Η εξέλιξη της ομιλίας και του λόγου είναι ένας από τους
πλέον σημαντικούς τομείς της ανάπτυξης του παιδιού. Ομιλία είναι η φωνητική
έκφραση συστηματοιημένων ήχων που έχουν νόημα, με μορφή ηχητικών συνδυασμών και
λέξεων. Ο λόγος μπορεί να θεωρηθεί ως μια εσωτερική γνωστική διεργασία που προϋποθέτει
τη συμβολική διαμόρφωση ιδεών, σκέψεων, συναισθημάτων, σύμφωνα με
σημασιολογικούς και γραμματικούς κανόνες.
Η σωστή λειτουργία τους έχει θεμελιακή σημασία για τη γνωστική,
επικοινωνιακή, συναισθηματική, κοινωνική και ακαδημαϊκή εξέλιξη του παιδιού.
Η ύπαρξη δυσκολιών συχνά δημιουργεί δευτερογενώς δυσκολίες
στις σχολικές δεξιότητες (γραφή, ανάγνωση, κατανόηση και απόδοση κειμένου,
παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου),
συναισθηματικές δυσκολίες (χαμηλή αυτοεκτίμηση, αδικαιολόγητη συστολή,
άγχος, θυμό, ενοχή) και προβλήματα συμπεριφοράς (απόσυρση στις κοινωνικές
συναλλαγές, επιθετικότητα ή προκλητική συμπεριφορά).
Η ανίχνευση τυχόν δυσκολιών, η διάγνωση και η έγκαιρη
παρέμβαση συμβάλλουν καταλυτικά στη μείωση ή και πλήρη αποκατάσταση των
παραπάνω δυσκολιών που μπορεί να συνοδεύουν
το άτομο και στην ενήλικη ζωή του. Οι γονείς έχοντας την φροντίδα για
την ανάπτυξη του παιδιού τους είναι σε θέση να παρατηρήσουν τυχόν δυσκολίες και
να απευθυνθούν σε ειδικούς (λογοθεραπευτές-λογοπεδικούς) ώστε να γίνει έγκαιρη
παρέμβαση και θεραπεία των δυσκολιών.
Μας προβληματίζει σε ένα παιδί όταν:
Α. Έως 12 μηνών
o
Δεν παράγει συγκεκριμένους ήχους
o
Έχει μονότονο κλάμα.
o
Δεν αντιδρά στη φωνή των μελών της οικογένειας.
Β. Έως 2 ετών
o
Δεν προφέρει γνωστές και αναγνωρίσιμες λέξεις (εκτός από
μαμά, μπαμπά).
o
Αργεί πολύ να καταλάβει τι του έχουμε πει.
o
Δεν εκτελεί απλές εντολές.
Γ. Έως 6 ετών
o
Η ομιλία του δεν γίνεται κατανοητή σε ικανοποιητικό βαθμό
από το περιβάλλον.
o
Έχει μειωμένο λεξιλόγιο.
o
Χρησιμοποιεί τις λέξεις σε ασυνέπεια με τον κοινωνικό χώρο
που βρίσκεται.
Επίσης μας ανησυχεί όταν:
o
Ο λόγος του παιδιού γίνεται ασύνδετος, όταν δηλαδή
στερείται νοηματικής αλληλουχίας και δεν
έχει ειρμό και δομή.
o
Η εξέλιξη του λόγου στο παιδί ξαφνικά σταματήσει.
o
Το παιδί τραυλίζει.
o
Το παιδί δεν θυμάται ονομασίες γνώριμων αντικειμένων και τα
ζητάει με περιγραφή.
o
Παρατηρούνται δυσκολίες στην επικοινωνία, δηλαδή στην
επιθυμία για αλληλεπίδραση ή στον τρόπο που αυτή επιτυγχάνεται. Η επικοινωνία
αρχίζει με την εκφορά των πρώτων φωνών,
την οπτική επαφή και με τις κινήσεις που χρησιμοποιεί με επικοινωνιακό
περιεχόμενο το βρέφος. Από τα 2 έτη και
μετά το παιδί πραγματοποιεί τη μετάβαση
του στη συμβολική επικοινωνία χρησιμοποιώντας τις γλωσσικές δομές της μητρικής
του γλώσσας.
Η λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που
ειδικεύεται στις διαταραχές του λόγου, της ομιλίας, (άρθρωση, έκφραση,
λεξιλόγιο, κατανόηση) της φωνής και της κατάποσης. Έχει ως αντικείμενο τη
μελέτη, έρευνα, πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση των όλων διαταραχών λόγου,
φωνής, ακοής, ομιλίας και επικοινωνίας σε παιδιά, εφήβους, ενήλικες και
υπερήλικες, όποια κι αν είναι η αιτία αυτής της διαταραχής (νευρολογική,
εξελικτική ή λειτουργική).
Το Κέντρο Παιδιού και Εφήβου (Κ.Π.Ε) ως
μονάδα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, απευθύνεται στο σύνολο του πληθυσμού του
νομού, έχοντας ως στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινότητας και την προαγωγή της
ψυχικής υγείας. Αναγνωρίζοντας τη μέγιστη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης των
δυσκολιών ομιλίας και λόγου προσφέρει δωρεάν σε παιδιά και ενήλικες τη
διαγνωστική διαδικασία για λογοπεδική
εκτίμηση, το μήνα Μάρτιο, ως δράση για
την Ευρωπαϊκή 6/3 και παγκόσμια 18/3 ημέρα λογοθεραπείας.
Γρέγου Σοφία,
κοινωνική λειτουργός
συνεργάτης του
Κέντρου Παιδιού και Εφήβου
