Tον Αύγουστο του 2011 και σε μία χρονική περίοδο οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η κυβέρνηση επιχειρεί με νομοσχέδιο να αποποινικοποιήσει τη χρήση και την καλλιέργεια εξαρτησιογόνων ουσιών.
Ως στελέχη πρόληψης στηρίζουμε τις δράσεις μας στην αντίληψη ότι η χρήση ουσιών είναι ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα, στο οποίο ένας νέος με μία προσωπική κρίση συναντιέται με την ουσία, ενώ βρίσκεται μέσα σε ένα συγκεκριμένο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, μία δεδομένη, κοινωνικοπολιτιστική χρονική στιγμή. Και με αυτή την αντίληψη – που προέρχεται από τη φιλοσοφία της πρόληψης- προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε την τοπική κοινωνία. Η πρόληψη, επομένως, συνίσταται στην αντιμετώπιση όλων αυτών των αιτίων που οδηγούν στο συγκεκριμένο πρόβλημα.
Η τοξικομανία είναι ένα σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο με πολλές προεκτάσεις (ψυχολογικές, οικονομικές κ.α.) και όχι μία χρόνια υποτροπιάζουσα ασθένεια, όπως ισχυρίζονται, τελευταία, διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες. Είναι γεγονός ότι οι ουσίες δρουν πάντα πάνω σε ένα βιολογικό υπόστρωμα και προκαλούν διάφορες μεταβολές στην εγκεφαλική λειτουργία. Όμως από αυτή την επιστημονική αλήθεια, μέχρι την αναγωγή του φαινομένου σε ιατρικό υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση. Επιπλέον, η αναγωγή της τοξικομανίας σε ασθένεια, δεν εξηγεί το φαινόμενο της πολυτοξικομανίας που παρατηρείται, στις μέρες μας, (οι νέοι να κάνουν χρήση διαφόρων ουσιών και όχι μίας βασικής), δεν επαρκεί, για να αιτιολογήσει την επέκταση της χρήσης σε συνθήκες κρίσης, ούτε λαμβάνει υπόψη της την ιδιαιτερότητα της εμπειρίας των ναρκωτικών για κάθε εξαρτημένο.
Ακούγοντας τις δηλώσεις των υπουργών Υγείας και Δικαιοσύνης μένουμε άφωνοι για την διαστρέβλωση της επιστημονικής αλήθειας και φοβόμαστε πραγματικά για το μέλλον των νέων ανθρώπων, γενικά και ειδικά, αυτών που έχουν εμπλοκή με τις ουσίες.
Ακόμη και αν προβάλλεται ότι με τις συγκεκριμένες νομοθετικές ρυθμίσεις δίνεται έμφαση στην απεξάρτηση αντί στη φυλακή κι ότι οι εξαρτημένοι νέοι που έχουν εμπλοκή και με το νόμο έχουν μια δεύτερη ευκαιρία, δεκάδες ερωτήματα προκύπτουν, όπως π.χ. πώς θα καθοριστεί ποια είναι η ανάγκη προσωπικής χρήσης. Ένας χρήστης π.χ. ηρωίνης μπορεί να ξεκινάει με μια μικρότερη ποσότητα αλλά να καταλήξει να χρειάζεται τη διπλάσια ή τριπλάσια καθημερινά.
Πώς θα καλυφθούν όσοι αποφυλακιστούν σε θεραπευτικά προγράμματα, τη στιγμή που, αντί να προβλέπεται επέκταση αυτών, φημολογείται συρρίκνωσή τους από το Σεπτέμβρη. Ήδη στο ΚΕΘΕΑ μειώνεται σταθερά η χρηματοδότηση κι έχουν παγώσει οι προσλήψεις.
Με ποια κριτήρια ανάγεται σε πανάκεια η θεραπεία με υποκατάστατα; Η θεραπεία με υποκατάσταση δεν ταιριάζει σε όλους τους εξαρτημένους. Προορίζεται κυρίως για άτομα που είναι πολλά χρόνια στη χρήση, που έχουν κάνει αποτυχημένες προσπάθειες θεραπείας σε «στεγνά» προγράμματα ή που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας και, κυρίως, πρέπει να πραγματοποιείται από ειδικά προγράμματα σε συνδυασμό με ατομική ή ομαδική ψυχολογική στήριξη ή ψυχοθεραπεία.
Όπως υποστηρίζει και η κα Κατερίνα Μάτσα, υπεύθυνη Μονάδας Απεξάρτησης του «18 Άνω», στο ΨΝΑ, «…οι «λύσεις», είτε προς την κατεύθυνση της καταστολής, της αστυνόμευσης, του ρατσιστικού διωγμού των εξαρτημένων ατόμων, είτε προς την κατεύθυνση της ελεύθερης διανομής των ναρκωτικών ή των υποκαταστάτων τους, τύπου Freedman…δεν αποτελούν απλά και μόνο μια κακή διαχείριση του προβλήματος της τοξικομανίας, αλλά δημιουργούν και νέα ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα σ’ αυτόν τον πολύπαθο χώρο».
Επίσης, ο πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής για τον έλεγχο των ναρκωτικών του ΟΗΕ, στην Ετήσια έκθεση για το 2007, δήλωσε ότι «η θέση ότι η νομιμοποίηση των ουσιών μπορεί να επιλύσει το παγκόσμιο πρόβλημα των ναρκωτικών αγνοεί ιστορικά δεδομένα».
Υποστηρίζουμε ότι πραγματική απεξάρτηση σημαίνει «να σταθεί ένας άνθρωπος στα πόδια του» και να ξαναρχίσει τη ζωή του από την αρχή και όχι να μένει μόνιμα και νόμιμα εξαρτημένος.
Επίσης, επειδή η επιχειρούμενη "αποποινικοποίηση" ντύνεται και με το μανδύα της προάσπισης της "ελευθερίας" του ατόμου, αντιτείνουμε την άποψη ότι κι η ελευθερία είναι μια έννοια που έχει όρια, τα οποία στη συγκρότηση της προσωπικότητας του ατόμου, όσο και της κοινωνίας λειτουργούν προστατευτικά.
Σε αυτή τη βάση, θεωρούμε ότι η δημιουργία ενός δημόσιου φορέα με κεντρικό σχεδιασμό, που θα περιλαμβάνει πρόληψη, θεραπεία και επανένταξη είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε. Ειδικότερα για την πρόληψη, όπως αναφέρει και η ανακοίνωση του Σωματείου Στελεχών Πρόληψης σε πρόσφατη κινητοποίησή του, «πρόληψη είναι το δικαίωμα στην εργασία και στην ποιότητα ζωής».
Η επιστημονική ομάδα του Κέντρου Πρόληψης Χίου
