"Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Άκουσα με προσοχή τις τοποθετήσεις των ομιλητών, όπως έχω διαβάσει και με προσοχή το κείμενο της επερώτησης. Και αυτό που έχω να πω ως γενική τοποθέτηση είναι ότι και ως Ευρωπαϊκή Ένωση και πολύ περισσότερο ως Ελλάδα πρέπει να επιτύχουμε στο μεγάλο ζητούμενο: την Ανάπτυξη και την Απασχόληση. Και ένα πολύ καλό εργαλείο που μπορεί να μας βοηθήσει στην κατεύθυνση αυτή είναι οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες.
Συμφωνίες που μας ανοίγουν αγορές. Συμφωνίες που μας ανοίγουν ορίζοντες. Συμφωνίες που ενισχύουν την εξωστρέφεια μιας μεσαίας οικονομίας όπως η δική μας. Συμφωνίες που μπορούν να αποτελέσουν το εφαλτήριο για να απελευθερωθούν ακόμη περισσότερες δυνατότητες από αυτές που κρύβουν μέσα τους ο τόπος και οι άνθρωποί του. Γιατί το ελεύθερο εμπόριο ταιριάζει στο DNA του Έλληνα. Γιατί το ελεύθερο εμπόριο είναι προνομιακό πεδίο για εμάς από τον Ηρόδοτο που «κατ` εμπορίαν και θεωρίαν» γύρισε όλον τον τότε γνωστό κόσμο, μέχρι τον Τοσίτσα, το Ζάππα και τον Αβέρωφ των νεότερων χρόνων.
Γιατί το δικό μας πρότυπο και για τη χώρα και για το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της, κύριοι συνάδελφοι του ΣΥΡΙΖΑ, είναι η στρατηγική της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας στο Παγκόσμιο γίγνεσθαι. Και όχι το μοντέλο της φοβικής Αλβανίας του Εμβέρ Χότζα και των κλειστών συνόρων.
Τόσο λοιπόν γενικά, όσο και στο ειδικότερο θέμα της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης για το Εμπόριο και τις Επενδύσεις, την TTIP, νομίζω πάλι πως πρέπει να έχουμε ανοιχτούς ορίζοντες. Εμείς, χώρα που επιζητούμε την εξωστρέφεια, που χρειαζόμαστε τις επενδύσεις, δεν πρέπει να γυρίζουμε την πλάτη στις ευκαιρίες που ανοίγονται με τη συγκεκριμένη συμφωνία.
Στην ευκαιρία που μας ανοίγεται για άνοδο του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ κατά €119 δις κατ` έτος. Στην ευκαιρία για άνοδο των ευρωπαϊκών εξαγωγών κατά 6%. Και μαζί με αυτά στην ευκαιρία για άνοδο κατά €545 στο ετήσιο καθαρό εισόδημα της μέσης ευρωπαϊκής οικογένειας. Και €545 είναι ένα ποσό που δεν είναι καθόλου αμελητέο, όπως διατείνεστε στην ερώτησή σας.
Γνωρίζω, βεβαίως, ότι η μελέτη αυτή που παραγγέλθηκε από την Ε. Επιτροπή χαρακτηρίζεται από μέρους σας ως μεροληπτική. Και αντ` αυτής επικαλείστε, ως δήθεν ανεξάρτητη, μία ανάλυση του Αυστριακού Ιδρύματος Ερευνών για τη Διεθνή Ανάπτυξη. Αποκρύπτοντας βεβαίως αυτό που και η ίδια η μελέτη που επικαλείστε γράφει στην πρώτη-πρώτη σελίδα της: ότι χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωομάδα της Αριστεράς, από την πολιτική ομπρέλα δηλαδή που στεγάζει τον ΣΥΡΙΖΑ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Λοιπόν εδώ περισσεύει η υποκρισία: Μεροληπτική η έκθεση που ζήτησε ένα θεσμικό όργανο της Ε.Ε., ανεξάρτητη η έκθεση που μεταξύ άλλων πλήρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Καταθέτω τη σχετική σελίδα στα πρακτικά για να λάβουν γνώση οι συνάδελφοι.
Σε ότι, δε, αφορά τη δική μας στάση να ξεκαθαρίσω κάτι: βεβαίως λαμβάνουμε υπόψη τη μελέτη της Ε. Επιτροπής, ως θεσμικού οργάνου που αποτελεί τον εντολοδόχο του Συμβουλίου των Υπουργών. Πιο πολύ όμως λαμβάνουμε υπόψη μας την πραγματικότητα. Πιο πολύ λαμβάνουμε υπόψη μας την αξιολόγηση της πρώτης Συμφωνίας Ελευθέρου Εμπορίου που σύναψε η Ευρωπαϊκή Ένωση με την Κορέα. Μια συμφωνία που συμπληρώνει πλέον τρία χρόνια εφαρμογής. Και που οδήγησε σε αύξηση των ελληνικών εξαγωγών στην Κορέα κατά 159%. Τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με κάθε άλλη χώρα της Ε.Ε. Μια συμφωνία που δεν έφερε την καταστροφή, όπως θεωρείτε ότι κάνουν οι συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου, αλλά έφερε για τις ελληνικές επιχειρήσεις παραπάνω δουλειές, αξίας €127 εκ. Καταθέτω το σχετικό έγγραφο στα πρακτικά. Και βεβαίως όταν έχουμε αυτά τα αποτελέσματα από μία αγορά 48 εκατομμυρίων όπως η Κορέα είναι να μην αισιοδοξούμε για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα σε άλλες μεγαλύτερες αγορές;
Προτού όμως προχωρήσουμε τη συζήτησή μας επιτρέψτε μου να αναφερθώ συνοπτικά που βρισκόμαστε σήμερα. Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν τον Ιούλιο του 2013 και μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί 7 γύροι διαπραγματεύσεων.
Έχουν συζητηθεί αρκετά θέματα, ομαδοποιημένα σε 3 πυλώνες:
1. Πρόσβαση στην αγορά, όπου η συζήτηση εστιάζεται στους δασμούς, τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών και τις δημόσιες συμβάσεις
2. Ρυθμιστικά θέματα και μη δασμολογικοί φραγμοί
3. Θέσπιση κανόνων για τη διευκόλυνση των τελωνειακών και εμπορικών συναλλαγών αλλά και της συνεργασίας σε σειρά τομέων όπως ο ενεργειακός.
Οι συνομιλίες, ωστόσο, βρίσκονται σε σχετικά πρώιμο στάδιο, καθώς δεν έχει ακόμα καταρτιστεί το λεγόμενο ενοποιημένο κείμενο κάθε θέματος. Δηλαδή το κείμενο που για να το πω σχηματικά παρουσιάζει σε ένα χαρτί τις διαφορετικές προσεγγίσεις των δύο πλευρών, προκειμένου να μπορέσει να εστιάσει και να προχωρήσει η διαπραγμάτευση.
Και ενώ τόσα σημαντικά θέματα είναι στο τραπέζι μας εγκαλείτε, διότι συνομιλούμε με την Αμερικανική πλευρά. Και σας το λέω απερίφραστα για το TTIP έχω συνομιλήσει και με τον Αμερικανό Πρέσβυ και με το Λευκό Οίκο. Γιατί το καθήκον μου, μου επιβάλλει να είμαι παρών. Γιατί παρότι, βάσει της Συνθήκης της Λισσαβόνας, είναι η Κομισιόν αυτή που λαμβάνει τη διαπραγματευτική εντολή, εμείς δεν μπορούμε να αφεθούμε εξολοκλήρου σε αυτήν. Γιατί θέλουμε να θέσουμε και ενώπιος ενωπίω στην αμερικανική πλευρά τα θέματα που μας ενδιαφέρουν. Τα θέματα για τα οποία μαχόμεθα και διεκδικούμε στο πλαίσιο της TTIP. Και ενδεικτικά τέτοια θέματα είναι:
1. τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης και οι γεωγραφικές ενδείξεις
2. η ανάγκη απελευθέρωσης των θαλασσίων μεταφορών εντός των ΗΠΑ
3. η ανάγκη για πρόσβαση σε ανταγωνιστικές τιμές στα ενεργειακά αποθέματα των ΗΠΑ, προκειμένου να γεφυρώσει η βιομηχανία μας το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας που έχει σε σχέση με ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες
4. η παροχή στα παιδιά μας της δυνατότητας να έχουν πρόσβαση και στην αμερικάνικη αγορά εργασίας
5. η κατάργηση των νόμων BUY AMERICA, που αποκλείουν προϊόντα και υπηρεσίες μας από την αμερικανική αγορά
6. η δημιουργία επιπλέον ευκαιριών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Και ο αγώνας που κάνουμε αναγνωρίζεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικού Εμπορίου, στη Ρώμη, εκκλήθην από την Ιταλική Προεδρία να παρουσιάσω στον Αμερικανό ομόλογό μας τις ευρωπαϊκές θέσεις για τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης και τις γεωγραφικές ενδείξεις.
Από τη συζήτηση επισήμανα και τα εξής σημεία στα οποία θα ήθελα να σταθώ:
1. Διαφάνεια
2. Ρυθμιστικά Καθεστώτα και Συμβούλιο Ρυθμιστικής Συνεργασίας
3. Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις
4. Πνευματικά Δικαιώματα
5. Μηχανισμός Διακανονισμού Διαφορών μεταξύ Επενδυτή και Κράτους (ISDS)
6. Διαδικασία Επικύρωσης της Συμφωνίας
Γιατί μπορεί επί της αρχής να είμαστε υπέρ της TTIP, αυτό δεν σημαίνει ότι δίπλα στις ευκαιρίες δεν βλέπουμε και δύσκολα σημεία. Για αυτό άλλωστε και συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις.
Στο συγκεκριμένο τομέα είναι αλήθεια πώς μπορούν και πρέπει να γίνουν περισσότερα. Και σε επιστολή μου στον απερχόμενο Επίτροπο έχω τονίσει την ανάγκη οι αρχές και οι αξίες που αποτυπώνονται στο προοίμιο της TTIP να αντανακλώνται και να διαχέονται και στο σώμα της Συμφωνίας. Υπό την έννοια αυτή είδαμε με ικανοποίηση τη δημοσιοποίηση των διαπραγματευτικών οδηγιών που δώσαμε στην Ε. Επιτροπή κατά την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Μία δημοσιοποίηση που ήρθε σε συνέχεια συζητήσεων που είχαν ξεκινήσει επί Ελληνικής Προεδρίας και που προχώρησαν ουσιαστικά κατά το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικού Εμπορίου, που είχα την τιμή να προεδρεύσω το Μάιο του 2014.
Και με την ευκαιρία θα ήθελα να τονίσω ότι και γενικά αλλά και ειδικότερα ως προς τα θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος τίποτε το περίεργο, το παράξενο ή το συνωμοτικό δεν υπάρχει στις διαπραγματευτικές οδηγίες, τις οποίες και επισήμως καταθέτω στα πρακτικά. Ο όλος θόρυβος οφείλεται στις εσωτερικές διαδικασίες των ΗΠΑ, οι οποίες προβλέπουν μυστικότητα στην κυκλοφορία των αμερικανικών εγγράφων. Συγκεκριμένα στις ΗΠΑ απαγορεύεται η δημοσίευση των κειμένων κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης, καθώς θεωρείται ότι οι θέσεις έχουν ήδη διαμορφωθεί κατόπιν διαβουλεύσεων σε πρωθύστερο στάδιο.
Επίσης, ο όγκος των πληροφοριών που δημοσιεύονται στο site της Ε. Ένωσης έχει πολλαπλασιαστεί και η Ε. Επιτροπή έχει υποσχεθεί να δημοσιεύει άμεσα μετά τη λήξη κάθε διαπραγματευτικού γύρου, ειδική αναφορά για τα αποτελέσματα του.
Ακόμη, η δυνατότητα ανάγνωσης των αμερικανικών κειμένων από διαπιστευμένους εκπροσώπους στο reading room (αναγνωστήριο) στις Βρυξέλες είναι μία εξέλιξη θετικότερη από την πλήρη μυστικότητα. Θεωρούμε, ωστόσο, ότι η διαδικασία θα μπορούσε να βελτιωθεί περεταίρω με τη δημιουργία αναγνωστηρίων στα γραφεία της Ε.Ε. στις πρωτεύουσες των Κρατών - Μελών.
Τέλος να τονίσω ότι οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται από την Ε. Επιτροπή και δεν μετέχουν σε αυτές εκπρόσωποι πολυεθνικών, όπως εσφαλμένα αναφέρει το κείμενο της ερώτησης. Οι κάθε είδους εκπρόσωποι ιδιωτικών συμφερόντων, όπως επιχειρήσεις, καταναλωτές, κλπ μπορούν βεβαίως να εκφράζουν τις απόψεις τους σε συναντήσεις και εκδηλώσεις, δεν είναι παρόντες σε συναντήσεις με την αμερικανική πλευρά.
Και παρεμπιπτόντως η Ε. Επιτροπή, μετά και από προτροπές των Κρατών - Μελών έχει αυξήσει τις συναντήσεις με όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές σε μία προσπάθεια να ακούσει καλύτερα την κοινωνία των πολιτών. Καταθέτω για τα πρακτικά σχετικό πίνακα.
Σχετικά τώρα με όσα ισχυρίζεστε για χαλάρωση των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών κανόνων, νομίζω ότι αντί να πιστεύουμε ανεπιβεβαίωτες φήμες και τις συνομιλίες υπαρκτών ή ανύπαρκτων ανώνυμων αξιωματούχων είναι καλύτερα να λάβουμε υπόψη μας αυτά που είπε μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η νέα Επίτροπος η κα Malmström, η οποία δήλωσε ενώπιον του Κοινοβουλίου ότι η θέσπιση νέων κανονισμών θα υπόκειται στις υπάρχουσες θεσμοθετημένες διαδικασίες.
Σε ίδιο μήκος κύματος και οι διαπραγματευτές της Ε. Επιτροπής κατά τον 7ο γύρο (20 Σεπτ.-3 Οκτ. 2014), ο οποίος επικεντρώθηκε στο κανονιστικό τομέα, διαβεβαίωσαν ότι η Ε. Επιτροπή αποκλείεται ποτέ να δεχτεί μείωση του επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος, ή της υγείας και της ασφάλειας του καταναλωτή, ή την άμβλυνση άλλων στόχων της δημόσιας πολιτικής. Καταθέτω τις σχετικές δηλώσεις.
Σχετικά με τα όσα αναφέρατε για το Συμβούλιο Ρυθμιστικής Συνεργασίας και εδώ νομίζω ότι το κείμενο της ερώτησης δεν είναι ακριβές. Καμία δημόσια εξουσία δεν πρόκειται να δοθεί σε εταιρείες. Το Συμβούλιο θα απαρτίζεται από εκπροσώπους ρυθμιστικών αρχών, από δημόσιους λειτουργούς δηλαδή. Φοβάμαι πως ή έχετε παραπληροφορηθεί ή ακόμη χειρότερα προσπαθείτε να δημιουργήσετε εντυπώσεις. Αυτό που είπε ο απερχόμενος Επίτροπος στην ομιλία του στο Aspen Institute της Πράγας αφορούσε τους επικεφαλής των κανονιστικών αρχών Ε.Ε. και ΗΠΑ. Αφορούσε το δημόσιο και όχι τον ιδιωτικό τομέα. Ο ιδιωτικός τομέας μπορεί βεβαίως να κάνει προτάσεις για θέματα που εντοπίζει, όχι όμως να εκπροσωπεί την Ε.Ε. Για του λόγου το αληθές καταθέτω το σχετικό κείμενο της ομιλίας του Επιτρόπου και συστήνω και στο Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ να ανασκευάσει τη σελίδα 14 της παρουσίασής του για την TTIP αποκαθιστώντας την αλήθεια.
Κατά τα λοιπά, ως προς τον κ. Froman, δεν επιλέξαμε εμείς τον εκπρόσωπο της άλλης πλευράς, ως προς τον δε απερχόμενο Επίτροπο, πάλι δεν τον επιλέξαμε εμείς, ούτε ως χώρα ούτε ως Κυβέρνηση. Και αν έχει δικαστικές εκκρεμότητες ας επιληφθεί η δικαιοσύνη της πατρίδας του. Εγώ δεν είμαι εδώ για να υπερασπιστώ κανέναν άλλον πέρα από την αλήθεια.
Αναφερθήκατε κύριοι συνάδελφοι και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Και πραγματικά μας απασχολεί το θέμα, γιατί αν για την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά της για την Ελλάδα αποτελούν το σύνολο σχεδόν της οικονομία της. Αλλά η TTIP αποτελεί μάλλον ευκαιρία παρά κίνδυνο για αυτές. Γιατί τις απελευθερώνει από διοικητικό άχθος και δασμούς δίνοντάς τους την ευκαιρία να εξάγουν σε νέους προορισμούς. Γιατί οι πολυεθνικές έχουν οργανωμένα τμήματα που τους επιτρέπουν να προσαρμόζονται σε όλες τις συνθήκες, ενώ οι μικρομεσαίοι πολλές φορές στερούνται των συγκεκριμένων δυνατοτήτων. Ένα ολόκληρο κεφάλαιο της TTIP θα είμαι αφιερωμένο σε ευεργετικά μέτρα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και για του λόγου το αληθές καταθέτω σχετική παρουσίαση της Ε.Ε.
Άκουσα με προσοχή το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων στη φαρμακοβιομηχανία. Θα μου επιτρέψετε όμως να συστήσω στο συγκεκριμένο κομμάτι να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Γιατί πάνω στην ίδια αρχή βασίζουμε την επιχειρηματολογία μας για τα προϊόντα προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης και γεωγραφικής ένδειξης, θεωρώντας, μεταξύ άλλων, ότι οι μέθοδοι παραγωγής τους αποτελούν συλλογικά διακατεχόμενα από τις τοπικές κοινωνίες πνευματικά δικαιώματα. Προσοχή, λοιπόν, εδώ να μην πριονίσουμε το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε.
Ως προς το μηχανισμό διακανονισμού διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους (ISDS), εδώ καταρχήν να πω ότι ακούσαμε με πολύ ενδιαφέρον τις δηλώσεις του νέου Προέδρου της Ε. Επιτροπής κ. Γιούνκερ επί του θέματος και συντασσόμαστε βεβαίως μαζί του, ως προς την ανάγκη τα Κράτη Μέλη να εξακολουθήσουν να είναι κυρίαρχα.
Από την άλλη πλευρά ένα είδος ISDS θα πρέπει να υπάρχει στη συμφωνία. Και τούτο γιατί το νομικό σύστημα των ΗΠΑ δεν επιτρέπει σε εταιρείες να χρησιμοποιήσουν διεθνείς συμφωνίες ως νομική βάση στα δικαστήρια των ΗΠΑ. Και έχουμε υποχρέωση να μεριμνήσουμε για δικλείδες ασφαλείας προς όφελος των επιχειρήσεών μας. Καταθέτω εδώ επίσημες σχετικές δηλώσεις της Ε. Επιτροπής.
Βεβαίως το ISDS αν είναι να εισαχθεί στη συμφωνία θα πρέπει να προδιαγραφεί σωστά και να αφορά πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα την άρνηση πρόσβασης στη δικαιοσύνη ή την απαλλοτρίωση περιουσίας χωρίς αποζημίωση. Δεν είναι πανάκεια, δεν μπορεί να είναι επί παντός επιστητού. Σε κάθε περίπτωση αναμένουμε με πολύ ενδιαφέρον και τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης για το ISDS στην TTIP, τα οποία έχουν προγραμματιστεί να ανακοινωθούν περί τα τέλη του μήνα.
Τέλος, η προσέγγιση ότι το ISDS θα αναγκάσει μία υποτιθέμενη μελλοντική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να υπαναχωρήσει από τις υποσχέσεις της για επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων μου μοιάζει σαν «προφάσεις εν αμαρτίαις» και σαν αναζήτηση δικαιολογιών και άλλοθι. Βλέπετε κάποια στιγμή έρχεται και η ώρα της αλήθειας για όποιον υπόσχεται στους πάντες τα πάντα. Και τότε ψάχνει τρόπο για κυβισθήσεις.
Ερχόμενοι επίσης στο χαρακτήρα της συμφωνίας θεωρούμε ότι αυτός είναι μεικτής αρμοδιότητας. Και δεν μείναμε στο τι θεωρούμε. Παρά τις αντιδράσεις της Κομισιόν πετύχαμε επί της Προεδρίας μας απόφαση του Συμβουλίου που αναγνωρίζει το μεικτό χαρακτήρα της Συμφωνίας με τον Καναδά. Δημιουργώντας προηγούμενο και για τη Συμφωνία με τις ΗΠΑ. Γιατί το δικαίωμα των Κοινοβουλίων και των Εθνικών Κυβερνήσεων να εγκρίνουν και να μην κλείσει η Συμφωνία με μια υπογραφή της Κομισιόν χρειαζόταν αγώνα για να διασφαλιστεί και να περιφρουρηθεί. Και αυτό κάναμε κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας. Και μειώνει το Ελληνικό Κοινοβούλιο η αναφορά που υπάρχει στο κείμενο της επερώτησης ότι οι συνάδελφοι που θα είναι τότε όταν δουν μπροστά τους το κείμενο της Συμφωνίας «έ, τι θα κάνουν θα το εγκρίνουν».
Σε κάθε, δε, περίπτωση θέλω να διαβεβαιώσω την Εθνική Αντιπροσωπεία ότι από πλευράς μας και με τη βοήθεια των αρμόδιων Υπηρεσιών θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων πολύ στενά, προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι θα περιλαμβάνει προβλέψεις που θα εγγυώνται ένα καλύτερο αύριο για τον τόπο μας και στον Τομέα της Ανάπτυξης και στον Τομέα της Απασχόλησης. Ανοίγοντας αγορές, ανοίγοντας ορίζοντες, δημιουργώντας ευκαιρίες!
Σας ευχαριστώ!"
