Χειμώνας 2012 - "Οι Δούλες" - Ζαν Ζενέ. Πρεμιέρα 10 Μάρτη 2012
Αίθουσα: Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Χίου10/11 - 13/14 Μάρτη, έρχονται οι "ΔΟΥΛΕΣ" του ΖΑΝ ΖΕΝΕ
Η είσοδος απαγορεύεται σε παιδιά κάτω των 16 ετών.
Οι «Δούλες», αποτελούν το πιο ρεαλιστικό από τα έργα του Ζαν Ζενέ ο οποίος αν και μας δείχνει «την τερατώδη ψυχή της δουλείας», προβάλλει βάσεις ευσυνείδητου κοινωνικού δραματουργού. Ζωγραφίζει μια σύγκρουση πολύ πιο βαθειά από τις από παράδοση διενέξεις ανάμεσα στους δούλους και τα αφεντικά. Στις «Δούλες» ο συγγραφέας θέλγεται από το πλαστό, το κάλπικο, το τεχνητό. Το ψέμα της σκηνής είναι το πιο έκδηλο, το πιο συναρπαστικό. Δυο δούλες αγαπούν και μισούν συγχρόνως την κυρά τους. Κατάγγειλαν τον εραστή της μ’ ανώνυμα γράμματα. Όταν μαθαίνουν πως πρόκειται να αφεθεί ελεύθερος ελλείψει αποδείξεων, φοβούμενες ότι θα αποκαλυφθούν, επιχειρούν για μια φορά ακόμη να δολοφονήσουν την κυρία, αποτυγχάνουν και επιχειρούν να αλληλοσκοτωθούν. Οι δούλες, όπως τις αντιλαμβάνεται ο Ζενέ, είναι ψεύτικες. Κάθε μια απ’ τις δυο δούλες δεν έχει άλλο έργο απ’ το να είναι η άλλη, να υπάρχει για την άλλη, η ίδια σαν άλλη και καθεμιά στην άλλη, δε βλέπει παρά τον εαυτό της σ’ απόσταση από αυτόν. Η Σολάνζ και η Κλαίρη, αλληλο-μετατίθενται, έτσι η Σολάνζ εμφανίζεται πάντοτε αλλού. Εμφανίζεται στην Κλαίρη όταν
κοιτάζουμε τη Σολάνζ, στη Σολάνζ όταν κοιτάζουμε την Κλαίρη. Οι αδελφές αλληλομισούνται από αγάπη, όπως όλα τα πρόσωπα του Ζενέ. Μπροστά στην κυρία τους, δε μας φαίνονται αληθινές• ψεύτικη υποταγή, ψεύτικη τρυφερότητα, ψεύτικος σεβασμός ψεύτικη ευγνωμοσύνη. Όταν ξαναβρεθούν οι δυο μοναχές τους, παίρνουν πάλι την αληθινή μορφή τους. Η Κλαίρη παίζει την κυρία και η Σολάνζ παίζει την Κλαίρη. Έτσι, η αλήθεια τους είναι πάντοτε αλλού. Όταν ανοίγει η αυλαία, η Κλαίρη κάθεται στην τουαλέτα της κυράς της, δοκιμάζει την ικανότητά της να κάνει τις κινήσεις, να μιλά τη γλώσσα της κυρίας. Η Σολάνζ βοηθά την αδελφή της να βάλει το φόρεμα της κυράς της και η Κλαίρη, παίζοντας το ρόλο της μέσα σε μια έξαρση, τσιτωμένη, σφιγμένη, αιωρείται μα παραμένει εκεί, δέχεται χαστούκι ή επίθεση πνιγμού. Όλο αυτό, θυμίζει ιερατική πράξη που επαναλαμβάνεται με τη στερεότυπη μονοτονία των ονείρων σχιζοφρενούς. Ο Ζενέ μπάζει το θεατή ως τις πιο
προσωπικές περιοχές της ατομικής του ζωής, εκμεταλλευόμενος τη φαντασία. Χρησιμοποιεί για παράδειγμα τη Σολάνζ, βάζοντάς τη να παίξει το ρόλο της δούλας, όμως η Σολάνζ, είναι ήδη δούλα. Για να μετατραπεί σε δούλα με την ίδια της τη θέληση, ή Σολάνζ υποδύεται την Κλαίρη. Αμέσως μετά, μια Κλαίρη φάντασμα φωλιάζει σε μια φανταστική Κυρία. Έτσι οργανώνεται ένας μικρός τοπικός στρόβιλος• ένας ηθοποιός παίζει το ρόλο μιας υπηρέτριας, που παίζει το ρόλο μιας υπηρέτριας. «Ο μεγάλος ρόλος ανήκει στην Κλαίρη γιατί ενσαρκώνει την κυρία και εξερεθίζει τη Σολάνζ ως το έγκλημα. Στις «Δούλες», ο 
φόνος της Κυρίας παίζεται κάθε βράδυ. Πρόκειται για φόνο που διακόπτεται πάντα, μένει ατέλειωτος. Η Κλαίρη υποδυόμενη την κυρία νιώθει χαρά, δραπετεύει απ’ τον εαυτό της. Όμως παίρνει τη θέση της κυρίας και γιατί τη μισεί, οδηγώντας την ακόμη και στην αυτοκτονία, μέσα από την οποία δεν επιχειρεί να σκοτώσει τον εαυτό της, αλλά την κυρία της που έως εκείνη την ώρα δεν το έχει καταφέρει. Η Σολάνζ από την άλλη, για να μισήσει την Κλαίρη, δεν έχει άλλο τρόπο παρά να γίνει η κυρία που μισεί την Κλαίρη. Το ψεύτικο είναι αληθινό και το αληθινό δε μπορεί να εκφρασθεί παρά με το ψέμα. Όμως ποιος παρασύρει ποιον ως το φόνο; Και ποιος χαστουκίζει ποιον; Δεν ξέρουμε αν η Κλαίρη χαστουκίζει την κυρία, ή αν η Κλαίρη χαστουκίζει την Κλαίρη, ή η Σολάνζ χαστουκίζει την Κλαίρη ή η Σολάνζ χαστουκίζει τη Σολάνζ. Γιατί ή Σολάνζ μισεί τον εαυτό της στο πρόσωπο της Κλαίρης όπως η Κλαίρη στο πρόσωπο της Σολάνζ. Ξαφνικά χτυπά ένα ξυπνητήρι: «Οι δυο ηθοποιοί πλησιάζουν η μια την άλλη. Η Κλαίρη με φωνή αλλοιωμένη, ψιθυρίζει: «ας κάνουμε γρήγορα η Κυρία όπου να ’ναι θα γυρίσει». Αρχίζει να ξεκουμπώνει το φόρεμά της. Είναι «κουρασμένες και «θλιμμένες», συναισθήματα που χρειάζονται προκειμένου να ξαναβάλουν τις κοντές μαύρες φούστες τους.
κοιτάζουμε τη Σολάνζ, στη Σολάνζ όταν κοιτάζουμε την Κλαίρη. Οι αδελφές αλληλομισούνται από αγάπη, όπως όλα τα πρόσωπα του Ζενέ. Μπροστά στην κυρία τους, δε μας φαίνονται αληθινές• ψεύτικη υποταγή, ψεύτικη τρυφερότητα, ψεύτικος σεβασμός ψεύτικη ευγνωμοσύνη. Όταν ξαναβρεθούν οι δυο μοναχές τους, παίρνουν πάλι την αληθινή μορφή τους. Η Κλαίρη παίζει την κυρία και η Σολάνζ παίζει την Κλαίρη. Έτσι, η αλήθεια τους είναι πάντοτε αλλού. Όταν ανοίγει η αυλαία, η Κλαίρη κάθεται στην τουαλέτα της κυράς της, δοκιμάζει την ικανότητά της να κάνει τις κινήσεις, να μιλά τη γλώσσα της κυρίας. Η Σολάνζ βοηθά την αδελφή της να βάλει το φόρεμα της κυράς της και η Κλαίρη, παίζοντας το ρόλο της μέσα σε μια έξαρση, τσιτωμένη, σφιγμένη, αιωρείται μα παραμένει εκεί, δέχεται χαστούκι ή επίθεση πνιγμού. Όλο αυτό, θυμίζει ιερατική πράξη που επαναλαμβάνεται με τη στερεότυπη μονοτονία των ονείρων σχιζοφρενούς. Ο Ζενέ μπάζει το θεατή ως τις πιο προσωπικές περιοχές της ατομικής του ζωής, εκμεταλλευόμενος τη φαντασία. Χρησιμοποιεί για παράδειγμα τη Σολάνζ, βάζοντάς τη να παίξει το ρόλο της δούλας, όμως η Σολάνζ, είναι ήδη δούλα. Για να μετατραπεί σε δούλα με την ίδια της τη θέληση, ή Σολάνζ υποδύεται την Κλαίρη. Αμέσως μετά, μια Κλαίρη φάντασμα φωλιάζει σε μια φανταστική Κυρία. Έτσι οργανώνεται ένας μικρός τοπικός στρόβιλος• ένας ηθοποιός παίζει το ρόλο μιας υπηρέτριας, που παίζει το ρόλο μιας υπηρέτριας. «Ο μεγάλος ρόλος ανήκει στην Κλαίρη γιατί ενσαρκώνει την κυρία και εξερεθίζει τη Σολάνζ ως το έγκλημα. Στις «Δούλες», ο φόνος της Κυρίας παίζεται κάθε βράδυ. Πρόκειται για φόνο που διακόπτεται πάντα, μένει ατέλειωτος. Η Κλαίρη υποδυόμενη την κυρία νιώθει χαρά, δραπετεύει απ’ τον εαυτό της. Όμως παίρνει τη θέση της κυρίας και γιατί τη μισεί, οδηγώντας την ακόμη και στην αυτοκτονία, μέσα από την οποία δεν επιχειρεί να σκοτώσει τον εαυτό της, αλλά την κυρία της που έως εκείνη την ώρα δεν το έχει καταφέρει. Η Σολάνζ από την άλλη, για να μισήσει την Κλαίρη, δεν έχει άλλο τρόπο παρά να γίνει η κυρία που μισεί την Κλαίρη. Το ψεύτικο είναι αληθινό και το αληθινό δε μπορεί να εκφρασθεί παρά με το ψέμα. Όμως ποιος παρασύρει ποιον ως το φόνο; Και ποιος χαστουκίζει ποιον; Δεν ξέρουμε αν η Κλαίρη χαστουκίζει την κυρία, ή αν η Κλαίρη χαστουκίζει την Κλαίρη, ή η Σολάνζ χαστουκίζει την Κλαίρη ή η Σολάνζ χαστουκίζει τη Σολάνζ. Γιατί ή Σολάνζ μισεί τον εαυτό της στο πρόσωπο της Κλαίρης όπως η Κλαίρη στο πρόσωπο της Σολάνζ. Ξαφνικά χτυπά ένα ξυπνητήρι: «Οι δυο ηθοποιοί πλησιάζουν η μια την άλλη. Η Κλαίρη με φωνή αλλοιωμένη, ψιθυρίζει: «ας κάνουμε γρήγορα η Κυρία όπου να ’ναι θα γυρίσει». Αρχίζει να ξεκουμπώνει το φόρεμά της. Είναι «κουρασμένες και «θλιμμένες», συναισθήματα που χρειάζονται προκειμένου να ξαναβάλουν τις κοντές μαύρες φούστες τους.
Charles Marowitz American critic, theatre director
ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΝ: ΚΛΑΙΡΗ: Δήμητρα Κώνστα, ΣΟΛΑΝΖ: Κορίνα Βασιλοπούλου, ΚΥΡΙΑ: Δήμητρα Μασούρα
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ - ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Γιάννης Ζαφείρης, ΕΝΔΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: Φωτεινή Παππά, ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ: Γιάννης Ζαφείρης, (Εκτέλεση - Κατασκευή σκηνικού: Τάκης Μπελόκας), ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Παντελής Θαλασσινός ("Maria D'Octobre"), ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ - ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ: Γιώργος Μισετζής, ΚΙΝΗΣΗ: Λία Δημητροπούλου, ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Γιάννης & Σταύρος Αθανασίου, ΦΩΤΙΣΜΟΙ: Γιάννης Ζαφείρης (Εκτέλεση & Χειρισμός: Θοδωρής Αργυρούδης – Παναγιώτης Λούρος), ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: Παρασκευή Κοψιά, ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΣΚΗΝΗΣ: Μιχάλης Ξύδας – Τάκης Μπελόκας), ΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΗΧΟΥ: Δημήτρης Μπαχάς, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - VIDEO: Γιάννης Ζαφείρης
