Το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου στο Διεθνές Συνέδριο Γεωπάρκων στην Ιαπωνία

Tις δυνατότητες των Γεωπάρκων να συμβάλουν στην βιώσιμη ανάπτυξη αξιοποιώντας τα φυσικά και πολιτιστικά μνημεία και τους τοπικούς αναπτυξιακούς πόρους και τα τοπικά προϊόντα – ιδιαίτερα σήμερα λόγω των προβλημάτων που δημιουργεί η παγκόσμιας οικονομικής κρίση -  επισημαίνεται στα συμπεράσματα του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου Γεωπάρκων που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Νagasaki της Ιαπωνίας.

Ειδικότερα επισημάνθηκαν τα θετικά αποτελέσματα που προκύπτουν για την τοπική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη περιοχών που έχουν αναγνωρισθεί από την  UNESCO ως Γεωπάρκα λόγω της ορθολογικής ανάδειξης και αξιοποίησης φυσικών μνημείων.

Στο συνέδριο συμμετείχαν 600 συνέδροι από 31 χώρες απ' όλο τον κόσμο στους οποίους θα πρέπει να προστεθούν επίσης 1570 εκπρόσωποι των τοπικών αρχών, τοπικών τουριστικών επιχειρήσεων και αναπτυξιακών φορέων, εκπαιδευτικοί και πολίτες που συμμετείχαν στα ανοιχτά παράλληλα φόρουμ στα οποία συζητήθηκαν  θέματα όπως Τουρισμός και Γεωπάρκα, Εκπαίδευση για την αντιμετώπιση φυσικών κινδύνων και Γεωπάρκα, περιβαλλοντική εκπαίδευση και Γεωπάρκα.

Στο συνέδριο συμμετείχαν κορυφαία στελέχη  της UNESCO, Πανεπιστημιακοί και μέλη των επιστημονικών Ινστιτούτων, αντιπρόσωποι από τα 88 μέλη του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων της UNESCO, εκπρόσωποι των διεθνών οργανώσεων IUGS (Διεθνής Ένωση Γεωεπιστημών), IUG (Διεθνής Ένωση Γεωγράφων), IUCN (Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης),  εκπαιδευτικοί, επαγγελματίες του τουρισμού κ.ά.

Την έναρξη του Συνεδρίου κήρυξε ο Υπουργός Περιβάλλοντος της Ιαπωνίας ενώ στις εργασίες του συμμετείχε επίσης ο Διάδοχος του Ιαπωνικού Θρόνου Πρίγκιπας  Akishinonomiya και η σύζυγος του Πριγκίπισα Kiko.

Διεθνής αναγνώριση για τη Λέσβο και το Απολιθωμένο Δάσος

Ο Διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου δάσους  Αναπλ. καθηγητής Ν. Ζούρος ήταν επίσημος προσκεκλημένος ομιλητής στο συνέδριο, όπου παρουσίασε τα αποτελέσματα της δεκαετούς προσπάθειας ανάδειξης και αξιοποίησης του Απολιθωμένου Δάσους, που θεωρείται πρότυπο για αντίστοιχα μνημεία σε όλο τον κόσμο.

Στην ομιλία του αναφέρθηκε επίσης στην ως τώρα πορεία των Γεωπάρκων και τις δυνατότητες ανάπτυξής τους αλλά και στη συμβολή τους στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού και στην τοπική ανάπτυξη μέσω παροχής υψηλής στάθμης ενημέρωσης και υπηρεσιών εξυπηρέτησης των επισκεπτών καθώς και της προώθησης τοπικών προϊόντων.

Γεωπάρκα και αντιμετώπιση φυσικών κινδύνων

Ένα από τα κεντρικά ζητήματα του συνεδρίου, λόγω και της πρόσφατης μεγάλης καταστροφής που συνδέεται με το σεισμό και το τσουνάμι της 11ης Μαρτίου 2011, ήταν και η ανάπτυξη προγραμμάτων ενημέρωσης και εκπαίδευσης των πολιτών και ειδικότερα των νέων για την αντιμετώπιση φυσικών κινδύνων που συνδέονται με σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις. Και στον τομέα αυτό ο ρόλος των γεωπάρκων είναι ιδιαίτερα σημαντικός γιατί μπορούν να αποτελέσουν κέντρα εκπαίδευσης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για το σεισμικό και ηφαιστειακό κίνδυνο, στα οποία μπορεί να γίνουν κατανοητές οι φυσικές διεργασίες που προκαλούν τα καταστροφικά φαινόμενα και ο τρόπος αντιμετώπισης τους.

Στην ειδική ανοιχτή συνεδρία παρουσιάστηκε από τον Ν. Ζούρο, η εμπειρία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους στις εκπαιδευτικής δράσης ευαιθητοποίησης παιδιών με την βοήθεια της σύγχρονης σεισμικής τράπεζας. Όπως σημειώνει το ψήφισμα που εκδόθηκε:

«Αντιμετωπίζοντας την τεράστια καταστροφή από το τσουνάμι και το σεισμό μεγέθους 9 Ρίχτερ στο Tohoku της Ιαπωνίας στις 11 Μαΐου 2011, η εμπειρία των τοπικών κοινωνιών και η συμφορά που δημιουργήθηκε λόγω των καταστροφών θα χρησιμοποιηθεί από την κοινότητα των Γεωπάρκων ως εργαλείο για την εκπαίδευση ανθρώπων που ζουν σε περιοχές της Γης επιρρεπείς σε γεωλογικούς κίνδυνους, στοχεύοντας στην ελαχιστοποίηση των καταστροφών που προκαλούνται από μικρής περιοδικότητας, αλλά μεγάλης έντασης φυσικούς κινδύνους.

Ο Πλανήτης μας προσφέρει όλα τα στοιχεία που δημιούργησαν τη ζωή, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών πόρων και όμορφων τοπίων. Ωστόσο, μπορεί επίσης κατά καιρούς να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές, όπως σεισμούς, τσουνάμι, ηφαιστειακές εκρήξεις, κατολισθήσεις, κλπ.

Η εκπαίδευση για τη δυναμική του πλανήτη μας στις περιοχές των γεωπάρκων είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να βοηθήσουμε τις τοπικές κοινωνίες μας να καταλάβουν πώς να συνυπάρχουν με τη φύση που κατά καιρούς δημιουργεί μεγάλης κλίμακας κινδύνους».

Γεωπάρκα, κλιματική αλλαγή  και αειφόρος ανάπτυξη

Το Συνέδριο απασχόλησε επίσης η συμβολή των γεωπάρκων στη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω πολλών επιτυχών παραδειγμάτων. Στη διακήρυξη του συνεδρίου σημειώνεται:

«Σήμερα, η κοινωνία βαδίζει προς μια εποχή ραγδαίων ανακατατάξεων του παγκόσμιου κλίματος. Τα Γεωπάρκα μας είναι θεματοφύλακες των κλιματικών αλλαγών κατά το παρελθόν και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να βρισκονται στην πρώτη γραμμή της συζήτησης για την κλιματική αλλαγή με τις τοπικές κοινωνίες και τους εμπλεκόμενους φορείς. Θα πρέπει να παρουσιασθούν στους πολίτες στοιχεία για τις κλιματικές αλλαγές κατά το παρελθόν και θα πρέπει να προσπαθήσουμε να προσφέρουμε παραδείγματα βέλτιστων τρόπων και πρακτικών αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και προτύπων «πράσινου τουρισμού».

«Τα Γεωπάρκα έχουν ως αποστολή να ενημερώσουν τις τοπικές κοινωνίες για την σημασία της αξιοποίησης των τοπικών φυσικών πόρων  με κανόνες αειφορίας και με απόλυτο σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και στην ακεραιότητα του τοπίου».

Πρέπει να συνειδητοποιηθεί ότι αυτό αποτελεί κοινή φυσική κληρονομιά που δεν μας ανήκει, την οποία πρέπει να σεβαστούμε, να την προστατεύσουμε, να την αναδείξουμε και να τη διατηρήσουμε για τις επόμενες γενιές.

Αλλά θέματα που απασχόλησαν το 5ο Παγκόσμιο Συνέδριο των Γεωπάρκων ήταν ο ρόλος των γεωπάρκων στην προστασία της γεωλογικής κληρονομιάς και της βιοποικιλότητας, η διαχείριση προστατευόμενων περιοχών, η προβολή των γεωπάρκων, η ανάπτυξη του γεωτουρισμού, τα οικονομικά οφέλη και η τοπική ανάπτυξη, η επικοινωνία με το κοινό αλλά και το μέλλον των γεωπάρκων.

Συζητήθηκαν επίσης θέματα και προτάσεις για την οικονομική διάσταση της λειτουργίας ενός Γεωπάρκου, τη διαχείριση της γεωλογικής κληρονομιάς, η λειτουργία του Δικτύου Γεωπάρκων της UNESCO, καθώς επίσης και τις υπηρεσίες που προσφέρονται στους επισκέπτες κατά την επίσκεψή τους σε ένα Γεωπάρκο.

88 μέλη στο Παγκόσμιο Δικτύο Γεωπάρκων

Πανηγυρικό ήταν το κλίμα στο Συνέδριο κατά την τελετή υποδοχής των νέων μελών του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων και την απονομή του τίτλου Global Geopark (Παγκόσμιο Γεωπάρκο) τόσο στα νέα μέλη όσο και σε όσα πέρασαν επιτυχώς την τελευταία διετία την διαδικασία αξιολόγησης και ανανέωσαν για την επόμενη 4ετία την συμμετοχή τους στο Δίκτυο. Μεταξύ αυτών και το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου που παρέλαβε το ειδικό δίπλωμα για την τετραετία 2012-2015. Όπως είναι γνωστό, το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου εντάχθηκε στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO το 2004. Η αναγνώριση της αξίας του Απολιθωμένου Δάσους από διεθνείς οργανισμούς όπως η UNESCO και η σημαντική προβολή του κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου αναμένεται να συμβάλει στην προβολή της Λέσβου ως προορισμού με ιδιαίτερα φυσικά και πολιτιστικά μνημεία και στην αύξηση των επισκεπτών.

Σήμερα ο αριθμός των μελών του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων ανέρχεται σε 88 γεωπάρκα από 27 χώρες στην Ευρώπη, την Ασία, την Ωκεανία και την Αμερική. Έντονο είναι το ενδιαφέρον να ενταχθούν στο Δίκτυο και νέα γεωπάρκα από την Eυρώπη, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, τον Καναδά, την Αφρική, την Κορέα, την Ιαπωνία, το Μαρόκο, τη Βενεζουέλα, την Ινδία, τη Μαλαισία και την Ινδονησία.

Διεθνές Θερινό Σχολείο Γεωπάρκων στη Λέσβο

Tέλος πολλοί σύνεδροι εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους να επισκεφθούν τη Λέσβο τον προσεχή Σεπτέμβριο  και να συμμετάσχουν στο Διεθνές Θερινό Σχολείο Γεωπάρκων που διοργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου από 3 έως 14 Σεπτεμβρίου 2012.