KATΑΘΕΣΗ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΕΠΤΙΚΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012

Αγαπητοί φίλοι,

Συμβάλλοντας στο διάλογο για την ανασυγκρότηση της Χίου από τις καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου Αυγούστου σας κοινοποιούμε το υπόμνημα που κατατέθηκε από τους Οικολόγους Πράσινους προς τον Αντιπεριφερειάχη Χίου κ Κ. Γανιάρη και το Δήμο Χίου.

Πολλοί φορείς έχουν καταθέσει προτάσεις και σε πολλές από αυτές συμφωνούμε και εμείς. Μέσα από το υπόμνημα μας δεν επιδιώκουμε να επαναλάβουμε προτάσεις και επιχειρήματα που έχουν ακουστεί από φορείς και υπηρεσίες, αλλά επιχειρούμε να δώσουμε βάρος σε ζητήματα που δεν έχουν τονιστεί από άλλους ή δεν τους έχει δοθεί η βαρύτητα στη συζήτηση που έχει ανοίξει στη Χιώτικη κοινωνία για την αποκατάσταση από τις φωτιές. Στο πλαίσιο αυτό και μετά από επαφές και συναντήσεις που είχαμε με ειδικούς επιστήμονες αλλά και εμπλεκομένους με τη φωτιά επιγραμματικά έχουμε να σημειώσουμε τα παρακάτω:

• Ως προς την πολιτική προστασία, καθώς φοβόμαστε ότι στο άμεσο μέλλον μπορεί να έχουμε πλημμύρες είναι απαραίτητο σπίτι – σπίτι, χωρίο – χωρίο να ενεργοποιηθούν και να προετοιμαστούν και οι πολίτες για ενδεχόμενες πλημμύρες και να τους γνωστοποιηθούν οι κίνδυνοι και ο τρόπος άμεσης αντιμετώπισης του φαινομένου. Απαραίτητος είναι ο καθαρισμός, η αποκατάσταση όπου χρειάζεται, και η διάνοιξη και διασύνδεση όπου είναι εφικτό των αγροτικών δρόμων. Τέλος με ευθύνη του Δήμου πρέπει να αποκατασταθούν  οι κάμερες πυροπροστασίας που υπάρχουν και  να εφοδιαστούμε και με άλλες κάμερες ώστε να καλύπτουν μεγαλυτέρους χώρους στο νησί. Επίσης καθώς το 90% των καμένων δασικών εκτάσεων είναι δημοτικές είναι απαραίτητη η σύσταση από το Δήμο Χίου γραφείου «Δασικής πολιτικής και προστασίας» με την αντίστοιχη επάνδρωση του από επιστήμονα δασολόγο, γραφείο που θα έχει την ευθύνη για την παρακολούθηση της αποκατάστασης των δασικών εκτάσεων του Δήμου Χίου αλλά και την προστασία των δασικών εκτάσεων που έχει στην κατοχή του ο Δήμος με την εφαρμογή αντιπυρικών έργων, διάνοιξη και συντήρηση δασικών δρόμων κλπ

• Από την πυρκαγιά και σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΜΧ καταστράφηκαν περίπου 200 χιλ μαστιχόδεντρα. Σε κάποια χωριά η καταστροφή υπερβαίνει το 75%. Όπως όλοι καταλαβαίνουμε υπάρχει έντονο πρόβλημα διαβίωσης για οικογένειες μαστιχοπαραγωγών που για πολλά χρόνια δεν θα μπορούν να έχουνε εισόδημα από την περιουσία τους. Εκτός από τη διαδικασία αποζημίωσης τους και αποκατάστασης των καμένων δέντρων τους, είναι σημαντικό να καλυφθεί το έλλειμμα εισοδήματος για αυτούς τους ανθρώπους για τα επόμενα χρόνια, ιδιαίτερα στην περίοδο μεγάλης οικονομικής κρίσης που ζούμε. Στα πλαίσια αυτά είναι απαραίτητο μέσω των αρχών της αλληλεγγύης να αναπτυχθεί ένα σχέδιο «προσφοράς» μαστιχόδεντρων που δεν τα εκμεταλλεύονται οι ιδιοκτήτες τους προς πληγέντες παραγωγούς. Υπάρχουν στο νησί μας πολλοί ιδιοκτήτες που δεν εκμεταλλεύονται τις περιουσίες τους και μπορεί με την ευθύνη της ΕΜΧ και τη βοήθεια των τοπικών συνεταιρισμών, να οργανωθεί ένα σχέδιο διάθεσης αυτών των μαστιχοχώραφων σε πληγέντες, καταβάλλοντας ένα τίμημα στους ιδιοκτήτες για την εκμετάλλευση τους. Με αυτόν τον τρόπο θα πετύχουμε την αύξηση του εισοδήματος των πληγέντων, αλλά και των ιδιοκτητών των ακαλλιέργητων περιοχών αλλά και την προστασία της περιοχής από τα ακαλλιέργητα χωράφια που είναι επικίνδυνες εστίες σε κάθε νέα πυρκαγιά.

• H καταστροφική πυρκαγιά του Αυγούστου εκτός των άλλων προβλημάτων έφερε και σε πολύ δύσκολη θέση τους κτηνοτρόφους του νησιού μας, καθώς περιοχές που χρησιμοποιούνταν ως βοσκοτόπια στη νότιο Χίο έχουν καταστραφεί ενώ οι αναδασωτέες εκτάσεις δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως βοσκότοποι καθώς είναι σημαντικό το φυσικό περιβάλλον να επανακάμψει και η βόσκηση θα ήταν καταστροφική. Βραχυπρόθεσμα η κατάσταση μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη παροχή ζωοτροφών στους κτηνοτρόφους αλλά οφείλουμε να σκεφτούμε και την επόμενη ημέρα. Με την ευκαιρία αυτή πρέπει να ανοίξει η συζήτηση για της χρήση ζωοτροφών στο νησί μας. Για την προστασία των αναδασωτέων εκτάσεων, του καταναλωτή αλλά και τη βιωσιμότητα των προϊόντων μας είναι σημαντικό να προχωρήσουμε σε ένα σχέδιο σποράς ζωοτροφών σε χέρσα χωράφια της Χίου έτσι ώστε να ικανοποιηθεί για τα επόμενα χρόνια η ζήτηση για ζωοτροφές. Αυτό θα επιτευχθεί με την καλλιέργεια και παραγωγή ελληνικών ποικιλιών ψυχανθών (κουκί, ρεβύθι, μπιζέλι, λούπινο) που δεν έχουν μεγάλες ανάγκες για πότισμα και μπορούν να καλλιεργηθούν παντού, δεν χρειάζονται λίπασμα (καθώς τα ίδια λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο εμπλουτίζοντας το χώμα). Κάτι τέτοιο θα εξασφαλίσει ζωοτροφές για τη κτηνοτροφία και θα δώσει πραγματικά 100% ελληνικά ζωικά προϊόντα, χωρίς μεταλλαγμένα. Παράλληλα το ζήτημα αυτό αποτελεί μια ευκαιρία για την έρευνα, ανάδειξη και αξιοποίηση του «χιώτικου πρόβατου», της πιο γνωστής ελληνικής φυλής προβάτου στον κόσμο, που παρουσιάζει συγκρητικά πλεονεκτήματα με υψηλή γαλακτοπαραγωγή και σημαντική κρεατοπαραγωγή. Το Χιώτικο πρόβατο το εκμεταλλεύονται στη βόρεια Ελλάδα και εμείς δεν έχουμε καταφέρει να αναδείξουμε τοπικά την πολύ υψηλή αξία του. Με αυτόν τον τρόπο παράλληλα προσβλέπουμε στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των Χιώτικων ζωικών προϊόντων, προβάλλοντας ως εμπορικό πλεονέκτημα στην αγορά την καθαρά προέλευση της τροφής τους.

• Ως προς τη δασική προστασία και την προστασία του εδάφους  επιγραμματικά αναφέρουμε ότι στις προτάσεις μας για τις δασώδεις περιοχές με πεύκα που κάηκαν:

α) στις περιοχές με μεγάλες κλίσεις όπου η φωτιά είχε ένταση και διάρκεια  πρέπει να γίνουν εργασίες συγκράτησης εδάφους άμεσα

γ) όπου έχει μεγάλες κλίσεις και η φωτιά δεν είναι έντονη πρέπει να επέμβουμε τοπικά να δούμε εάν δημιουργείται εστία διάβρωσης

γ) αν δεν έχει μεγάλες κλίσεις καλύτερα να μην κάνουμε τίποτα για την διάβρωση.

 
Ιδιαίτερα για τα πευκοδάση:

α) πρέπει να γίνουν άμεσα επεμβάσεις αποτροπής της διάβρωσης εκεί που έχουμε μεγάλες κλίσεις και αν η φωτιά ήταν έντονη . 

β) πρέπει να ελεγχτεί η βόσκηση άμεσα αλλά και τα επόμενα χρόνια.
γ) πρέπει να παρακολουθηθεί η αναγέννηση εντατικά για να παίρνονται τα απαραίτητα μέτρα στον κατάλληλο χρόνο

δ) πρέπει να γίνει συλλογή σπόρων και να προετοιμαστεί χώρος φυτωρίου που να μπορεί να καλύψει τις περιπτώσεις αποτυχίας της φυσικής αναδάσωσης

Από όλα τα παραπάνω προκύπτει ότι η Δ/νση Δασών θα πρέπει να αναλάβει να εκπονήσει ένα σχέδιο με στόχο την αναγέννηση του δάσους που θα έχει διάρκεια τουλάχιστον 6 με 7 χρόνια (θεωρείται ότι μετά από αυτή την ηλικία αρχίζουν τα πεύκα να καρποφορούν). Ταυτόχρονα να καθορίσει τις ζώνες διαφορετικής διαχείρισης, να ετοιμαστεί με συλλογή σπόρων και δημιουργία φυτωρίου για να εγκαταστήσει τεχνητά το δάσος όπου αποτύχει η φυσική αναγέννηση και να εφαρμόσει σχέδιο πυκνής παρακολούθησης των καμένων εκτάσεων. Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου θα πρέπει να διευκολύνει την άμεση έγκριση και κατασκευή των απαραίτητων αντιδιαβρωτικών έργων ύστερα από την πρόταση της επιστημονικής επιτροπής όμως μόνο όπου πραγματικά χρειάζεται και στην ώρα που χρειάζεται. Τέλος είναι σημαντική η συνδρομή εθελοντικής εργασίας και έχει προσφερθεί στο νησί καθώς και βοήθεια και από τα γειτονικά νησιά. Πρέπει να οργανωθεί μία ομάδα εθελοντών που υπό την διευκόλυνση της πολιτικής προστασίας και την ενημέρωση εκπαίδευση της Δ/νσης Δασών να εκτελέσει και το έργο της παρακολούθησης αφού σίγουρα η Δ/νση δασών δεν έχει τα μέσα και το προσωπικό να κάνει ολοκληρωμένα και επαρκώς αυτά που πρέπει.

• Ένα θέμα που για εμάς τους Οικολόγους Πράσινους είναι πολύ σημαντικό είναι το κυνήγι. Η  καταστροφή της Χίου από τις φωτιές είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο μεγάλου μέρους της πανίδας των περιοχών που επλήγησαν. Από τα ζώα που γλίτωσαν το θάνατο, άλλα προσπαθούν πληγωμένα να επιβιώσουν κι άλλα, όπως τα πτηνά, να βρουν καταφύγιο σε γειτονικές περιοχές. Με αυτή την τραγική εξέλιξη ήταν επιτακτική η ανάγκη να απαγορευτεί αμέσως το κυνήγι σε ολόκληρο το νησί της Χίου.

• Είναι σημαντική η άμεση δημιουργία ενός ευέλικτου συντονιστικού οργάνου με τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμος, Περιφέρεια) καθώς και τοπικών φορέων, που θα συντονίζει μακροχρόνια την αποκατάσταση των πυρόπληκτων περιοχών και θα αξιολογεί την πορεία και την αποτελεσματικότητα των εφαρμοζόμενων πολιτικών επιλύοντας τα προβλήματα που εμφανίζονται. Το συντονιστικό όργανο πρέπει να διαμορφώσει έναν Φάκελο Καταστροφής στον οποίο θα καταγράφονται οι αιτίες της καταστροφής, τα μέτρα αποκατάστασης και θα προτείνονται μέτρα αποφυγής παρόμοιων καταστάσεων, ιδιαίτερα ενόψει των πιο καταστροφικών δασικών πυρκαγιών που αναμένονται τις επόμενες δεκαετίες στη χώρα ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.   Μέσα από το συντονιστικό αυτό και με πλήρη διαφάνεια πρέπει να διαχειριστούν τα χρήματα που θα προέλθουν από τις προσφορές ιδιωτών και οργανισμών για την αποκατάσταση του νησιού έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα «πράσινο χιώτικο ταμείο» με σαφείς σκοπούς και έργα που θέλει να χρηματοδοτήσει. Έτσι ο κάθε συμπατριώτης μας που θέλει να βοηθήσει το νησί θα ξέρει που πάνε τα χρήματα του. Θα πρέπει να πάψει πια η σπατάλη πόρων μέσα από αναποτελεσματικές και πελατειακές διαδικασίες αλλά να χρηματοδοτηθούν απαραίτητα και σημαντικά έργα οικολογικών υποδομών που θα απασχολήσουν ανθρώπους από την περιοχή και θα δημιουργήσουν τη βάση για μια βιώσιμη ανάπτυξη του νησιού.

Κλείνοντας την αναφορά μας, σημειώνουμε ότι για τους Οικολόγους Πράσινους πέρα από γενικόλογες αναφορές και τυμπανοκρουσίες είναι σημαντικό να προχωρήσουμε δημιουργικά και παραγωγικά στην επόμενη ημέρα, να ληφθούν μέτρα και να ασκηθούν πολιτικές, ώστε το νησί μας να αναπνεύσει από το βάρος της πυρκαγιάς της 18ης Αυγούστου. Προς αυτήν την κατεύθυνση οι Οικολόγοι Πράσινοι καταθέτουμε συγκεκριμένες προτάσεις για την ανάταξη του νησιού μας μετά τις πυρκαγιές του Αυγούστου και καλούμε τους εμπλεκόμενους φορείς (Δήμο, Περιφέρεια, Δνση Γεωργίας, συνεταιρισμούς, αγρότες, κτηνοτρόφους και κάθε ένα πολίτη ξεχωριστά) να έρθουμε σε συνεννόηση για την υλοποίηση της.

Μαρία Μπογή	Μιχάλης Μπάκας
Συντονίστρια ΠΚ Χίου Οικολόγων Πράσινων 6972026185	Γραμματέας Περιφ. Οργάνωσης Βορ. Αιγαίου Οικολόγων Πράσινων 6944654785