Ο χειρόγραφος χάρτης της θρυλικής ναυμαχίας της Έλλης όπου το Αβέρωφ κατατρόπωσε του Τούρκους, είναι αυτός που βλέπετε στη φωτογραφία. Ο χάρτης περιλαμβάνεται στο μητρώο του πλοίου-θρύλου, το οποίο πρόσφατα δόθηκε από απόστρατο ναύαρχο ο οποίος το παρέδωσε για να επιστρέψει στη θέση του.
Στο μητρώο καταγράφονται όλες οι σημαντικές στιγμές του Αβέρωφ και μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και ο χειρόγραφος χάρτης της φωτογραφίας, στον οποίο απεικονίζεται όλη η νικηφόρα ναυμαχία.
Η ναυμαχία της Έλλης
Η ναυμαχία της Έλλης στις 3 Δεκεμβρίου 1912, ήταν η πρώτη από τις δύο κορυφαίες μάχες μεταξύ του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και του Οθωμανικού Στόλου κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο και πραγματοποιήθηκε στην έξοδο των στενών των Δαρδανελλίων (ή Ελλησπόντου). Η ναυμαχία έληξε με τη νίκη του ελληνικού στόλου και τον εγκλεισμό του οθωμανικού εντός των στενών.
Τους πρώτους μήνες του πόλεμου ο τουρκικός στόλος υπό την διοίκηση του ναύαρχου Ραμίζ Μπέη παρέμεινε προστατευμένος στα στενά των Δαρδανελίων (στο ναύσταθμο Ναγαρά), χωρίς να επιχειρήσει έξοδο στο Αιγαίο. Από την άλλη πλευρά ο ελληνικός στόλος υπό την διοίκηση του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη κράτησε επιθετική στάση απελευθερώνοντας ένα ένα τα νησιά του Αιγαίου και αναμένοντας την έξοδο των τουρκικών πλοίων από τα Στενά.
Αρχικά απελευθέρωσε τη Λήμνο και εγκατέστησε στον όρμο του Μούδρου το προκεχωρημένο αγκυροβόλιο του Στόλου. Ακολούθησε η απελευθέρωση του Αγίου Όρους, των νησιών του βορείου και ανατολικού Αιγαίου (Θάσος, Σαμοθράκη, Ίμβρος, Τένεδος, Αγ. Ευστράτιος, Μυτιλήνη, Χίος). Μετά την απελευθέρωση της Τενέδου στις 24 Οκτωβρίου/6 Νοεμβρίου ο ναύαρχος Κουντουριώτης έστειλε τηλεγράφημα στον Τούρκο αρχηγό του στόλου με το μήνυμα "Σας περιμένομεν".
Την παραμονή, το βραδυ της 4 Δεκεμβρίου 1912, σύμφωνα με τη διήγηση του παρόντος Τούρκου Πλωτάρχη Χασάν Σαμί Μπέη, οι Τούρκοι αξιωματικοί έγραψαν τις διαθήκες τους.
ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΕΛΙΔΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗΤΡΩΟ ΤΟΥ ΑΒΕΡΩΦ
