοριστική παράμετρος για να επιβιώσει
το ελληνικό πλοίο στο διεθνή στίβο της θάλασσας, και επομένως να συνεχίσει
να αποτελεί στρατηγικό πυλώνα και μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Θα
είναι πράγματι απογοητευτικό εάν μία τόσο ελπιδοφόρος προοπτική για τη
δημιουργία θέσεων εργασίας, στη δίνη της οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα
μας, ανατραπεί στο βωμό των μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων, στερώντας από άνεργους
συμπολίτες μας το δικαίωμα για εργασία και δημιουργία.
Στη χρονιά που πέρασε, η Ένωσή μας συνέχισε δυναμικά το
έργο της διεθνούς εκπροσώπησης της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας,
παρακολουθώντας στενά τα ναυτιλιακά δρώμενα τόσο σε διεθνές όσο και σε
κοινοτικό επίπεδο και παρεμβαίνοντας κατά περίπτωση, πάντοτε με τεκμηριωμένες
θέσεις, υπέρ της εύρυθμης λειτουργίας της ναυτιλιακής δραστηριότητας. Θα ήθελα
να αναφερθώ με συντομία στα κυριότερα θέματα στα οποία επικεντρωθήκαμε:
Το 2012, σε κοινοτικό επίπεδο, πρωταρχικό θέμα που μας
απασχόλησε και συνεχίζει να μας απασχολεί είναι η διερεύνηση εκ μέρους της
Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της χρονικής παράτασης
και ανανέωσης των Κατευθυντήριων Γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στις
θαλάσσιες μεταφορές.
Στο θέμα αυτό, ο ευρωπαϊκός εφοπλισμός ακολουθεί κοινή
συντονισμένη πολιτική υποστηρίζοντας ότι η βιωσιμότητα της κοινοτικής ναυτιλίας
εξαρτάται από τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του στόλου της έναντι των
συνθηκών οξύτατου ανταγωνισμού που αντιμετωπίζει από τις ναυτιλίες τρίτων
χωρών. Καθοριστική παράμετρος της ανταγωνιστικότητας είναι η παράταση της
ισχύος των Κατευθυντήριων Γραμμών.
Όμως ανεξαρτήτως της συγκεκριμένης υπό εξέλιξη
διαδικασίας, η ελληνική κυβέρνηση έλαβε από την ίδια Γενική Διεύθυνση δύο
διερευνητικές επιστολές, με τις οποίες ζητούνται διευκρινίσεις για το ελληνικό
καθεστώς φορολογίας χωρητικότητας καθώς και για σειρά συμπληρωματικών ρυθμίσεων
που ισχύουν για τη ναυτιλία, προκειμένου να διαπιστωθεί η συμβατότητα αυτών με
τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς και τις προαναφερθείσες Κατευθυντήριες
Γραμμές. Σημειωτέον ότι ανάλογες επιστολές έχουν λάβει και άλλα κράτη μέλη της
Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Σε κάθε περίπτωση, οι υπηρεσίες της Ενώσεώς μας με τη
συμβολή εξωτερικών νομικών συνεργατών, εξειδικευμένων σε θέματα φορολογικού δικαίου
και δικαίου του ανταγωνισμού, ανέπτυξαν τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία υπέρ του
ελληνικού φορολογικού συστήματος χωρητικότητας, το οποίο θα ήθελα να υπενθυμίσω
ότι πρώτη εφάρμοσε η Ελλάδα, χρόνια πριν από την ένταξή της στην τότε ΕΟΚ, και
το οποίο αποτέλεσε τον εμπνευστή ανάλογων φορολογικών συστημάτων που υιοθέτησαν
στην πορεία τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και αρκετά εκτός Ευρώπης.
Η επιχειρηματολογία μας παρεδόθη στις αρμόδιες Ελληνικές
Αρχές, οι οποίες συνεκτιμώντας τις θέσεις μας, προέβησαν στην επίσημη απάντηση
της ελληνικής κυβέρνησης στις αιτιάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Προς το
παρόν, βρισκόμαστε στο στάδιο αναμονής για την αξιολόγηση των απαντήσεων αυτών
από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Θέλω να πιστεύω ότι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί, έχοντας πλήρη
συνείδηση της στρατηγικής, οικονομικής και πολιτικής σημασίας μιας εύρωστης
κοινοτικής ναυτιλίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα συνεχίσουν να προασπίζουν την
ανταγωνιστικότητα αυτής, χωρίς να ξεχνούν ότι χώρες χωρίς φιλική ναυτιλιακή
πολιτική και όραμα σημαίνει στην πράξη, τελικά, χώρες χωρίς ναυτιλία.
Όσον αφορά τη μάστιγα της πειρατείας, το φαινόμενο
δυστυχώς εξαπλώνεται και σε άλλες περιοχές, εκτός του Ινδικού Ωκεανού όπου
παρατηρείται κάποια ύφεση, όπως είναι η περιοχή του Κόλπου της Γουινέας και μάλιστα
με βίαια περιστατικά ένοπλης ληστείας. Η διεθνής κοινότητα, αν και καλείται
επιμόνως να επιδείξει ισχυρή πολιτική βούληση για να αντιμετωπίσει ριζικά το
πρόβλημα, δεν έχει ακόμη αναπτύξει την αναγκαία και αποτελεσματική στρατηγική.
Ευτυχώς πάντως, το πρώτο τρίμηνο του περασμένου έτους η χώρα μας υιοθέτησε την
αναγκαία νομοθεσία σύμφωνα με τα πρότυπα των σχετικών Οδηγιών του ΙΜΟ, βάσει
της οποίας επιτρέπεται η χρήση προσοντούχων ιδιωτών ενόπλων φρουρών επί των
πλοίων ελληνικής σημαίας. Όμως θα επαναλάβω ότι αυτό αποτελεί μόνο ένα
επιπρόσθετο μέτρο αυτοπροστασίας των εμπορικών πλοίων και των πληρωμάτων τους
και όχι τη λύση στο πρόβλημα. Για το λόγο αυτό, συνεχίζονται οι προσπάθειες για
την ανάδειξη των εμπορικών, οικονομικών και ανθρωπιστικών διαστάσεων του
προβλήματος στους διεθνείς οργανισμούς, αλλά και στα κέντρα λήψης πολιτικών
αποφάσεων, ώστε να υπάρξει συντονισμένη και αποτελεσματική πάταξη του
φαινομένου.
Στο θέμα της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα
από τη διεθνή ναυτιλία, οι υπό εξέλιξη διεθνείς διαπραγματεύσεις
καρκινοβατούν κυρίως λόγω πολιτικών διαφορών μεταξύ αναπτυγμένων και
αναπτυσσόμενων χωρών. Όμως, ο κίνδυνος υπαγωγής της ναυτιλίας στο περιφερειακό
ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων (Emission Trading Scheme) απομακρύνεται, αφού με
σημαντική μεταστροφή της πολιτικής της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να
εγκαταλείπει την ιδέα αυτή, υποστηρίζοντας πλέον την αναγκαιότητα εύρεσης
διεθνών λύσεων μέσω του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, του ΙΜΟ. Θα χρειασθεί
όμως επαγρύπνηση, διότι η επιδίωξη εναλλακτικής καθιέρωσης συστήματος
παρακολούθησης, αναφορών και ελέγχου των εκπομπών των πλοίων που καταπλέουν σε
κοινοτικά ύδατα μπορεί να αποτελεί προπομπό λήψης μέτρων εισπρακτικού
χαρακτήρα. Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις χαρακτηρίζονται θετικές και
αποτελούν πράγματι δικαίωση για τις μάχες που δώσαμε σε όλα τα επίπεδα
καθώς και παραδοχή της τεκμηριωμένης επιχειρηματολογίας μας ότι η ναυτιλία ως
διεθνής δραστηριότητα απαιτεί πάντοτε διεθνείς λύσεις.
Καταληκτικά, μεταξύ πληθώρας άλλων θεμάτων, θα ήθελα να
αναφερθώ επιγραμματικά και στα εξής:
-
Στην ενεργό συμμετοχή της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών στις συντονισμένες
παρεμβάσεις των οργανισμών της ναυτιλίας στον ΙΜΟ για την πρακτική αντιμετώπιση
των δυσκολιών της μελλοντικής συμμόρφωσης των πλοίων με τη διεθνή σύμβαση για
τη διαχείριση του θαλάσσιου έρματος.
-
Στις συνεχιζόμενες προσπάθειές μας για την εναρμόνιση της υπό υιοθέτηση
κοινοτικής νομοθεσίας για την ανακύκλωση των πλοίων με την υπάρχουσα διεθνή
σύμβαση του ΙΜΟ.
-
Στις συνεχείς πιέσεις προς όλες τις κατευθύνσεις για την εκλογίκευση του
ιδιωτικού συστήματος vetting της RightShip με την κατάργηση των καταχρηστικών
και εμπορικά αθέμιτων πρακτικών που ως τώρα ακολουθεί.
-
Στις καθοριστικές παρεμβάσεις μας σε θέματα που αφορούν την ομαλή λειτουργία
των αλληλασφαλιστικών οργανισμών της ναυτιλίας, των P&I Clubs, με γνώμονα
πάντοτε την προάσπιση της θεμελιώδους αρχής λειτουργίας αυτών, της αρχής της
αμοιβαιότητας.
Επιπροσθέτως, θα ήθελα να επαναλάβω την πάγια πολιτική της
Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών να επιδιώκει συνεργασία με τις εθνικές εφοπλιστικές
ενώσεις, ευρωπαϊκών αλλά και άλλων χωρών, με στόχο να σφυρηλατεί διεθνείς
συμμαχίες για την προάσπιση και προώθηση των κοινών συμφερόντων της διεθνούς
εμπορικής ναυτιλίας, μέσω συντονισμένων χειρισμών και δράσεων. Στο πλαίσιο
αυτό, τον Φεβρουάριο του 2012 η ΕΕΕ είχε την πρωτοβουλία διοργάνωσης στην Αθήνα
συνάντησης κορυφής με τους Προέδρους ευρωπαϊκών εφοπλιστικών ενώσεων, καθώς και
με την συμμετοχή του Αμερικανικού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου και της Ένωσης
Εφοπλιστών της Κορέας, η οποία αποδείχθηκε ιδιαίτερα επιτυχής και γι’ αυτό
προτιθέμεθα να την επαναλάβουμε.
Στο ίδιο πλαίσιο, συνεχίσαμε την στενή συνεργασία με τους
διεθνείς οργανισμούς της ναυτιλίας, ICS, Intertanko, Intercargo και BIMCO,
καθώς επίσης με τους νηογνώμονες και τη Διεθνή Ένωση Νηογνωμόνων (IACS).
Ειδικότερα, όσον αφορά τη BIMCO, οι παρεμβάσεις μας, με τη συμβολή των Ελλήνων
συναδέλφων εκπροσώπων μας, ήταν συνεχείς και μεθοδικές προκειμένου να
διατηρηθεί η αρχική φυσιογνωμία της ως οργανισμού υπέρ των συμφερόντων της
πλοιοκτησίας.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η συνεργασία μας με την ECSA είναι
απολύτως επιτυχημένη και παράλληλα, λόγω της ενισχυμένης νομοθετικής
αρμοδιότητας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, συνεχίζουμε την συστηματική ενημέρωση
των Ελλήνων ευρωβουλευτών περί των θέσεών μας σε θέματα που εκκρεμούν στο
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εξίσου συστηματική και εποικοδομητική είναι η ανταλλαγή
απόψεων με το γραφείο του Επιτρόπου Μεταφορών Kallas, όπου διαπιστώνουμε πλήρη ταύτιση
με τις θέσεις μας σε πολλά θέματα μείζονος σημασίας.
Πριν ολοκληρώσω τον απολογισμό του περασμένου έτους, θέλω
να εκφράσω τις εγκάρδιες ευχαριστίες μου προς τους συναδέλφους μου στο
Προεδρείο της Ενώσεως, καθώς και σε όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου για
την αμέριστη συμπαράστασή τους και την καθοριστική συμβολή τους στο δύσκολο
καθημερινό έργο της προάσπισης των θεμιτών συμφερόντων της ελληνικής ναυτιλίας,
που όλοι εσείς μας έχετε εμπιστευτεί. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι καταβάλλουμε
κάθε προσπάθεια, ενεργώντας πάντοτε υπεύθυνα, με αποκλειστικό γνώμονα το
συλλογικό συμφέρον. Η δύσκολη χρονιά που πέρασε ήταν για εμάς μια ακόμη
επιβεβαίωση ότι ενωμένοι μπορούμε να καταφέρουμε τα μέγιστα ακόμη και υπό τις
πιο αντίξοες συνθήκες. Άλλωστε, όπως ξέρουμε, ένα δάχτυλο μόνο του δεν είναι
τίποτα. Πέντε δάχτυλα ενωμένα, όμως, σχηματίζουν γροθιά.
Θέλω να εκφράσω επίσης τις
ευχαριστίες μου στη Διεύθυνση της Ενώσεως και σε όλους τους συνεργάτες της που
στηρίζουν με επαγγελματισμό και αφοσίωση το καθημερινό έργο της και ιδιαίτερα,
στον Διευθυντή μας, Στράτο Ξυνό. Θερμές ευχαριστίες ακόμη στους συναδέλφους μας
στην Ελληνική Επιτροπή Ναυτιλιακής Συνεργασίας, στο Ναυτικό Επιμελητήριο της
Ελλάδας και στην HELMEPA για την αρμονική συνεργασία μας και την αμέριστη
υποστήριξή τους στο έργο μας. Ευχαριστώ επίσης το φίλο και συνάδελφό μας
Λεωνίδα για τη φιλοξενία του σήμερα.
Εντέλει, νοιώθω την υποχρέωση να εξάρω τη συνέχιση της
αρμονικής συνεργασίας με τους εκπροσώπους των Ελλήνων ναυτικών μας, ακόμη και
υπό τις δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που βιώνει η πατρίδα μας.
Είναι αξιοσημείωτο ότι σε αρκετά θέματα μείζονος σημασίας για το μέλλον της
ναυτιλίας μας όπως είναι η ναυτική εκπαίδευση και η παραγωγή προσοντούχων
αξιωματικών, στα οποία ήδη έχω προαναφερθεί διεξοδικά, πλοιοκτησία και
ναυτεργασία παρουσιάσθηκαν με κοινές θέσεις, μοιραζόμενες κοινά οράματα, με
αποτέλεσμα να βρεθούν άμεσα λύσεις και να διευκολυνθεί η ελληνική πολιτεία στην
υλοποίηση αυτών. Και είναι εμφανές ότι η συνέχιση της εποικοδομητικής αυτής
συνεργασίας θα είναι προς όφελος και των δύο πλευρών.
Όσο περήφανοι και αν νοιώθουμε ο καθένας ξεχωριστά για τις
ατομικές μας επιχειρηματικές επιτυχίες στο χώρο της ναυτιλίας, πιστεύω
ακράδαντα, και είμαι βέβαιος ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου, πως είμαστε εξίσου
εθνικά υπερήφανοι επειδή ανήκουμε στη μεγάλη ελληνική ναυτιλιακή οικογένεια,
που κατά γενική παραδοχή, ακόμη και των ξένων ανταγωνιστών μας, έχει
μεγαλουργήσει και έχει τα εχέγγυα να συνεχίσει να το κάνει, ακόμη και μέσα στις
κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται στο σύγχρονο διεθνές οικονομικό
γίγνεσθαι.
Για το λόγο αυτό, είμαστε υποχρεωμένοι να διαφυλάξουμε την
ανοδική πορεία και το μέλλον του κλάδου μας ως συνόλου. Αυτός πρέπει να είναι ο
επιχειρηματικός, αλλά και ο εθνικός μας στόχος. Όλοι μαζί επομένως, αλλά και ο
καθένας χωριστά, έχουμε την ευθύνη της συνέχισης της μεγάλης ελληνικής
ναυτιλιακής παράδοσης. Σε εμάς θα χρεωθεί ποια ναυτιλία θα παραδώσουμε στην
διάδοχη γενιά μας.
Είναι μεγάλη η ευθύνη, αλλά και η πρόκληση. Η ιστορία όμως
της Ενώσεώς μας έχει αποδείξει ότι η δύναμη της συλλογικότητας είναι το
ουσιαστικότερο όπλο διαπραγμάτευσης των θεσμικών συμφερόντων της ναυτιλίας μας.
Και στις τρέχουσες αντίξοες συγκυρίες, αυτό είναι περισσότερο από κάθε άλλη
φορά αναγκαίο. Η δυναμική συσπείρωσή μας στους κόλπους της Ενώσεώς μας θα
αποτελέσει τον καλύτερο αρωγό στο δύσκολο έργο που επιτελεί».
