Είναι κοινή παραδοχή ότι η κρίση, την οποία βιώνουμε τα τελευταία τέσσερα χρόνια, δεν είναι ελληνική. Είναι ευρωπαϊκή. Ωστόσο, αυτή η διαπίστωση δεν απαλύνει τις συνέπειες, ούτε από μόνη της μπορεί να αποτελέσει τη συνταγή για την έξοδο από την κρίση.
Η θεσμική θωράκιση, η μεταρρυθμιστική πρόοδος και η ανάγκη για μια πραγματική ευρωπαϊκή οικονομική και πολιτική ενοποίηση, αποτελούν το ελάχιστο εχέγγυο, προκειμένου όχι μόνο να βγούμε από αυτήν την κρίση, αλλά, κυρίως, για να μην ξαναμπεί η χώρα σε παρόμοια ή αντίστοιχη κρίση.
Η δυσμενής οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση, που διέτρεξε το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ανέδειξε τις εγγενείς αδυναμίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για πολλούς υπήρξε η ορατή κορυφή του παγόβουνου, κάτω από το οποίο η πολυζωνικότητα, οι ασυμμετρίες, οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, αναζωπύρωσε νέα και παλιά στερεότυπα, νέους και παλιούς εθνικούς εγωισμούς, που χωρίζουν ξανά την ευρωπαϊκή ήπειρο.
Σήμερα το μεγάλο και πιεστικό ερώτημα είναι το εξής:
Μπορεί η στείρα και αδιέξοδη λιτότητα να αντικατασταθεί από ένα αναπτυξιακό σχέδιο που να προστατεύει την ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε. στο διεθνές περιβάλλον, να μην οδηγεί σε ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο και να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την ανεργία, δημιουργώντας ένα νέο πλαίσιο ευημερίας;
Η απάντηση δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη. Όσο όμως δεν δίδεται, κάθε μέρα που περνάει, ολοένα και περισσότεροι ευρωπαίοι, σε κάθε χώρα της Ε.Ε., δεν ταυτίζουν την προσδοκία τους για ένα καλύτερο αύριο με το ευρωπαϊκό ιδεώδες. Αντιθέτως, ταυτίζουν την πηγή όλων των προβλημάτων τους με την ευρωπαϊκή πολιτική και τις Βρυξέλλες.
Για να καταστεί, όμως, ανταγωνιστική η Ευρώπη απέναντι σε οικονομίες, όπου είναι νόμιμη η παιδική εργασία, δεν προστατεύεται το φυσικό περιβάλλον, δεν υπάρχουν κατοχυρωμένα κοινωνικά δικαιώματα και η εργασία αμείβεται με 1 έως 5 δολάρια το μήνα, χρειάζεται μια στοχευμένη και συνεκτική πολιτική, βασισμένες στις ευρωπαϊκές αξίες. Σε αυτή την αναγκαιότητα υπάρχουν πειστικές απαντήσεις που και μπορούμε και πρέπει να δώσουμε:
- Εξαγωγή του κοινωνικού και περιβαλλοντικού προτύπου της Ε.Ε. Ιδιαιτέρως σημαντική είναι η πιστοποίηση των προϊόντων που εισάγονται στην Ε.Ε. με πιστοποιητικά περιβαλλοντικής και κοινωνικής πολιτικής, χωρίς φυσικά να αποκλείεται, στο πλαίσιο του εφικτού, να επιβάλλονται και επιπλέον τέλη κατά την πώληση αυτών των προϊόντων στην εσωτερική ενιαία αγορά της Ε.Ε. Ως βασικό δε προαπαιτούμενο πρέπει να ελέγχεται το αν εργάσθηκαν παιδιά στην παραγωγή αυτών των προϊόντων. Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να επιτευχθεί, στην πράξη, η εξαγωγή του κοινωνικού και περιβαλλοντικού μοντέλου της Ε.Ε., σε διεθνές επίπεδο.
- Καθιέρωση διεθνών φόρων. Η φορολόγηση των διεθνών χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, των μεγάλων πολυεθνικών και των συναλλαγών μέσω του διαδικτύου, των διεθνών - διασυνοριακών οικονομικών δραστηριοτήτων, αποτελούν όχι μόνο αναγκαία εργαλεία αλλά και απαραίτητα βήματα, προκειμένου να εξασφαλισθούν πόροι για το κοινωνικό κράτος και το νέο πλαίσιο ευημερίας. Η καθιέρωση αυτών των φορολογικών εργαλείων πρέπει να πραγματοποιηθεί σε ευρωπαϊκό ή ακόμη και σε διεθνές επίπεδο. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να καταστεί αποτελεσματική η υπερεθνική φορολόγηση και να αντιμετωπισθεί η συστηματική διεθνής φοροαποφυγή, μέσω της συστηματικής χρήσης των φορολογικών παραδείσων.
- Τραπεζική Ένωση σε επίπεδο Ε.Ε. Η Τραπεζική Ένωση σε επίπεδο Ε.Ε. μπορεί να οδηγήσει σε ασφαλέστερο πλαίσιο λειτουργίας των Τραπεζών, σε πιστοποίησή τους και, επιτέλους, σε λειτουργία τους υπέρ της ανάπτυξης και της χρηματοδότησης τόσο των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών.
- Στήριξη της δημιουργικότητας. Πρωταρχική αναγκαιότητα παραμένει, φυσικά, η στήριξη της δημιουργικότητας, ώστε να δοθεί η ώθηση στους νέους ανθρώπους να αξιοποιήσουν τα ταλέντα τους. Να «αποποινικοποιήσουμε» την αποτυχία και να επενδύσουμε στην ευρηματικότητα και στον δημιουργικό και υγιή πειραματισμό, χωρίς γραφειοκρατικά και φορολογικά βάρη.
- Νέο Ευρωπαϊκό αναπτυξιακό μοντέλο με έμφαση στην καινοτομία. Είναι αναγκαία μια διαφορετική ευρωπαϊκή πολιτική, που θα οδηγήσει σε ποιοτικές υπηρεσίες, ποιοτικά και καινοτόμα τεχνολογικά προϊόντα, καθώς και σε εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα. Μια ευρωπαϊκή πολιτική που ως στόχο θα έχει την εξάλειψη των κοινωνικών, οικονομικών και παραγωγικών ανισοτήτων στο εσωτερικό της Ε.Ε.. Ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, που δεν θα διαχωρίζει τις χώρες σε ζώνες ανταγωνιστικότητας, με διαφορετικά τραπεζικά επιτόκια και, επομένως, κόστος χρήματος, αλλά θα δημιουργεί ένα ευνοϊκό επενδυτικό περιβάλλον σε ολόκληρη την Ε.Ε., με έμφαση στα συγκριτικά πλεονεκτήματα του κάθε κράτους - μέλους.Με αυτό το σκεπτικό, μια εύρωστη ευρωπαϊκή οικονομία, προϋποθέτει περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη συμμετοχή των πολιτών, ενίσχυση και ισχυροποίηση των θεσμών της Ε.Ε..Στην προσπάθεια αυτή, η ευθύνη που βαραίνει, ξανά, τους ευρωπαίους σοσιαλιστές και δημοκράτες είναι μεγάλη.
