OMIΛΙΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ "Η ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ"

Η σοσιαλδημοκρατία σήμερα, είναι αντιμέτωπη και καλείται να αναμετρηθεί με πρωτόγνωρα κοινωνικά και οικονομικά φαινόμενα. Όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο. Ούτε μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Επαναπροσδιορίζονται αρχές, αξίες και δεδομένα, με τα οποία πορευθήκαμε μετά το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου.

Αναντίρρητα, η σοσιαλδημοκρατία, εξαιρουμένων των όποιων στρεβλώσεων και πρακτικών που εφαρμόζονταν, ιστορικά, λειτούργησε ως δικλείδα ασφαλείας στην κατεύθυνση αναζήτησης και επίτευξης κοινωνικής συνοχής, κοινωνικής δικαιοσύνης και κοινωνικής ισότητας.

Στην Ελλάδα, ο βηματισμός προς τη σοσιαλδημοκρατία ταυτίζεται με την ιστορική διαδρομή του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος. Το 1981, με την ανάληψη της διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ, μια σειρά σημαντικών αλλαγών αρχίζουν να συντελούνται. Το Κράτος αποκτά κοινωνικό πρόσωπο. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας αναβαθμίζει τη δημόσια υγεία. Η Αυτοδιοίκηση ενισχύεται. Η εκπροσώπηση των εργαζομένων κατοχυρώνεται. Το Οικογενειακό Δίκαιο αναθεωρείται, εκσυγχρονίζεται. Οι Θεσμοί τίθενται στην υπηρεσία του πολίτη.

Η δεύτερη φάση της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, από το 93 και μετά, χαρακτηρίζεται από μια ιδεολογική ωριμότητα. Ο εκσυγχρονισμός γίνεται κυρίαρχος πυλώνας της διακυβέρνησης. Θεσπίζονται οι Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές και προχωράμε σε θεσμικές αλλαγές. Υπάρχει διάχυτη κοινωνική κινητικότητα. Η οικονομική ανάπτυξη και η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ και στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. έφεραν ευημερία στο μεγαλύτερο τμήμα  της ελληνικής κοινωνίας.

Όμως, κάτι δεν πήγε καλά στην πορεία αυτή! Η χώρα, μετά την ένταξή της στην ΟΝΕ, αντί να «τρέξει», καθηλώθηκε σε μια μεταρρυθμιστική αδράνεια με αποτέλεσμα να μην επέλθει η αναμενόμενη ανάπτυξη. Αντιθέτως, κυριάρχησε η ανοχή σε φαινόμενα χαμηλής διαφθοράς. Ο δημόσιος τομέας γιγαντώθηκε και σε πολλά σημεία κατέστη αναποτελεσματικός. Ο ιδιωτικός τομέας χαρακτηρίσθηκε ως κρατικοδίαιτος και μη ανταγωνιστικός. Η αλληλεγγύη μπερδεύτηκε με τον πελατειασμό και ο συνδικαλισμός με τον συντεχνιασμό!

Έτσι, η κρίση άρχισε να διαφαίνεται αθόρυβα αλλά σταθερά για να φτάσουμε στο 2009, οπότε και «ξέσπασε» με ιδιαίτερη ένταση. Τότε, τη διετία 2009-2010 το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε όλο το βάρος - και το κόστος - της δημοσιονομικής σταθερότητας της χώρας, με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και τα επώδυνα οικονομικά μέτρα. 

Τα βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια ήταν δύσκολα, μεγάλα, πολλά και σημαντικά. Επιλεκτικά, λοιπόν, θα αναφερθώ στις ρυθμίσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Θεσπίστηκε το πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ», με το οποίο ο κάθε πολίτης έχει άμεση πρόσβαση στις διοικητικές αποφάσεις, στα διοικητικά έγγραφα. Θεσπίστηκε ο Εθνικός Συντονιστής κατά της διαφθοράς. Ψηφίσθηκαν ποινές για τη φοροδιαφυγή και προβλέφθηκε η αυτόφωρη διαδικασία. Τον τελευταίο λόγο, βεβαίως, τον έχει η Κοινωνία των Πολιτών. Η βούληση του λαού είναι αυτή που μπορεί να «μεταφράσει» τις όποιες ρυθμίσεις σε αλλαγή νοοτροπίας.

Σημαντικά βήματα έχουν, επίσης, σημειωθεί ως προς τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Η εφαρμογή της κινητικότητας, η κατάργηση ή συγχώνευση φορέων, τα νέα οργανογράμματα δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο. Τελικός στόχος η δημιουργία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού Κράτους στην υπηρεσία του πολίτη.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

Σήμερα, η χώρα βαδίζει προς την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, επιτυχαίνοντας τη μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή στην ιστορία της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Ωστόσο, έχει ακόμα να αντιπαλέψει με την ανεργία. Την ανεργία και τη φτώχεια. Τη φτώχεια ανέργων, συνταξιούχων, αλλά και εργαζομένων.

Η πραγματική οικονομία στενάζει. Τα αίτια πολλά. Όμως, βασικός λόγος είναι ότι πλήττεται σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας καθώς:

α) Οι Τράπεζες, λόγω της κρίσης, δεν δανείζουν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή και όταν δανείζουν τα επιτόκια είναι δυσβάσταχτα

β) Ο ιδιωτικός τομέας έχει να αντιμετωπίσει την υπερφορολόγηση και τη γραφειοκρατία

γ) Το κόστος της ενέργειας στην Ελλάδα είναι κατά 20% μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

δ) Η κατάρρευση της εσωτερικής κατανάλωσης οδήγησε τις παραγωγικές επιχειρήσεις να παράγουν λιγότερο προϊόντα με αποτέλεσμα να έχουμε μεγαλύτερο κόστος ανά μονάδα παραγωγής

ε) Ταυτόχρονα με τα προεκτεθέντα, οι γειτονικές χώρες, μέλη ή μη μέλη της Ε.Ε., διαθέτουν χαμηλή φορολογία με σχεδόν μηδενικές κοινωνικές παροχές και μισθούς πολύ χαμηλότερους.

Η Ελλάδα, αν καταφέρει να ξεπεράσει τους σκοπέλους αυτούς, έχει περιθώρια δημιουργίας, έχει περιθώρια ανάπτυξης. Πρέπει να ποντάρουμε στον πρωτογενή τομέα, στην καινοτομία, στην ναυτιλία, στον τουρισμό, στην κοινωνική οικονομία. Αυτή πρέπει να είναι η νέα πρότασή μας.

Πρώτιστος στόχος, και για την Ελλάδα, να ξαναενωθούν οι κοινωνικές δυνάμεις, να ξαναενωθούν οι αδύναμοι και οι δυναμικοί. Όχι με επίκεντρο το Κράτος, αλλά με επίκεντρο τον πολίτη. Να γίνουμε στην πράξη μια κοινωνία δικαιοσύνης, αλληλεγγύης, κοινωνικής προοπτικής. Να μετατρέψουμε την πολιτική μας από πολιτική φόβου και αγανάκτησης σε πολιτική ελπίδας και προοπτικής. Για να γίνουν, όμως, αυτά χρειαζόμαστε μεταρρυθμίσεις, φορολογική δικαιοσύνη, υπευθυνότητα, ανανέωση και πολιτικές λύσεις βασισμένες σε αξίες.

Η απάντηση στο αδιέξοδο θα έρθει από τη συγκρότηση μιας ευρύτερης  προοδευτικής παράταξης, η οποία θα μπορέσει να «επικοινωνήσει» με τις σιωπηλές δυνάμεις που αναμένουν στο ακροατήριο για το νέο ξεκίνημα. Απαιτείται, όμως,  καθημερινή προσπάθεια για να επιτευχθεί αυτή η επικοινωνία. Και καθημερινή δοκιμασία του εγχειρήματος. Ωστόσο, πρόσφατα παραδείγματα δείχνουν ότι αυτή η προσπάθεια μπορεί να τελεσφορήσει. Ένα εξαιρετικό και ελπιδοφόρο παράδειγμα ήταν οι πρόσφατες εκλογές στο ΤΕΕ, όπου με σύμπραξη και σύμπλευση αποδείχθηκε και επιβεβαιώθηκε εκ του αποτελέσματος ότι ο πολιτικός μας χώρος δεν έχει απορροφηθεί δεξιά και αριστερά, αλλά χρειάζεται απλώς να βρει την κατάλληλη δίοδο έκφρασης.

Σήμερα, η σοσιαλδημοκρατία πρέπει να κάνει πράξη τα λόγια του Βίλι Μπραντ, πρέπει, δηλαδή, να τολμήσουμε περισσότερη δημοκρατία, πρέπει, δηλαδή, να μάθουμε από τα λάθη μας. Και πρέπει όλοι να διδαχθούμε από τα λάθη μας και να κάνουμε σωστές και καθαρές επιλογές.

Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι σήμερα καλείται η Γερμανία να κάνει κάποιες επιλογές. Πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στο βραχυπρόθεσμο κέρδος με τις μακροχρόνιες απώλειες και στις βραχυπρόθεσμες απώλειες με τη μακροπρόθεσμη ευημερία. Ας αντιληφθεί, πλέον, ότι η λιτότητα και η παράταση της κρίσης την ευνοεί πρόσκαιρα, αλλά πλήττει βαθύτατα και εντονότατα τον ευρωπαϊκό Νότο. Σήμερα, λοιπόν, που το SPD είναι στην Κυβέρνηση πρέπει να παρθεί μια μη κοντόφθαλμη απόφαση. Η αλήθεια είναι ότι η λιτότητα έχει εξαντλήσει τα όρια, τουλάχιστον  του Νότου, και η ένταξη στην τροχιά ανάπτυξης είναι πιο επιβεβλημένη από ποτέ.

Σε αυτό το πλαίσιο η  πρόταση για το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας πρέπει να είναι ξεκάθαρη και ρεαλιστική. Και να στηρίζεται στους βασικούς πυλώνες που γνωρίζουμε, αλλά δεν φαίνεται να έχουμε εμπεδώσει στην πράξη:

Όσο περισσότερο κράτος είναι αναγκαίο. Όση περισσότερη αγορά είναι δυνατή. Όση Κοινωνία των Πολιτών είναι δυνατή.

Όσο κράτος είναι αναγκαίο. Αλλά κράτος παραγωγικό. Αποτελεσματικό. Σύγχρονο. 

Όση περισσότερη αγορά είναι δυνατή. Διεπόμενη από κανόνες. Όχι αχαλίνωτη. Όχι χωρίς περιορισμούς. Όχι έρμαια στην ανεξέλεγκτη κυκλοφορία του κεφαλαίου και τη γιγάντωση των πολυεθνικών. Όχι επικυριαρχούσα σε καθετί χωρίς διάκριση, χωρίς πλαίσιο, χωρίς έλεγχο. Διότι η αγορά, όπως σοφά έχει λεχθεί, είναι καλός υπηρέτης, αλλά κακό αφεντικό.

Όση Κοινωνία των Πολιτών είναι δυνατή. Με δύο κουβέντες: η δύναμη των αδυνάμων. Μόνο στηριζόμενοι σε αυτή την προοπτική μπορούμε να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος.

Επιτακτική ανάγκη η επανασύνδεση της σοσιαλδημοκρατίας με τον κόσμο της εργασίας, τους εργαζόμενους, αλλά και τους ανέργους, και η ανάκτηση της ικανότητάς της να εκφράσει τις ανάγκες και τις αγωνίες τους και κυρίως, να καθορίσει το νέο πλαίσιο ευημερίας και κοινωνικής δικαιοσύνης.

Μεγάλο στοίχημα είναι να παλέψουμε, ιδεολογικά και πολιτικά, για να περάσουμε το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα πρέπει η Ευρώπη να καταφέρει να «εξάγει» το δικό της μοντέλο κοινωνικού κράτους και κράτους πρόνοιας. Θα πρέπει να κατακτήσουμε την ποιότητα για να επηρεάσουμε προς τα πάνω.

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα διογκούμενο φαινόμενο που απασχολεί όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά και όλη την Ευρώπη. Την άνοδο των νεοναζιστικών οργανώσεων. Στην Ελλάδα έχουμε έρθει αντιμέτωποι με  το πιο σκληρό νενοναζιστικό μόρφωμα, μια εγκληματική παραστρατιωτική οργάνωση με καθαρά νεοναζιστική ιδεολογία και πρακτικές. Αντιδράσαμε! Η Ελληνική Πολιτεία επιδεικνύει την ανάλογη βούληση. Ο Ελληνικός  πολιτικός κόσμος, ομοφώνως, αντιμετωπίζει την οργάνωση αυτή, που ενδύθηκε τον κοινοβουλευτικό μανδύα, αλλά δρα κατά της δημοκρατίας. Τη μάχη αυτή, οι βουλευτές της δημοκρατικής παράταξης την δίνουμε μέρα με τη μέρα, εντός και εκτός Κοινοβουλίου.