|
«Αρωμα» βιβλιοδεσίας
Εκθεση
στην Estudio Gallery της Κηφισιάς με έργα από τις τρεις γενιές της
οικογένειας Γανιάρη
Της Ολγας Σελλα
«Ειδικόν δέσιμον
επιβάλη κάθε βιβλίον/ άλλο η θία Κομοδία, και άλλο των Αθλίων/ ελαφρόν δια
μαγιρικήν ή ονιροκρίτου/ κε άλλο δια βέθλανδρος- Χρισάντσα κε Εροτοκρίτου./
Φαντασθήται, ήφασμα
κλάρον και ανθέων/ δια το έργο του ουάϊλλ “εκ βανθέων”/ ή κόσμιμα πεδίον
κλέπτων νεραντζάκη,/ δια μνημιόδης Οδύσεια του καζαντζάκη./
Το δέσιμον μεταξί των
άλλων/ πρέπη να τεριάζη με το περιβάλον/ δηλαδή, τι επίπλων έχομαι εις τον
οίκον/ έχομαι ανγκλικών ή στυλ λουδοβίκον;»./
Μ’ αυτόν τον τρόπο,
έμμετρα και ανορθόγραφα, προσπαθούσε ο Μποστ, στη δεκαετία του ’50 να
πείσει τους Αθηναίους να δέσουν με βιβλιοδεσία τα βιβλία τους και να τους
προσκαλέσει σε μια έκθεση βιβλιοδεσίας στην γκαλερί «Ζυγός», το 1956. Ηταν
η έκθεση των «Α και Α Γανιάρη», της Ανθούλας και του Ανδρέα, της δεύτερης
γενιάς από τη βιβλιοδετική αυτή οικογένεια, που έχει αφήσει ήδη σπουδαία
δείγματα καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας στην ιστορία του βιβλίου. Η αυθεντική
δημιουργία του Μποστ, ένα είδος διαφήμισης σε μορφή παραβάν, παρουσιάζεται
αυτές τις μέρες σε μια διαφορετική έκθεση, στην Estudio Gallery της
Κηφισιάς (Κυριαζή 22Α), που περιλαμβάνει έργα βιβλιοδεσίας κι από τις τρεις
γενιές της οικογένειας Γανιάρη. Εργα της γιαγιάς Ευφημίας Γανιάρη, των
παιδιών της, του Ανδρέα και της Ανθούλας Γανιάρη και της τρίτης γενιάς, της
Φρόσως Γανιάρη, κόρης του Ανδρέα, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο
του 2006.
Δεν είναι σαν
οποιαδήποτε έκθεση, είναι σαν να εκτίθενται οικογενειακά κειμήλια, που όμως
αφορούν την ιστορία του βιβλίου, σ’ όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Οικοδέσποινα
η Φρόσω Γανιάρη, μας ξενάγησε στις τρυφερές βιβλιοδεσίες της γιαγιάς
Ευφημίας, στις αισθησιακές της θείας Ανθούλας και στις πολλές δικές της και
του πατέρα της. Εδρα όλης αυτής της δημιουργικής οικογένειας ήταν η
«Βιβλιοφιλική Γωνιά» (Βουκουρεστίου 16, στη στοά). Εκεί η Ανθούλα Γανιάρη
υποδεχόταν όλη την πνευματική Αθήνα, και η 50χρονη σήμερα Φρόσω Γανιάρη θυμάται -εκτός από
τον Μποστ- πολλούς συγγραφείς και διανοούμενους της εποχής.
Η Φρόσω Γανιάρη
αναλαμβάνει να διηγηθεί τη διαδρομή αυτής της οικογένειας. Οταν, στη
δεκαετία του ’50, ο πατέρας της αφήνει τη δουλειά του σε δικαστήριο
ανηλίκων, και πηγαίνει στο Μιλάνο, σ’ έναν σπουδαίο βιβλιοδέτη, για να
μάθει περισσότερα πράγματα για την τέχνη της βιβλιοδεσίας, και μετά
συνεχίζει στο Παρίσι. «Οταν επέστρεψε έφερε πολλές εντυπώσεις και πολλές
νέες ιδέες. Και αρχίζει σιγά σιγά να ανεβάζει το επίπεδο. Μέχρι τότε η
γιαγιά Ευφημία έκανε πρωτόλειες βιβλιοδεσίες. Το αποτέλεσμα, όμως, έδειχνε
ότι υπήρχε ψυχή. Αλλωστε, πριν και μετά τον πόλεμο, αυτό χρειαζόταν ο
κόσμος. Βλέποντας τη γιαγιά, έμαθε τη βιβλιοδεσία και η κόρη της, η
Ανθούλα». Μετά την επιστροφή του Ανδρέα Γανιάρη από το εξωτερικό,
συνεχίζεται η λιανική πώληση από τη «Βιβλιοφιλική Γωνιά» στην οδό
Βουκουρεστίου και το εργαστήρι, που ίδρυσε ο Ανδρέας Γανιάρης, στους
Αμπελοκήπους. Στο ίδιο σημείο είναι μέχρι σήμερα κι εκεί δουλεύει η Φρόσω
Γανιάρη.
Η αισθητική
Η Φρόσω Γανιάρη λέει
ότι τότε η βιβλιοδεσία ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τα αισθητικά κριτήρια της
εποχής, «ακόμα και για τους φοιτητές, που πήγαιναν τις σημειώσεις τους να
τις δέσουν». Ηταν προσβάσιμη οικονομικά; «Η απλή δουλειά είναι πάντα προσβάσιμη.
Εξαρτάται τι μπορούσε να διαθέσει ο καθένας. Δεν χρειάζεται να είναι
ακριβές όλες οι βιβλιοδεσίες. Ολα είναι βιβλιοδεσία, από το σπιράλ μέχρι
την καλλιτεχνική». Παρ’ όλα αυτά αναγνωρίζει ότι στη σημερινή εποχή η
βιβλιοδεσία περνάει δύσκολες μέρες. «Οταν το βιβλίο γίνεται αντικείμενο
τέχνης, παύει να είναι προσιτό και παύει να είναι απαραίτητο. Κάποτε ήταν
απαραίτητο. Ηταν βέβαια άλλο το κοινό που διάβαζε και άλλες οι αισθητικές
αξίες. Ομως δεν λέω ότι η καλλιτεχνική βιβλιοδεσία φθίνει. Ισα ίσα αποκτά
μεγαλύτερη αξία. Οσο υπάρχει πολιτισμική κρίση, αυτό το είδος βιβλιοδεσίας
αποκτά μεγαλύτερη αξία». Τη ρωτάω αν μπορεί να ζήσει από αυτή τη δουλειά ή
την κάνει επειδή της αρέσει. «Επειδή μου αρέσει κι επειδή αυτό με τρέφει.
Ομως ήμασταν πάντα ευτυχισμένοι, γιατί κάναμε επάγγελμα αυτό που μας
άρεσε». Κι όταν τη ρωτάω ποιους ανθρώπους θυμάται από εκείνους που
περνούσαν από τη «Βιβλιοφιλική γωνιά», χωρίς να σκεφτεί πολύ μου αναφέρει
δύο ονόματα: τον Νίκο Καββαδία και τον Κώστα Τριανταφυλλίδη. «Ηταν ο άνθρωπος
που μ’ εμπιστεύτηκε και μου έδωσε ώθηση όταν έφυγα για σπουδές στο Παρίσι».
Και τον Μποστ, βέβαια...
Μ’ αυτήν την έκθεση
δεν ήθελε μόνο να δείξει τα έργα της οικογένειας. Ηθελε να δείξει, μέσω των
έργων των τριών γενιών, την εξέλιξη αυτής της τέχνης. Και κάνει ό,τι μπορεί
για να υπάρχει συνέχεια σ’ αυτήν την τέχνη, μέσα από τους μαθητές της.
«Μπορεί να μην έχουμε παράδοση, αλλά έχουμε μια σταθερή παρουσία σε
διεθνείς εκθέσεις. Από το εργαστήριο του τότε ΕΟΜΜΕΧ έχουν βγει βιβλιοδέτες
με πολλές διεθνείς διακρίσεις».
- Η
έκθεση βιβλιοδεσίας στην Estudio Gallery θα διαρκέσει μέχρι την 1η
Φεβρουαρίου. Καθημερινά από τις 10 το πρωί μέχρι τις 8 μ.μ. και Σαββατοκύριακα από
τις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 6 το απόγευμα.
ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
|
