Αγαπητά μου παιδιά.
Στά πρόσωπα τῶν ἁγίων Τριῶν Ἱεραρχῶν, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἀναγνωρίζουμε τούς ἐπιφανέστερους ἐκπροσώπους μιᾶς πλειάδας ἐμπνευσμένων πρώιμων Πατέρων καί διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἀναδείχθηκαν φωτεινά ὁρόσημα τοῦ Χριστιανισμοῦ καί τῶν Γράμματων μέ παγκόσμια ἀκτινοβολία. Κορυφαῖα πνευματικά ἀναστήματα, μέσα ἀπό τήν λαμπρότητα τοῦ βίου τους μᾶς κληροδότησαν ἕνα κολοσσιαῖο συγγραφικό καί ὁμιλητικό ἔργο, πραγματικά ἀδαπάνητο θησαυρό γλώσσας, παιδείας καί ἐπιστήμης, τό ὁποῖο ἐξακολουθεῖ νά μελετᾶται καί νά ἐμπνέει σέ οἰκουμενική κλίμακα.
Οἱ τρεῖς αὐτοί ἰσότιμοι καί μεγαλοφυεῖς Ἱεράρχες, ἀξιοποιώντας γόνιμα καί ἀφομοιώνοντας δημιουργικά τούς πνευματικούς θησαυρούς τῆς ἀρχαιότητας, συνδύασαν ἁρμονικά τήν ἀνθρώπινη γνώση μέ τήν χριστιανική πίστη καί εἶχαν τό θεῖο χάρισμα ὄχι μόνο νά ἐνσαρκώσουν τήν ψυχική τελειότητα, ἀλλά καί νά ἀποτελέσουν, μέ τήν ἀνοιχτή καί διαυγή σκέψη τους, τούς θεμελιωτές τῆς θαυμαστῆς σύζευξης τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς σοφίας μέ τήν χριστιανική ἀλήθεια. Ὑπῆρξαν ἔνθερμοι φορεῖς ἑλληνικῆς παιδείας, τήν ἀξία τῆς ὁποίας ὑποστήριξαν καί καλλιέργησαν σέ ὕψιστο βαθμό. Ἐνδεικτικό εἶναι τό γεγονός ὅτι ἐξεγέρθηκαν μέ πνευματικό ζῆλο κατά τοῦ αὐτοκράτορα Ἰουλιανοῦ, ὅταν αὐτός ἀπαγόρευσε στούς Χριστιανούς νά διδάσκουν τά ἑλληνικά γράμματα. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε συμφοιτητής μέ τόν ἀδελφικό του φίλο, Μεγάλο Βασίλειο, στήν φιλοσοφική σχολή τῶν Ἀθηνῶν, ἐξαίρει τή σημασία τῆς παιδείας, λέγοντας χαρακτηριστικά ὅτι «εἶναι τό πρῶτο ἀπό τά ἀγαθά πού διαθέτουμε. Καί ὄχι μόνο ἡ χριστιανική μας παιδεία, πού εἶναι ἡ εὐγενέστερη καί ἐπιδιώκει τήν σωτηρία, ἀλλά καί ἡ ἐξωχριστιανική». Μέ αὐτόν τόν τρόπο, ἡ ἄρτια πνευματική τους συγκρότηση δέν στάθηκε γι’ αὐτούς ἐμπόδιο, ἀλλά συνεργός στήν θεολογία καί τήν πίστη, ὥστε «χάριν γυμνασίας τοῦ νοῦ» νά ἀναδειχθοῦν σέ γνήσιους καί αὐθεντικούς μυσταγωγούς τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ.
Μέ τήν ἐξέχουσα πνευματική τους προσφορά γεφύρωσαν τήν ἀρχαία καί χριστιανική Ἑλλάδα σέ μίαν ἄρρηκτη καί ὀργανική συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Μέ τήν ἐνάρετη, ἀσκητική ζωή καί τήν ἀξιοθαύμαστη ποιμαντική καί φιλανθρωπική τους δράση, ἀναδείχτηκαν ἀκαταπόνητοι ἐκφραστές τῆς ἀγάπης. Ἡ διδασκαλία τους δέν στηριζόταν σέ κενές γνώσεις, ἀλλά στήν πραγματική σοφία, ἡ ὁποία συμβαδίζει γνήσια καί ἀνυπόκριτα μέ τήν ἀρετή. Ἡ παιδεία δέν ἦταν γι’ αὐτούς στεγνή μετάδοση γνώσεων, ἀλλά πνευματική ἀφύπνιση, καλλιέργεια τῆς κριτικῆς σκέψης καί μετάληψη χάριτος. Ὑπῆρξαν ἄνθρωποι τῶν γραμμάτων, ἀλλά καί ἅγιοι χαρισματικοί Ποιμένες, οἱ ὁποῖοι δέν δίστασαν νά ἀντιμετωπίσουν μέ ἔνθεη παρρησία τήν κοσμική ἐξουσία, καί ἄλλοτε νά μᾶς διδάξουν μέ τό μεγαλεῖο τῆς ταπεινότητας. Ἡ βαθειά σκέψη τους καί ἡ ἀγάπη πρός τούς νέους τούς ἀναδεικνύουν σέ διαχρονικούς διδασκάλους καί οἰκουμενικούς Πατέρες, στούς ὁποίους ὅλοι ὀφείλουμε νά προστρέχουμε μέ πνεῦμα μαθητείας.
Ἰδιαίτερα σήμερα, πού ἡ κοινωνία μας φαίνεται ἐγκλωβισμένη σέ μίαν οἰκονομική δίνη, δέν πρέπει νά ἀποθαρρυνόμαστε, ὅσο ἐμπλουτίζει καί νοηματοδοτεῖ τή ζωή μας ὁ πλοῦτος τῶν διδαγμάτων τῆς ζωῆς καί τῆς σοφίας τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Εὔχομαι ὅλοι νά τούς ἀναζητήσετε στή ζωή σας καί νά νιώσετε τούς τρεῖς θεμελιωτές τῆς Παιδείας μας ὄχι μόνο ὡς μέρος τῆς ἱστορίας καί τῆς κληρονομιᾶς μας, ἀλλά καί ὡς ζωντανούς ἐμπνευστές στή βάση μιᾶς ψυχικῆς καί πνευματικῆς ἀναγέννησης.
Οἱ τρεῖς αὐτοί ἰσότιμοι καί μεγαλοφυεῖς Ἱεράρχες, ἀξιοποιώντας γόνιμα καί ἀφομοιώνοντας δημιουργικά τούς πνευματικούς θησαυρούς τῆς ἀρχαιότητας, συνδύασαν ἁρμονικά τήν ἀνθρώπινη γνώση μέ τήν χριστιανική πίστη καί εἶχαν τό θεῖο χάρισμα ὄχι μόνο νά ἐνσαρκώσουν τήν ψυχική τελειότητα, ἀλλά καί νά ἀποτελέσουν, μέ τήν ἀνοιχτή καί διαυγή σκέψη τους, τούς θεμελιωτές τῆς θαυμαστῆς σύζευξης τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς σοφίας μέ τήν χριστιανική ἀλήθεια. Ὑπῆρξαν ἔνθερμοι φορεῖς ἑλληνικῆς παιδείας, τήν ἀξία τῆς ὁποίας ὑποστήριξαν καί καλλιέργησαν σέ ὕψιστο βαθμό. Ἐνδεικτικό εἶναι τό γεγονός ὅτι ἐξεγέρθηκαν μέ πνευματικό ζῆλο κατά τοῦ αὐτοκράτορα Ἰουλιανοῦ, ὅταν αὐτός ἀπαγόρευσε στούς Χριστιανούς νά διδάσκουν τά ἑλληνικά γράμματα. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε συμφοιτητής μέ τόν ἀδελφικό του φίλο, Μεγάλο Βασίλειο, στήν φιλοσοφική σχολή τῶν Ἀθηνῶν, ἐξαίρει τή σημασία τῆς παιδείας, λέγοντας χαρακτηριστικά ὅτι «εἶναι τό πρῶτο ἀπό τά ἀγαθά πού διαθέτουμε. Καί ὄχι μόνο ἡ χριστιανική μας παιδεία, πού εἶναι ἡ εὐγενέστερη καί ἐπιδιώκει τήν σωτηρία, ἀλλά καί ἡ ἐξωχριστιανική». Μέ αὐτόν τόν τρόπο, ἡ ἄρτια πνευματική τους συγκρότηση δέν στάθηκε γι’ αὐτούς ἐμπόδιο, ἀλλά συνεργός στήν θεολογία καί τήν πίστη, ὥστε «χάριν γυμνασίας τοῦ νοῦ» νά ἀναδειχθοῦν σέ γνήσιους καί αὐθεντικούς μυσταγωγούς τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ.
Μέ τήν ἐξέχουσα πνευματική τους προσφορά γεφύρωσαν τήν ἀρχαία καί χριστιανική Ἑλλάδα σέ μίαν ἄρρηκτη καί ὀργανική συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Μέ τήν ἐνάρετη, ἀσκητική ζωή καί τήν ἀξιοθαύμαστη ποιμαντική καί φιλανθρωπική τους δράση, ἀναδείχτηκαν ἀκαταπόνητοι ἐκφραστές τῆς ἀγάπης. Ἡ διδασκαλία τους δέν στηριζόταν σέ κενές γνώσεις, ἀλλά στήν πραγματική σοφία, ἡ ὁποία συμβαδίζει γνήσια καί ἀνυπόκριτα μέ τήν ἀρετή. Ἡ παιδεία δέν ἦταν γι’ αὐτούς στεγνή μετάδοση γνώσεων, ἀλλά πνευματική ἀφύπνιση, καλλιέργεια τῆς κριτικῆς σκέψης καί μετάληψη χάριτος. Ὑπῆρξαν ἄνθρωποι τῶν γραμμάτων, ἀλλά καί ἅγιοι χαρισματικοί Ποιμένες, οἱ ὁποῖοι δέν δίστασαν νά ἀντιμετωπίσουν μέ ἔνθεη παρρησία τήν κοσμική ἐξουσία, καί ἄλλοτε νά μᾶς διδάξουν μέ τό μεγαλεῖο τῆς ταπεινότητας. Ἡ βαθειά σκέψη τους καί ἡ ἀγάπη πρός τούς νέους τούς ἀναδεικνύουν σέ διαχρονικούς διδασκάλους καί οἰκουμενικούς Πατέρες, στούς ὁποίους ὅλοι ὀφείλουμε νά προστρέχουμε μέ πνεῦμα μαθητείας.
Ἰδιαίτερα σήμερα, πού ἡ κοινωνία μας φαίνεται ἐγκλωβισμένη σέ μίαν οἰκονομική δίνη, δέν πρέπει νά ἀποθαρρυνόμαστε, ὅσο ἐμπλουτίζει καί νοηματοδοτεῖ τή ζωή μας ὁ πλοῦτος τῶν διδαγμάτων τῆς ζωῆς καί τῆς σοφίας τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Εὔχομαι ὅλοι νά τούς ἀναζητήσετε στή ζωή σας καί νά νιώσετε τούς τρεῖς θεμελιωτές τῆς Παιδείας μας ὄχι μόνο ὡς μέρος τῆς ἱστορίας καί τῆς κληρονομιᾶς μας, ἀλλά καί ὡς ζωντανούς ἐμπνευστές στή βάση μιᾶς ψυχικῆς καί πνευματικῆς ἀναγέννησης.
Μὲ πατρικὲς εὐχὲς
ὁ Χίου,Ψαρῶν καὶ Οἰνουσσὼν Μᾶρκος
ὁ Χίου,Ψαρῶν καὶ Οἰνουσσὼν Μᾶρκος
