«Η αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης διαρθρωτικών μέτρων για υποδομές διαχείρισης αστικών αποβλήτων στη συμβολή της επίτευξης των στόχων της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων της ΕΕ από τα κράτη μέλη», καθώς «παρεμποδίστηκε από την ανεπαρκή εφαρμογή συνοδευτικών μέτρων, καθώς και από αδυναμίες στους κανόνες και τις κατευθυντήριες οδηγίες της ΕΕ. Κατά την αξιολόγηση επιχειρησιακών προγραμμάτων ή έργων για τα οποία ήταν υπεύθυνη, η Επιτροπή δεν ενθάρρυνε την εφαρμογή συνοδευτικών μέτρων».
Αυτό υπογραμμίζει, σε ειδική του Έκθεση το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, συστήνοντας παράλληλα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει από κοινού με το Συμβούλιο των Αρχηγών και το Ευρωκοινοβούλιο «το ενδεχόμενο στήριξης της οικονομικής υποστήριξης της ΕΕ με την επίτευξη των στόχων της πολιτικής διαχείρισης των αποβλήτων της».
Σύμφωνα με την Έκθεση:
Το 2010 κάθε πολίτης της ΕΕ των 27 παρήγαγε κατά μέσο όρο περίπου 500 κιλά αστικών αποβλήτων, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις εάν δεν συλλεγούν, υποβληθούν σε επεξεργασία και διατεθούν κατάλληλα. Ωστόσο, η κατάλληλη διαχείριση των αποβλήτων μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση της χρήσης των πόρων, καθώς τα αστικά απόβλητα αποτελούν πηγή πρώτων υλών.
Ως εκ τούτου, η ΕΕ έχει καθιερώσει κοινά πρότυπα και επιμέρους στόχους υπό τη μορφή οδηγιών για τη διαχείριση αστικών αποβλήτων, και συγχρηματοδοτεί υποδομές διαχείρισης αποβλήτων σε συγκεκριμένες περιφέρειες.
Στο επίκεντρο του ελέγχου του Συνεδρίου τέθηκε η συγχρηματοδότηση των υποδομών διαχείρισης αστικών αποβλήτων από την ΕΕ και εξετάστηκε κατά πόσον η χρηματοδότηση βοήθησε αποτελεσματικά τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων της ΕΕ. Το Συνέδριο αξιολόγησε απευθείας τις επιδόσεις ενός δείγματος 26 υποδομών διαχείρισης αποβλήτων και εξέτασε την επίτευξη των στόχων της πολιτικής
διαχείρισης αποβλήτων της ΕΕ, καθώς και την εφαρμογή συνοδευτικών μέτρων στις οκτώ περιφέρειες όπου βρίσκονται οι υποδομές. Εξετάστηκε επίσης και ο ρόλος της Επιτροπής.
Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού:
Το Συνέδριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, ενώ σχεδόν σε όλες τις επιλεγμένες περιφέρειες παρατηρήθηκαν ορισμένες βελτιώσεις στη διαχείριση των αποβλήτων, ωστόσο η αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης διαρθρωτικών μέτρων για υποδομές διαχείρισης αστικών αποβλήτων παρεμποδίστηκε από την ανεπαρκή εφαρμογή συνοδευτικών μέτρων:
α) Οι επιδόσεις των συγχρηματοδοτούμενων υποδομών εξαρτών ταν σε μεγάλο βαθμό από τις στρατηγικές συλλογής αποβλήτων. Στους χώρους υγειονομικής ταφής η εναπόθεση των αποβλήτων γινόταν χωρίς κατάλληλη επεξεργασία και γενικότερα τα ποσά που προορίζονταν για την κάλυψη των δαπανών παύσης της λειτουργίας και μετέπειτα μέριμνας ήταν ανεπαρκή.
β) Η διαβίβαση πληροφοριακών στοιχείων σχετικά με την επίτευξη των επιμέρους στόχων της ΕΕ παρεμποδίστηκε από την αξιοπιστία των δεδομένων, δυσχεραίνοντας την παρακολούθηση από την Επιτροπή. Μολονότι σε όλες σχεδόν τις περιφέρειες παρατηρήθηκαν ορισμένες βελτιώσεις στη διαχείριση των αποβλήτων, η κατά κεφαλήν παραγωγή αποβλήτων αυξήθηκε σε έξι από τις οκτώ περιφέρειες που ελέγχθηκαν. Στις δύο περιφέρειες οι οποίες συνέβαλαν στην επίτευξη των επιμέρους στόχων της ΕΕ, τα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα συλλέγονταν χωριστά και οι φόροι για τους χώρους υγειονομικής ταφής εφαρμόζονταν ευρύτερα, με αποτέλεσμα τη μείωση της εξάρτησης από την απόρριψη σε χώρους υγειονομικής ταφής. Γενικά τα απόβλητα απορρίπτονταν σε χώρους υγειονομικής ταφής χωρίς επαρκή επεξεργασία.
γ) Η αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης της ΕΕ δεν ήταν η μέγιστη λόγω της ανεπαρκούς εφαρμογής συνοδευτικών ενημερωτικών, διοικητικών και οικονομικών μέτρων. Η εφαρμογή των εν λόγω συνοδευτικών μέτρων δεν αποτελούσε προϋπόθεση για τη λήψη επιχορήγησης
από την ΕΕ. Αδυναμίες παρατηρήθηκαν επίσης στο κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ για τα απόβλητα και στις κατευθυντήριες οδηγίες της ΕΕ. IV.
Το Συνέδριο συνιστά:
α) Τα κράτη μέλη πρέπει να εστιάσουν σε υποδομές διαχείρισης αποβλήτων που επεξεργάζονται απόβλητα διαχωρισμένα στην πηγή και να διασφαλίσουν την επεξεργασία των αποβλήτων στους χώρους υγειονομικής ταφής πριν από τη διάθεσή τους, ενώ θα πρέπει επίσης να διαθέτουν επαρκή χρηματοοικονομική εγγύηση για την κάλυψη των δαπανών παύσης λειτουργίας και μετέπειτα μέριμνας. Η Επιτροπή πρέπει να ζητά την υλοποίηση των εν λόγω συστάσεων από τα κράτη μέλη πριν από τη χορήγηση της οικονομικής στήριξης της ΕΕ.
β) Τα κράτη μέλη πρέπει να καταρτίσουν αξιόπιστες και πλήρεις βάσεις δεδομένων διαχείρισης αποβλήτων και η Επιτροπή πρέπει να ελέγχει την αξιοπιστία των στατιστικών στοιχείων που λαμβάνει από τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο σύνδεσης της οικονομικής στήριξης της ΕΕ με την επίτευξη των στόχων της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων της ΕΕ.
γ) Τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόζουν ενημερωτικά, διοικητικά και οικονομικά μέτρα για τη στήριξη των συγχρηματοδοτούμενων υποδομών. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη πρέπει να δώσουν περισσότερη προσοχή στη συμμετοχή και τη συμμόρφωση του κοινού, να εστιάσουν στην εφαρμογή της χωριστής συλλογής, συμπεριλαμβανομένων των βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων όταν αυτό είναι οικονομικά αποδοτικό, και να εφαρμόσουν φόρο απόρριψης σε χώρους υγειονομικής ταφής, καθώς και κίνητρα μέσω τελών για την ενθάρρυνση της πρόληψης και της ανακύκλωσης των αποβλήτων. Η Επιτροπή πρέπει να ζητά την υλοποίηση των εν λόγω συστάσεων από τα κράτη μέλη πριν από τη χορήγηση της οικονομικής στήριξης της ΕΕ· πρέπει να εφαρμόζονται μειωμένα ποσοστά ενίσχυσης όταν δεν εφαρμόζεται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».
δ) Η Επιτροπή θα πρέπει να βελτιώσει το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ περί αποβλήτων και τις κατευθυντήριες οδηγίες της ΕΕ. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή πρέπει να προτείνει επιμέρους στόχους πρόληψης των αποβλήτων, να διευκρινίσει την έννοια της επεξεργασίας πριν από τη διάθεση, να εξετάσει τη δυνατότητα ανάπτυξης προτύπων ποιότητας της ΕΕ για τα προϊόντα λιπασματοποίησης σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, να παράσχει κατάλληλη καθοδήγηση και να διαδώσει βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τη μεθοδολογία που πρέπει να χρησιμοποιείται για την εκτίμηση των δαπανών παύσης λειτουργίας και μετέπειτα μέριμνας για τους χώρους υγειονομικής ταφής.
aftodioikisi.gr
