ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ

Η ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΙΚΑΓΟ ΤΟ 1886

Οι ρίζες της καθιέρωσης της Εργατικής Πρωτομαγιάς βρίσκονται στους αγώνες της εργατικής τάξης του 19ου αιώνα για την κατάκτηση της 8ωρης μέρας δουλειάς και ειδικότερα στα αιματηρά γεγονότα της Πρωτομαγιάτικης απεργίας των αμερικανών εργατών, το 1886, στο Σικάγο.

Η 1η του Μάη του 1886 είχε οριστεί από το συνέδριο της νεοσύστατης τότε Αμερικάνικης Ομοσπονδίας Εργασίας σαν ημέρα έναρξης απεργιακών κινητοποιήσεων.

Ήταν η εποχή που η αμερικάνικη βιομηχανία έβαζε τις βάσεις της. Εποχή μεγάλων αντιθέσων όπως και η σημερινή. Λίγοι θησαύριζαν σε βάρος των εργαζομένων που δούλευαν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες για 12, 14 μέχρι και 18 ώρες τη μέρα!
Γι’ αυτό βασικό αίτημα των εργαζομένων ήταν η κατάκτηση του 8ωρου με πρόσθετη αμοιβή για τις υπερωρίες.

Το αίτημα του 8ωρου είχε ξεκινήσει αρκετά πριν. Διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1829 από τους Άγγλους εργάτες. Στο συνέδριο της 1ης Διεθνούς Ένωσης εργατών το 1866 ψηφίστηκε σαν το βασικό αίτημα της εργατικής τάξης. Μεγάλες απεργίες έγιναν και στον Καναδά το 1872 με αίτημα το 9ωρο μάλιστα οι μαχητικές αυτές απεργίες ανάγκασαν τότε τον Καναδό πρωθυπουργό Mc Donald να νομιμοποιήσει τα εργατικά συνδικάτα που μέχρι τότε ήταν παράνομα!

Στην απεργία των αμερικανών εργατών της πρωτομαγιάς του 1886, μισό εκατομμύριο εργάτες παράτησαν τη δουλειά και βγήκαν στους δρόμους με βασικό σύνθημα “Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο”. Στις περισσότερες μεγάλες πόλεις οργανώθηκαν διαδηλώσεις, οι μεγαλύτερες όμως απεργιακές κινητοποιήσεις έγιναν στο Σικάγο, που ήταν το πιο μεγάλο βιομηχανικό κέντρο της εποχής.

Ήταν Σάββατο η 1η Μάη του 1886, μέρα εργάσιμη. Όμως 90.000 εργάτες απεργούν και οργανώνουν πορεία που καταλήγει στη πλατεία Χέϊ Μάρκετ. Μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις οπλισμένοι με οπλοπολυβόλα προσπαθούν να τρομοκρατήσουν και να διαλύσουν τους διαδηλωτές. Ξαφνικά ένας προβοκάτορας έριξε μια βόμβα. Ήταν σκηνοθετημένη αφορμή για να ξεκινήσει η επίθεση. Χωροφύλακες, προβοκάτορες και μπράβοι πυροβολούν τους διαδηλωτές. Τις μέρες που ακολούθησαν οι συγκρούσεις γενικεύτηκαν. Πολλοί οι νεκροί, εκατοντάδες οι τραυματίες.
Η ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ

Από το αιματοκύλισμα των εργατών του Σικάγου την 1η Μάη του 1886 ξεκινούν λοιπόν οι ρίζες της Εργατικής Πρωτομαγιάς.

Η απόφαση για την καθιέρωση της 1ης του Μάη σαν διεθνής ημέρα του εργάτη πάρθηκε μερικά χρόνια αργότερα,στο ιδρυτικό συνέδριο της 2ης Διεθνούς, που έγινε στο Παρίσι, στις 14 Ιουλίου 1989, με την ευκαιρία της 100ης επετείου της Γαλλικής επανάστασης.

Στο συνέδριο αυτό συμμετείχαν σοσιαλιστές ηγέτες από 19 χώρες, μεταξύ των οποίων και οι Έγκελς και Πλεχάνωφ.

Την πρόταση την έκανε ο Γάλλος μαρξιστής Ρεϊμόντ Λαβίν και έλεγε :

“Να οργανώνεται μεγάλη διεθνής διαδήλωση σε μια ορισμένη μέρα, έτσι ώστε σε όλες τις χώρες, την ίδια μέρα, οι εργάτες να απαιτούν από τις κυβερνήσεις την 8ωρη μέρα δουλειάς και την εφαρμογή των άλλων αποφάσεων του συνεδρίου του Παρισιού”.
Και επειδή η Αμερικάνικη ομοσπονδία εργασίας, με νωπά ακόμη τα γεγονότα της Πρωτομαγιάς του 1886, είχε ήδη αποφασίσει μια τέτοια εκδήλωση για την 1η Μάη του 1890, η μέρα αυτή καθιερώθηκε σαν διεθνής μέρα διαδήλωσης της εργατικής τάξης.
Η πρόταση κατέληγε έτσι :
“Οι εργαζόμενοι κάθε χώρας θα πρέπει να οργανώνουν την εκδήλωση σύμφωνα με τις ιδιαίτερες συνθήκες της πατρίδας τους”.

Αυτή είναι η ιστορική απόφαση που από το 1890 άρχισε σιγά – σιγά να εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες.
Η LABOUR DAY

Στο τόπο του εγκλήματος η αμερικάνικη άρχουσα τάξη έκανε το κάθε τι για να ξεχαστεί το πραγματικό νόημα της Εργατικής Πρωτομαγιάς. Η καναδική άρχουσα τάξη τους μιμήθηκε όπως κάνει πάντα.

Καθιέρωσαν λοιπόν τη λεγόμενη μέρα εργασίας σε χρόνο ανύποπτο, την πρώτη Δευτέρα του Σεπτέμβρη. Τη μέρα αυτή συνήθιζαν να τη γιορτάζουν οι εργάτες της βιομηχανίας των τσιγάρων από παλιά, πριν τα γεγονότα του Σικάγου. Η αμερικάνικη κυβέρνηση και η εργοδοσία σκέφτηκαν πως κάνοντάς την επίσημη αργία αφιερωμένη στην εργασία θα ξεχαστεί το νωπό ακόμη αιματοκύλισμα των αμερικανών εργατών. Έτσι, από το τέλος της δεκαετίας του 1880 άρχιζαν να γιορτάζουν επίσημα την “Labour day” που δεν έχει καμιά σχέση με εργατικές διεκδικήσεις και κινητοποιήσεις. Πιο πολύ καθιερώθηκε σαν γιορτή του τέλους του καλοκαιριού και επιστροφής των μαθητών στα σχολεία…
Ο ΓΙΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ ΣΤΟ ΜΟΝΤΡΕΑΛ

Παρά τις προσπάθειες της καναδικής και κεμπεκιώτικης άρχουσας τάξης η εργατική πρωτομαγιά δεν ξεχάστηκε τελείως. Το πιο συνειδητοποιημένο κομμάτι της εργατικής τάξης του Κεμπέκ συμμετείχε κι’ αυτό, όπως οι λαοί των περισσότερων χωρών, στο γιορτασμό της παγκόσμιας ημέρας του εργάτη.

Απο το 1915 μέχρι τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο εκδηλώσεις της εργατικής πρωτομαγιάς στο Μόντρεαλ οργανώνονταν από διάφορες σοσιαλιστικές ομάδες και ιδιαίτερα από το κομμουνιστικό κόμμα, που εκείνη την εποχή είχε σημαντικές δυνάμεις στην επαρχία μας.

Για την ιστορία να πούμε πως σαν πρώτος γιορτασμός της εργατικής πρωτομαγιάς στο Μόντρεαλ αναφέρεται αυτός του 1906, που οργανώθηκε από διάφορες σοσιαλιστικές ομάδες της εποχής.

Η πορεία ακολούθησε τον δρόμο St-Denis και κατευθύνθηκε νότια προς την Champs des Mars, στη παλιά πόλη, φωνάζοντας αναρχικά, όπως αναφέρεται, συνθήματα. Η πορεία έγινε πιο εκδηλωτική καθώς πέρναγε μπροστά απ’ το εκκλησιο-κρατούμενο πανεπιστήμιο Λαβάλ στο Μόντρεαλ, όπου φοιτούσαν τα πλουσιόπαιδα και μελλοντικά αφεντικά της εποχής. Οι παπάδες δάσκαλοι θορυβήθηκαν και κάλεσαν την αστυνομία. Όπως γράφουν οι χρονογράφοι της εποχής εκείνης, έσπευσαν αμέσως αστυνομικές δυνάμεις του 4ου τμήματος και σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια με τους διαδηλωτές.
Ο ΠΡΩΤΟΣ ΓΙΟΡΤΑΣΜΟΣ
ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στην Ελλάδα σαν πρώτος γιορτασμός της πρωτομαγιάς μπορεί να θεωρηθεί αυτός της 1ης Μάη του 1893. Οργανωτής ήταν ο Κεντρικός Σοσιαλιστικός Σύλλογος του Σταύρου Καλέργη. Η εφημερίδα “Σοσιαλιστής” της εποχής εκείνης γράφει πως στις 2 Μαίου, στις 5μ.μ. έγινε συγκέντρωση στο Παναθηναϊκό στάδιο, στην οποία πήραν μέρος περίπου 2.000 άτομα και ενέκριναν ψήφισμα για να κατατεθεί στη Βουλή.

Στο πρώτο αυτό γιορτασμό του 1893 πήραν μέρος μόνο οπαδοί του Σοσιαλιστή ηγέτη Σταύρου Καλέργη.

Ο πρώτος μαζικός γιορτασμός έγινε την επόμενη χρονιά, το 1894, πάλι στο Παναθηναϊκό στάδιο.

Το ψήφισμα που εγκρίθηκε από τους συγκεντρωμένους εργάτες ζητούσε μεταξύ άλλων από την κυβέρνηση :

– να καθιερωθεί η 8ωρη μέρα εργασίας
– να απαγορευτεί η εργασία στους ανήλικους
– να καθιερωθεί η αργία της Κυριακής για την ανάπαυση των εργαζομένων
– να δίνεται σύνταξη στα θύματα εργατικών ατυχημάτων

Το ψήφισμα αυτό θέλησαν να το καταθέσουν στη Βουλή αλλά ο πρόεδρος της Βουλής δεν το δέχτηκε. Τότε από τα θεωρεία της Βουλής άρχισε να το διαβάζει δυνατά ο Καλλέργης. Έγινε πανδαιμόνιο!

Μερικοί από τους πατέρες του έθνους τρομοκρατημένοι άρχισαν να φωνάζουν… Αναρχικοί! Μπόμπες! Φευγάτε!
Όμως ο Καλλέργης συνέχισε..“Ντροπή σας! Καθήστε ν’ ακούσετε το ψήφισμα του εργαζόμενου λαού, που σας ντύνει, σας τρέφει και σας ψηφίζει! Ντροπή σας! Δεν είμαστε αναρχικοί αλλά σοσιαλιστές και ο σοσιαλισμός θα επιβληθεί! Θα έρθει μια μέρα που η Ελληνική Βουλή όχι μόνο θα κάνει νόμο το ψήφισμα της Εργατικής Πρωτομαγιάς αλλά θ’ αντιπροσωπεύονται σ’ αυτήν και οι εργάτες…”
ΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΕΣ – Χρυσές σελίδες

Από τα γεγονότα του Σικάγου μέχρι τις μέρες μας πολλές ήταν οι Πρωτομαγιές που με το αίμα των εργατών γράφτηκαν στην ιστορία, έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην ενίσχυση του εργατικού κινήματος και συνέβαλαν σε εργατικές και κοινωνικές κατακτήσεις.

Αναφέρουμε μερικές :

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΤΟΥ 1936..Μέρα Μαγιού μου μίσεψες

Επίκεντρο των μεγάλων εργατικών κινητοποιήσεων της Πρωτομαγιάς του 1936 είναι η Θεσσαλονίκη. Από τις 29 Απρίλη του 1936, εν όψει της Πρωτομαγιάς, οι καπνεργάτες κατεβαίνουν σε απεργία, που τις επόμενες μέρες επεκτείνεται σε όλους τους κλάδους σε όλη την Ελλάδα.

Η κυβέρνηση Μεταξά δίνει εντολή να διαλυθούν οι απεργοί με κάθε μέσο. Έτσι αρχίζουν επιθέσεις της χωροφυλακής με σοβαρούς τραυματιμούς απεργών. Στις 8 Μάη χιλιάδες απεργοί κατεβαίνουν σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας. Έφιπποι χωροφύλακες επιτίθενται, πέφτουν πυροβολισμοί. Οι απεργοί εργάτες δεν τρομοκρατούνται. Ακολουθούν μάχες στο κέντρο της πόλης.

Την άλλη μέρα, 9η του Μάη, η Ενωτική ΓΣΕΕ κηρύσσει 24ωρη απεργία. Η Μεταξική κυβέρνηση αρχίζει επιστρατεύσεις των απεργών, όμως αυτοί τις αγνοούν. Περισσότεροι από 50.000 διαδηλώνουν μαχητικά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης που έχει μετατραπεί σε στρατοκρατούμενη πόλη. Γίνονται πολλές συλλήψεις.

Στην Εγνατία οδό ήταν τότε τα γραφεία των αυτοκινητιστών. Εκεί είναι συγκεντρωμένοι πολλοί οδηγοί και εισπράκτορες. Σε μια στιγμή περνά ένα φορτηγό της χωροφυλακής γεμάτο συλληφθέντες εργάτες. Οι αυτοκινητιστές το σταματούν και απελευθερώνουν τους κρατούμενους. Οι χωροφύλακες που είχαν εντολή να ρίχνουν στο ψαχνό αρχίζουν τις τουφεκιές. Σκοτώνουν τον οδηγό Τάσο Τούση. Οι σύντροφοί του τον τοποθετούν πρόχειρα πάνω σε μια πόρτα που ξηλώνουν από γειτονικό γιαπί για να τον μεταφέρουν με πορεία στη Γενική Διοίκηση Μακεδονίας.

Πάνω σ’ αυτή τη πόρτα τον βρήκε νεκρό και τον έκλαψε η μάνα του. Είναι η τραγική σκηνή που ενέπνευσε τον ποιητή του λαού μας, το Γιάννη Ρίτσο κι’ έγραψε τον Επιτάφιο.

Η διαδήλωση παρά την επίθεση συνεχίζεται. Πλήθος κόσμου έρχεται σε συμπαράσταση των απεργών. Ό,τι είχε μείνει ανοιχτό στη πόλη κλείνει. Χτυπάνε οι καμπάνες. Φαντάροι ενώνονται με τους απεργούς. Ο συνολικός αριθμός των νεκρών της μέρας αυτής δεν έγινε επίσημα γνωστός. Άλλες ιστορικές πηγές λένε 9, άλλες 12, άλλες περισσότερους, καθώς αρκετοί από τους σοβαρά τραυματισμένους πέθαναν μετά.

Την άλλη μέρα 200 χιλιάδες κόσμου τους συνόδεψαν στο νεκροταφείο. Η φασιστική κυβέρνηση στέλνει με αντιτορπιλικά δυνάμεις στρατού για την “επιβολή της τάξης”. Γίνονται συλλήψεις και φυλακίσεις των “πρωταιτίων της εξέγερσης”.

Στις μέρες που ακολούθησαν έγινε πανελλαδική πανεργατική απεργία διαμαρτυρίας. Κάτω από την πίεση της αντιπολίτευσης και τη λαϊκή αγανάκτηση η κυβέρνηση Μεταξά αναγκάζεται να κάνει κάποιες παραχωρήσεις και να εκφράσει την “υποστήριξή της” στα αιτήματα των καπνεργατών,

Λίγες βδομάδες αργότερα ο Μεταξάς κήρυξε τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου, όμως η εξέγερση της Πρωτομαγιάς του ’36 έγινε ωρόσημο στην ιστοία του εργατικού κινήματος. Συνέβαλε αποφασιστικά στην ενότητα και τη συνειδητοποίηση της εργατικής τάξης του λαού της πατρίδας μας που λίγα χρόνια μετά έδωσε το μεγαλείο της εθνικής αντίστασης.

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΤΟΥ 1944…Οι διακόσιοι της Καισαριανής

Ήτανε μουντή εκείνη η Πρωτομαγιά, σαν να θρηνούσε ο ουρανός το θάνατο των 200 παληκαριών…

Η διαταγή του στρατιωτικού διοικητή έλεγε.. “Την 27-4-1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι, παρά τους Μολάους, κατόπιν μίας εξ ενέδρας επιθέσεως, εδολοφόνησαν ανάνδρως ένα Γερμανό στρατηγό και τρεις συνοδούς του αξιωματικούς και ετραυμάτισαν πολλούς Γερμανούς στρατιώτες. Εις αντιποινα θα εκτελεσθούν :

1- Ο τυφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1η Μαΐου. 1944
2- Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών , τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάων προς Σπάρτην, έξωθεν των χωρίων.
Υπό την εντύπωσιν του κακουργήματος τούτου, Έλληνες εθελονταί (σ.σ. δηλαδή ταγματασφαλίτες) εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς. Ο στρατιωτικός διοικητής Ελλάδος».

Συγκλόνισε την Ελλάδα η θυσία των 200 κομμουνιστών που η δικτατορία του Μεταξά κρατούσε φυλακισμένους στην Ακροναυπλία και την Ανάφη και τους παρέδωσε στους Γερμανούς κατακτητές.

Στο δρόμο από το Χαϊδάρι για το Σκοπευτήριο της Καισαριανής πέταγαν στους δρόμους πρόχειρα σημειώματα για τους δικούς τους, τούς ζητούσαν να συνεχίσουν τον αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας.

Δεν λύγισαν, δεν ζήτησαν να τους χαριστεί η ζωή. Στη πρώτη γραμμή κι’ ο διερμηνέας Ναπολέων Σουκατζίδης που οι Γερμανοί θέλησαν να βγει απ’ τον κατάλογο των μελλοθανάτων και να μπει άλλος στη θέση του κι’ αυτός αρνήθηκε. Στημένοι μπροστά στο απόσπασμα, σήκωναν τη γροθιά, τραγούδαγαν, περιφρονούσαν τους εκτελεστές.

Απομεσήμερο Δευτέρας 1ης Μάη του 1944 οι ριπές των πολυβόλων έχουν στείλει τα 200 παληκάρια στην αθανασία. Στο τόπο της θυσίας οι γυναίκες τρέχουν και κουβαλούν λουλούδια, οι άντρες βγάζουν τα καπέλα τους.

Ο θάνατός τους ανάστησε στο λαό της πατρίδας μας τη φλόγα για τη λευτεριά. Το αίμα τών διακοσίων της Καισαριανής χάραξε με ανεξίτηλα γράμματα για τις νέες γενιές τών ανθρώπων το δρόμο τής τιμής, τής περηφάνιας και του καθήκοντος.

ergatikos-montreal.ca