Εχουμε γράψει για την εισαγωγή του σκακιού στο κανονικό σχολικό πρόγραμμα μέσω της «ευέλικτης ζώνης», ενώ αρκετές είναι οι περιπτώσεις που το σκάκι έχει διδαχθεί στην πρωινή ζώνη και σε ολοήμερα σχολεία. Χιλιάδες δε είναι οι πρωτοβουλίες των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων που στα πολύ σημαντικά προγράμματά τους έχουν εντάξει και το σκάκι.
Ενα νέο σημαντικό βήμα γίνεται με το πρόγραμμα «Σκάκι στα σχολεία». Υλοποιείται από την Ενωση Σκακιστών Θεσσαλονίκης (ΕΣΘ) σε συνεργασία με το ίδρυμα του αζέρικης καταγωγής Ρώσου πρώην παγκόσμιου πρωταθλητή Γκάρι Κασπάροφ και με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Ξεκίνησε την περασμένη σχολική χρονιά με 24 τμήματα σε είκοσι δημόσια σχολεία της Θεσσαλονίκης, στα οποία έγιναν δωρεάν μαθήματα σκακιού σε παιδιά Α' και Β' Δημοτικού. Το πρόγραμμα έγινε ανάλογα με το σχολείο, είτε στο πλαίσιο του σχολικού ωραρίου είτε μετά το τέλος του σχολικού προγράμματος. Τα σχολεία της Θεσσαλονίκης που εντάχθηκαν στο σχετικό πρόγραμμα είναι τα εξής: Πρότυπο Πειραματικό Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 1ο, 15ο, 21ο, 33ο, 41ο, 45ο, 67ο, 87ο, 94ο και 106ο Θεσσαλονίκης, 3ο, 11ο, 17ο και 18ο Καλαμαριάς, 4ο και 6ο Σταυρούπολης, 17ο Ευόσμου, 1ο και 2ο Πανοράματος. Συμμετείχαν περίπου 500 παιδ
Η έγκριση
Η ΕΣΘ στις 24/7/2013 ζήτησε άδεια ένταξης του προγράμματος από το υπουργείο Παιδείας. Στις 31/1/2014 ο διευθυντής Σπουδών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κώστας Παπαχρήστος απάντησε θετικά στο αίτημα, αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Σύμφωνα με τη με αριθμ. 3/20-1-2014 Πράξη του ΙΕΠ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) το προτεινόμενο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης σκακιού πληροί γενικά τις παιδαγωγικές και επιστημονικές προδιαγραφές και εγκρίνεται προς αξιοποίηση σε δημοτικά σχολεία της Θεσσαλονίκης, στην πρώτη και δεύτερη τάξη με μία ώρα την εβδομάδα σε τρίμηνους κύκλους, λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω διευκρινιστικές παρατηρήσεις ως προς το πλαίσιο εφαρμογής του και με τις ακόλουθες παρατηρήσεις:
Η ΕΣΘ στις 24/7/2013 ζήτησε άδεια ένταξης του προγράμματος από το υπουργείο Παιδείας. Στις 31/1/2014 ο διευθυντής Σπουδών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κώστας Παπαχρήστος απάντησε θετικά στο αίτημα, αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Σύμφωνα με τη με αριθμ. 3/20-1-2014 Πράξη του ΙΕΠ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) το προτεινόμενο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης σκακιού πληροί γενικά τις παιδαγωγικές και επιστημονικές προδιαγραφές και εγκρίνεται προς αξιοποίηση σε δημοτικά σχολεία της Θεσσαλονίκης, στην πρώτη και δεύτερη τάξη με μία ώρα την εβδομάδα σε τρίμηνους κύκλους, λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω διευκρινιστικές παρατηρήσεις ως προς το πλαίσιο εφαρμογής του και με τις ακόλουθες παρατηρήσεις:
• Η διδακτική στοχοθεσία καθώς και η προοπτική πιλοτικής εφαρμογής του συγκεκριμένου προγράμματος είναι ξεκάθαρες και με ισχυρή επιχειρηματολογία. Το σκάκι ως δημιουργική δραστηριότητα προάγει τόσο δεξιότητες ''στρατηγικών λύσεων'', αφού διασυνδέεται με το μάθημα των Μαθηματικών, όσο και τη χωρο-οπτική νοημοσύνη, σύμφωνα με τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης.
• Ωστόσο, όσον αφορά την εφαρμογή του, το πρόγραμμα δεν μπορεί να ενταχθεί στο ολοήμερο γιατί δεν υπάρχει αντικείμενο βασικό ή επιλογής που να δικαιολογεί τη διδασκαλία του. Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημανθεί η ανάγκη τήρησης του Ωρολογίου Προγράμματος και ως εκ τούτου η διδασκαλία του σκακιού μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης, σε τρίμηνους κύκλους και τηρώντας το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο που προβλέπεται σε ανάλογες περιπτώσεις... Κάθε δραστηριότητα που εφαρμόζεται στον χρόνο της Ευέλικτης Ζώνης εποπτεύεται και εγκρίνεται από τους Σχολικούς Συμβούλους.
• Η αδιάλειπτη φυσική παρουσία του δασκάλου της τάξης κρίνεται επιβεβλημένη, ως ο μόνος θεσμικά και παιδαγωγικά υπεύθυνος για τους μαθητές του, διασφαλίζοντας το παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό πλαίσιο της λειτουργίας της τάξης, προς όφελος των μαθητών. Ο εκπαιδευτής θα χαρακτηρίζεται ως εξωτερικός επιστημονικός συνεργάτης και η παρουσία του προϋποθέτει την τήρηση του θεσμικού πλαισίου, ενώ όλη η δράση δεν θα έχει καμία οικονομική επιβάρυνση είτε του σχολείου είτε των γονέων και κατ' επέκταση των μαθητών. Το εν λόγω Πρόγραμμα υλοποιείται από την Ενωση Σκακιστών Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το ίδρυμα Kasparov και με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος».
Βιβλίο για τα μυστικά του σκακιού
Η σειρά των μαθημάτων βασίζεται στο δίτομο βιβλίο για παιδιά «Ο Ζατρίκης στο Σκακιστικό Δάσος», στο βιβλίο των ασκήσεων που το συνοδεύει και στο βιβλίο του δασκάλου που προορίζεται για τη διδασκαλία αρχάριων σκακιστών στο εισαγωγικό επίπεδο των σχολείων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Η σειρά των μαθημάτων βασίζεται στο δίτομο βιβλίο για παιδιά «Ο Ζατρίκης στο Σκακιστικό Δάσος», στο βιβλίο των ασκήσεων που το συνοδεύει και στο βιβλίο του δασκάλου που προορίζεται για τη διδασκαλία αρχάριων σκακιστών στο εισαγωγικό επίπεδο των σχολείων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Τα βιβλία αποτελούν μέρος ενός εκπαιδευτικού προγράμματος εκμάθησης σκακιού στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, το οποίο έχει εκπονηθεί από το Kasparov Chess Foundation Europe.
Τα έχουν γράψει οι Ρώσοι Vladimir Barsky (διεθνής μετρ) και Sergey Abramov και τη μετάφραση στα Ελληνικά έχει κάνει ο γνωστός μετρ και έφορος σχολικού σκακιού της Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας Τάκης Δρεπανιώτης. Υπεύθυνος της ελληνικής έκδοσης είναι ο Γιάννης Αντωνιάδης, μέλος της διοίκησης της ΕΣΟ και ψυχή του προγράμματος στη χώρα μας, ενώ την επιμέλεια των βιβλίων έκανε ο γκραν μετρ της Εθνικής μας ομάδας στο σκάκι Δημήτρης Μαστροβασίλης.
Μέσα από τις περιπέτειες του Ζατρίκη, ενός μικρού ξωτικού που ζει στο Σκακιστικό Δάσος, οι μικροί μαθητές μυούνται στα μυστικά του σκακιού.
Δύο τόμοι
Ο πρώτος τόμος του βιβλίου του μαθητή περιέχει τη στοιχειώδη ύλη και επιτρέπει, με ελκυστικό και παιγνιώδη τρόπο, στον μαθητή να κάνει κτήμα του το πώς κινούνται τα κομμάτια και τα πιόνια, ποια είναι η απόλυτη και η σχετική αξία τους, αλλά και να αποκτήσει μία αίσθηση για τα χαρακτηριστικά τους στις μάχες μεταξύ τους.
Ο πρώτος τόμος του βιβλίου του μαθητή περιέχει τη στοιχειώδη ύλη και επιτρέπει, με ελκυστικό και παιγνιώδη τρόπο, στον μαθητή να κάνει κτήμα του το πώς κινούνται τα κομμάτια και τα πιόνια, ποια είναι η απόλυτη και η σχετική αξία τους, αλλά και να αποκτήσει μία αίσθηση για τα χαρακτηριστικά τους στις μάχες μεταξύ τους.
Ο δεύτερος τόμος ασχολείται με την κατανόηση των θεμελιωδών στοιχείων της σκακιστικής παρτίδας, όπως είναι το σαχ, το ματ και το πατ, και εξηγεί τους βασικούς τακτικούς μηχανισμούς και τις αρχές του παιχνιδιού στο άνοιγμα. Οι δύο τόμοι περιέχουν περί τις 1.000 ασκήσεις, διαφόρων βαθμών δυσκολίας, για να τις λύσουν οι μαθητές. Η απλή και κατανοητή γλώσσα που χρησιμοποιείται στο βιβλίο του μαθητή επιτρέπει τη χρήση του όχι μόνο στην Α' Τάξη του Δημοτικού, αλλά και με τα μεγάλα παιδιά του νηπιαγωγείου, καθώς και για ατομικά μαθήματα που κάνουν σε παιδιά γονείς ή δάσκαλοι.
ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΗ ΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ
Το πρόγραμμα «Σκάκι στα σχολεία» θα συνεχιστεί τη νέα σχολική χρονιά. Στόχος είναι να επεκταθεί σε 100 τουλάχιστον σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Στη Θεσσαλονίκη, όπως μας είπε και ο Γιάννης Αντωνιάδης, το αγκάλιασαν οι σύλλογοι γονέων, οι διευθυντές των σχολείων και φυσικά τα ίδια τα παιδιά. Το ίδιο αναμένεται να γίνει και στα σχολεία που θα ενταχθούν τη νέα χρονιά.
Το πρόγραμμα «Σκάκι στα σχολεία» θα συνεχιστεί τη νέα σχολική χρονιά. Στόχος είναι να επεκταθεί σε 100 τουλάχιστον σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Στη Θεσσαλονίκη, όπως μας είπε και ο Γιάννης Αντωνιάδης, το αγκάλιασαν οι σύλλογοι γονέων, οι διευθυντές των σχολείων και φυσικά τα ίδια τα παιδιά. Το ίδιο αναμένεται να γίνει και στα σχολεία που θα ενταχθούν τη νέα χρονιά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΙΛΑΛΗΣ
ethnos.gr
