H 8η Μάρτη είναι ημέρα μνήμης, αποτίμησης και διεκδίκησης. Για άλλη μία φορά οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και φεμινιστικές συλλογικότητες οφείλουν να υπενθυμίσουν ότι παρά τις νίκες και κατακτήσεις αγώνων ενός και πλέον αιώνα η ουσιαστική ισότητα των φύλων παραμένει στόχος προς επίτευξη. Είναι πραγματικά λυπηρό ότι η ανάγκη για επαγρύπνηση και συνεχή αγώνα φαντάζει διαχρονικά επιτακτική και ότι τα προτάγματα των πρώτων φεμινιστικών κινημάτων παραμένουν τραγικά επίκαιρα για πολλές κοινωνίες του πλανήτη μας.
Σε παγκόσμιο επίπεδο γυναίκες και κορίτσια στερούνται βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και σε πολλές περιπτώσεις η παραβίαση αυτή είναι και θεσμικά κατοχυρωμένη. Ακραίες μορφές σωματικής βίας που δεν τιμωρούνται (γυναικοκτονίες, εγκλήματα τιμής, σεξουαλική βία, ακρωτηριασμός γεννητικών οργάνων), καταστρατήγηση του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση, στην υγεία, στην εργασία, στην εκπαίδευση (τα 2/3 των παιδιών που δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση είναι κορίτσια). Γυναίκες και κορίτσια είναι τα πρώτα θύματα στη φτώχια, στον πόλεμο, στην προσφυγιά, στην παράνομη διακίνηση, στο trafficking, στον υποσιτισμό, στον αναλφαβητισμό.
Κοινωνία
Στη χώρα μας για άλλη μία φορά ερχόμαστε να καταγγείλουμε την κλιμακούμενη βία κατά των γυναικών που όχι μόνο δεν μετριάστηκε στα χρόνια της κρίσης αλλά αντίθετα κλιμακώθηκε καθώς η ίδια η οικονομική κρίση επιδείνωσε τις σχέσεις των δύο φύλων. Αφενός γιατί η ανεργία και η οικονομική δυσπραγία κλόνισε τους παραδοσιακούς έμφυλους ρόλους αφετέρου αυτή η πολυεπίπεδη ύφεση συνοδεύτηκε από ένα ιδεολογικό πισωγύρισμα προς συντηρητικότερες αξίες που ενθαρρύνουν την ανισότητα ανάμεσα στα φύλα. Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος των ΜΜΕ σε αυτήν την εξέλιξη τα οποία με τη στρεβλή παρουσίαση των περιστατικών ακραίας βίας κατά των γυναικών και με την συστηματική αναπαραγωγή σεξιστικών στερεοτύπων “νομιμοποιούν” τις σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στα φύλα.
Οικονομία-Εργασία
Σε οικονομικό επίπεδο οι γυναίκες στη χώρα μας αλλά και πανευρωπαϊκά κατέχουν θλιβερές πρωτιές σε ανεργία, φτώχια, ανασφάλιστη εργασία, μερική απασχόληση, ευέλικτες μορφές εργασίας. Η μισθολογική διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα φτάνει έως και 20% -με μεγαλύτερες διαφορές στον ιδιωτικό τομέα- και ο διαχωρισμός της εργασίας κατά φύλο εντείνεται αντί να αμβλύνεται. Οι τομείς της υγείας και της παιδείας οι οποίοι δέχθηκαν πρώτοι καίριο πλήγμα από την οικονομική κρίση είναι στελεχωμένοι κυρίως από γυναίκες. Η αποδιοργάνωση και η κατάργηση υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας έπληξαν πρωτίστως τις γυναίκες και δυσκόλεψαν ακόμη περισσότερο την προσπάθειά τους να ανταποκριθούν στους πολλαπλούς τους ρόλους.
Πολιτική και δημόσια σφαίρα
Η πολιτική υποεκπροσώπηση των γυναικών εξακολουθεί να είναι μία θλιβερή και άδικη πραγματικότητα. Η 4η Παγκόσμια Διάσκεψη για τις Γυναίκες (1995)-Πλατφόρμα Πεκίνου, ορίζει ότι: «Η επίτευξη του στόχου της ίσης συμμετοχής των γυναικών και των ανδρών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, θα επιφέρει την ισορροπία, η οποία θα αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τη σύνθεση της κοινωνίας και είναι απαραίτητη, ώστε να ενδυναμωθεί η δημοκρατία και να προωθηθεί η ορθή λειτουργία της τελευταίας» Στην Ελλάδα η νέα βουλή έχει 5 περισσότερες γυναίκες μέλη από την προηγούμενη σύνθεση ανεβάζοντας το ποσοστό συμμετοχής τους στο 23,3%, το μεγαλύτερο από την πλήρη κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών το 1952. Δυστυχώς όμως αυτή η μικρή αλλά συνεχής αύξηση των γυναικών μελών του εθνικού κοινοβουλίου δε συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση στη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση. Όσο ανεβαίνουμε στην ιεραρχία των κυβερνητικών θέσεων τόσο ισχνότερη είναι η γυναικεία παρουσία, μόλις 6 γυναίκες σε σύνολο 41 μελών της κυβέρνησης. Τα εξαγγελθέντα μέτρα «για την ενίσχυση της πολιτικής συμμετοχής εκπροσώπησης των γυναικών στη Βουλή, σε υπουργεία, στην Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση, στο συνδικαλιστικό κίνημα, σε θέσεις ευθύνης, στα όργανα διοίκησης και λήψης των αποφάσεων»φαίνεται να μην μπορούν να βρουν εφαρμογή στα υψηλά κυβερνητικά κλιμάκια.
Θεσμική διάσταση
Σε εκκρεμότητα παραμένουν μια σειρά θεσμικών αλλαγών σε σχέση με την ισότητα, τα οποία έχουν τεθεί κατ΄επανάληψη και δεν απαιτούν οικονομικούς πόρους για την υλοποίησή τους παρά μόνο πολιτική βούληση. Ενδεικτικά αναφέρουμε την κατάργηση του αναχρονιστικού νομικού καθεστώτος της Σαρία στη Θράκη με την οποία παραβιάζονται θεμελιώδη δικαιώματα γυναικών και παιδιών, την τροποποίηση του φορολογικού δικαίου που υπαγορεύει μία σχέση κηδεμονίας ανάμεσα στους συζύγους, την αναθεώρηση του νόμου 3500/2006 για την ενδοοικογενειακή βία σύμφωνα με τις προτάσεις και την κριτική έγκριτων νομικών και γυναικείων οργανώσεων, την εισαγωγή προγραμμάτων ισότητας των φύλων σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες.
Όπως τα στοιχεία καταδεικνύουν ο δρόμος για την ουσιαστική ισότητα είναι ακόμη μακρύς. Η οικονομική κρίση επισκίασε και υποβάθμισε μία σειρά πολύ σημαντικών κοινωνικών προβλημάτων, όπως η παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών. Πρέπει να αποδομηθεί η κυρίαρχη άποψη που θεωρεί την έμφυλη ισότητα -και τις πολιτικές σε σχέση με αυτήν- περιττή πολυτέλεια. Η ισοτιμία ανάμεσα στα φύλα είναι απαράβατος όρος για μια δημοκρατική κοινωνία και όσο αυτή δεν τίθεται ως πολιτική προτεραιότητα τόσο η αδικία θα διαιωνίζεται.
