Τα δυο
βασικά θεσμικά αιτήματα της Αμανής κατατέθηκαν από την προηγούμενη εισήγηση. Η
παρούσα θα αναπτύξει αναλυτικά προτάσεις για την ανάπτυξη της περιοχής, χωρίς
να διεκδικεί το αλάθητο ή το θέσφατο, ως ερέθισμα ανάπτυξης προβληματισμού της
συνεδρίασης, βασισμένες όμως στις δυο βασικές αρχές που διέπουν ένα μακρόπνοο
σχεδιασμό για την περιοχή.
1. ενίσχυση της Βολισσού ως ισχυρό
διοικητικό κέντρο της Αμανής
2. παράλληλη ανάπτυξη κάθε πόλου που
δυνητικά μπορεί να παράξει εισοδήματα και να μειώνει την ανεργία.
Το ερώτημα
με τι μπορεί να ασχοληθεί κανείς στην Αμανή δεν μπορεί να απαντηθεί χωρίς
υπερβολικές δόσεις ρεαλισμού και καινοτομίας. Στην κατηγορία των τριών
κλασσικών κατηγοριών του παραγωγικού τομέα οι απαντήσεις είναι οι ακόλουθες:
* Μπορεί να στηριχτεί η απασχόληση
στον πρωτογενή τομέα;
Η κλασσική
μορφή γεωργίας δεν έχει πιθανότητες αντοχής στον ανταγωνισμό. Με εξαίρεση τον
κάμπο της Βολισσού, η γεωμορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπει την καλλιέργεια
μεγάλων εκτάσεων παραδοσιακής μορφής εκμετάλλευσης, ελλείψει και ενιαίων
μεγάλων ιδιοκτησιών. Για αυτό άλλωστε ιστορικά οι περιοχές συντηρήθηκαν από την
καλλιέργεια ελιάς, αμυγδάλου και σύκου. Η άνθηση τελευταία στην εμπορία
αρρωματικών φυτών ανοίγει μια επιπλέον προοπτική.
Όμως,
οποιαδήποτε επαγγελματική ενασχόληση με τη γεωργία οφείλει να λαμβάνει υπόψη το
περιορισμένο δίκτυο αγροτικής οδοποιίας, το ανύπαρκτο δίκτυο άρδρευσης, την
απροθυμία των κατοίκων να αντιληφθούν τα οφέλη μιας εσωτερικής αναδιανομής των
γαιών μέσα από έναν άτυπο αναδασμό, έστω χρήσεις ανενεργούς γης, και προπαντός
τον κέρβερο και βραχνά της δασικής νομοθεσίας και του τρόπου εφαρμογής της.
Ποιος θα
ξεκαθαρίσει, χωρίς ύπαρξη κτηματολογίου και τίτλων ιδιοκτησίας, σε ποιόν
ανήκουν οι εκτάσεις, ιδιόκτητες ή δημοτικές και εκκλησιαστικές, όπως γνωρίζουν
οι πάντες, με το Δασαρχείο να τις βαφτίζει δασικές, επειδή σε ένα απεριποίητο
για χρόνια χωράφι φύτρωσαν σπάρτοι ή βελανιδιές; Τρεις στους τέσσερις πολίτες,
σύμφωνα με το γενικό γραμματέα Δασών, κ. Θεοδωρίδη, κερδίζουν τη δικαστική
διαμάχη τους και δεν ιδρώνει το αυτί κανενός να εκσυγχρονίσει τη δασική
νομοθεσία.
Αντίθετα,
οι βουνοπλαγιές της Αμανής και του Πελινναίου μπορούν να θρέψουν κτηνοτροφικές
μονάδες, αν αυτές πάψουν να προκαλούν τις ενστάσεις για τη σημερινή ανεξέλεγκτη
και ασύδοτη μορφή τους.
Συνυφασμένη
απόλυτα με τις πολιτικές για τον πρωτογενή τομέα είναι η πολιτική για το
περιβάλλον. Αν η Αμανή διαθέτει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, είναι το ανόθευτο
από την ανθρώπινη παρέμβαση περιβάλλον της, παρά τις κατ’ επανάληψη πυρκαγιές
που το έχουν πλήξει. Ο φυσικός πλούτος της περιοχής είναι η μεγάλη της δύναμη
κι αυτός μπορεί να διασωθεί μόνο με την αρμονική συνύπαρξη μέσα σ’ αυτόν του
ανθρώπου.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
α. να μην
απαιτείται άδεια Δασαρχείου για επεμβάσεις σε μικρές ιδιωτικές ιδιοκτησίες που
δεν υπερβαίνουν τα 4 στρέμματα.
β. εναλλακτικά
να δοθεί η δυνατότητα από το κράτος σε πιστοποιημένους δασολόγους να εκδίδουν
άδειες εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ώστε να μην καθυστερούν οι αιτήσεις.
γ. η
Δημοτική Αναπτυξιακή Ακινήτων να κινηθεί κατά προτεραιότητα στην καταγραφή των
δημοτικών αγροτικών εκτάσεων και στη συνέχεια τη δημοπράτηση τους για την
πρόκληση ενδιαφέροντος….
δ. η
Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας να υποδείξει, έπειτα από μελέτη,
ποιες καλλιέργειες ευδοκιμούν ανά περιοχή και έχουν σοβαρές πιθανότητες
απόδοσης.
ε. η ίδια Διεύθυνση
να καταθέσει αίτημα στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να οριστεί στην Αμανή
«ειδική ζώνη καλλιέργειας και ανάπτυξης γεωργικών δραστηριοτήτων», όπως
ξεκίνησε ήδη σε άλλες περιοχές της χώρας, με έμφαση στην ανάπτυξη κτηνοτροφικών
πάρκων.
στ. επαναφορά
του αιτήματος για δημιουργία Πυροσβεστικού Κλιμακίου στην Αμανή,
επικαιροποιημένο μετά την καταστροφική φωτιά της νότιας Χίου.
ζ. υποβολή
πρότασης στο Διασυνοριακό Πρόγραμμα Interreg Ελλάδα – Κύπρος για την
πυροπροστασία της βόρειας Χίου.
η. υποβολή
πρότασης στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα life + για δράσεις που αφορούν στην προστασία της φύσης
και της βιοποικιλότητας. Οι αρχές μπορούν να καταθέσουν τις προτάσεις τους
μέχρι τις 25 Ιουνίου.
θ. δέσμευση
επαναπροκήρυξης εκ μέρους της Διαχειριστικής Αρχής του μέτρου για την κατάθεση
προτάσεων για περιοχές Natura, που έκλεισε πριν ένα χρόνο χωρίς την παραμικρή
απορροφητικότητα.
ι. δέσμευση
του Δημοτικού Συμβουλίου ότι το σύνολο των δημοτικών εσόδων από την υφιστάμενη
ή μελλοντική παραγωγή ΑΠΕ θα κατευθύνονται σε έργα ανάδειξης του φυσικού
περιβάλλοντος της Αμανής.
* Μπορεί να στηριχθεί η απασχόληση
στο δευτερογενή τομέα;
Ελάχιστα.
Το οδικό και θαλάσσιο μεταφορικό κόστος είναι στοιχεία πολύ δύσκολα
προσπελάσιμα.
* Μπορεί να στηριχθεί η απασχόληση
στον τριτογενή τομέα;
Ναι, υπό
την προϋπόθεση ότι η παρέμβαση θα είναι συνολική και αποδεκτή από τους
επαγγελματίες – κατοίκους. Σήμερα η υφιστάμενη επιχειρηματικότητα είναι πολύ
περιορισμένη σχεδόν αποκλειστικά στη Βολισσό, με τις επιχειρήσεις «στο κόκκινο»
από την εξίσου περιορισμένη εποχικότητα και τον ελάχιστο μόνιμο πληθυσμό.
Η ανάπτυξη
του τομέα παροχής υπηρεσιών, με έμφαση στον αγροτουρισμό, έχει ως βάση την
αποδοχή και συμβίωση με τα χαρακτηριστικά και τις δυσκολίες της περιοχής,
μεταξύ των οποίων και το οδικό δίκτυο, αλλά και την ανάδειξη του αυθεντικού
μοντέλου ζωής στην Αμανή, με σήμα την αγνότητα προϊόντων και αισθημάτων και τη
μακροζωϊα.
Καθοριστικό
σημείο, τις ιδιαιτερότητες της περιοχής να αναγνωρίσουν και οι αρμόδιες για την
αδειοδότηση υπηρεσίες και να πάψουν να απαιτούν για την άδειες καταστημάτων
υγειονομικού ενδιαφέροντος ή τα παραδοσιακά καταλύματα όσες προϋποθέσεις
τίθενται στην πλατεία Ομονοίας. Για να γίνει κατανοητό, για την έκδοση ενός
παραδοσιακού καφενείου στην Πιραμά, σε κτίσμα που δύσκολα υπερβαίνει τα 30 τετ.,
απαιτείται αποθηκευτικός χώρος, ειδική
αίθουσα για τους εργαζόμενους, ως και τουαλέτα ΑμεΑ. Με όλο το σεβασμό για τις
απαιτήσεις του νόμου, κάποιος πρέπει να εξηγήσει που θα χωρέσουν τα
τραπεζοκαθίσματα του καφενείου. Εκτός κι αν επιλογή είναι να χτίζονται νέες
κατασκευές στα χωριά, αφήνοντας τις ήδη υπάρχουσες να καταρρεύσουν.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
α. Να
επιχειρηθεί νομοθετική παρέμβαση για τις προϋποθέσεις αδειοδότησης
αγροτουριστικών επιχειρήσεων με απλοποίηση των διαδικασιών. Ως τότε Δήμος και
Περιφέρεια για επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Αμανή να δώσουν εντολή στις
Υπηρεσίες τους να εξαντλούν την ελαστικότητα του νόμου στην αδειοδότηση τους.
β. Η
κινητικότητα που αναπτύσσεται από το Δήμο για την αξιοποίηση του «κεφαλαίου
Όμηρος» να συμπεριλάβει και τη Βολισσό για τους ιστορικά τεκμηριωμένους λόγους.
γ. Το
Δημοτικό Συμβούλιο να αποδεχτεί η διαχείριση των Αγιασμάτων να περάσει από την
Προμηθευτική στη ΔΕΥΑΧ. Η τελευταία δεσμεύεται, σε συνεργασία με την Τεχνική
Υπηρεσία, να καταθέσει το φάκελο αναγνώρισης και αδειοδότησης της πηγής μέχρι
το καλοκαίρι. Παράλληλα να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις παροχής ιαματικού
νερού στις επιχειρήσεις της περιοχής, έναντι αντιτίμου που θα καθοριστεί, ώστε
να αναθερμανθεί το ενδιαφέρον για τη λουτρόπολη των Αγιασμάτων, ξεκινώντας από
τις μικρές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες της περιοχής.
Οι Χιώτες
δικαιούχοι λουτροθεραπείας είναι εν δυνάμει περίπου 3.000 άτομα, ενώ από τον
Οκτώβρη του 2013 25 εκ.
ευρωπαίοι δικαιούχοι λουτροθεραπειών μπορούν να χρησιμοποιούν κατ’ επιλογή τους
όλες τις πιστοποιημένες πηγές των χωρώ της Ε.Ε..
Τα
Αγιάσματα είναι σημείο αναφοράς, γύρω από τη ζώνη των οποίων μπορεί να
αναπτυχθεί ο θερμαλισμός συνολικά για το νησί μας...
δ. Η
Δημοτική Αναπτυξιακή Ακινήτων να καταγράψει όλα τα διαθέσιμα δημοτικά ακίνητα,
κατά κύριο λόγο τα ανενεργά σχολεία, και να προχωρήσει σε διαδικασίες πολυετούς
εκμίσθωσης τους. Ειδική μεταχείριση για το σχολείο της Παλιάς Ποταμιάς, η
λειτουργία του οποίου ως τουριστική επιχείρηση είναι σε θέση να αναθερμάνει το
ενδιαφέρον για την περιοχή.
ε. Οι
Διευθύνσεις Εκπαίδευσης του νομού και οι περιφερειακές διευθύνσεις να εντάξουν
τη βόρεια Χίο στον προγραμματισμό ετήσιων εκδρομών τους. Η δημιουργία
εκπαιδευτικού χώρου αναφοράς, σε διόροφο ιδιοκτησίας του Δημοτικού Σχολείου
Βολισσού, ως Εκπαιδευτική Στέγη «Μιχ. Παπαμαύρου» είναι δυνατόν να αποτελέσει
επιπλέον κίνητρο για τους εκπαιδευτικούς.
ε. Η Εφορία
Βυζαντινών Αρχαιοτήτων να εντάξει στις προτεραιότητες της τις άμεσες σωστικές
επεμβάσεις για να μην κινδυνέψουν ο σπάνιος τοιχογραφικός διάκοσμος της Μονής
Μουνδών και να αναζητήσει τρόπους πρόκλησης ενδιαφέροντος για την επίσκεψη στο
Κάστρο της Βολισσού.
στ. Η Ιερά
Μητρόπολη Χίου και ειδικότερα ο Σεβασιότατος να αντιληφθούν την πρωταγωνιστική
σημασία του θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού για την περιοχή με τρία
κορυφαία προσκυνήματα (Αγία Μαρκέλλα, Άγιο Γάλας, Μονή Μουνδών). Αν η ίδια δεν
είναι άμεσα σε θέση να λειτουργήσει πιο οργανωμένα τους κοιτώνες της Αγίας
Μαρκέλλας, να μη διστάσει την εκχώρηση της εκμετάλλευσης τους σε ιδιώτες, οριοθετώντας
σε στενά πλαίσια τη λειτουργία του ιερού
χώρου και κυρίως να βρει τρόπους τα τρία προσκυνήματα να είναι αδιάλειπτα
επισκέψιμα.
η. Οι
φορείς του τουρισμού, δημοτικής και περιφερειακής εμβέλειας, να δεσμεύονται ότι
στην προβολή της βόρειας Χίου θα αντιστοιχεί μερίδιο ίσο με τη γεωγραφική της
επιφάνεια.
θ. Οι
δημοτικοί φορείς πολιτισμού (Νομικό Πρόσωπο – Ομήρειο – ΔΗΠΕΘΕ – Φιλαρμονική)
να εντάσσουν στον ετήσιο προγραμματισμό τους δράσεις και εκδηλώσεις και για την
Αμανή.
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ
Ειδική
ενότητα είναι αναγκαίο να γίνει σε θέματα πολεοδομικού σχεδιασμού και
χωροταξίας. Σήμερα στην Αμανή υπάρχουν 19 οικισμοί, κάποιοι από αυτούς
χαρακτηρισμένοι ως παραδοσιακοί, χωρίς σαφή οριοθέτηση, καθώς αναμένεται η
ολοκλήρωση του ΣΧΟΟΑΠ. Υπάρχει επίσης σχέδιο πόλης στους τρεις παραλιακούς
οικισμούς της Βολισσού (Χωρή –Λιμνιά-Λήμνος) και αναμένεται, ελλείψει πόρων, η
πλήρης εφαρμογή του σχεδίου. Όλες οι άλλες εκτάσεις είναι εκτός σχεδίου και
οικισμών και αρκετές από αυτές χαρακτηρισμένες ως NATURA και ΖΟΕ (Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου),
για τις οποίες προβλέπονται θεωρητικά αυστηρά συγκεκριμένες δράσεις και
λειτουργίες.
* ΖΟΕ Η 1/1
η περιοχή Αγ.Μαρκέλλας
* ΖΟΕ Η 1/5
αριστερά του επαρχιακού δρόμου Βολισσού προς Πιραμά – Παρπαριά και μετά τη
Βολισσό προς Ποταμιά. Σ’ αυτή, αν έχεις 4 στρέμματα, μπορείς να χτίσεις 200τ.μ.
σπίτι, με την προϋπόθεση έγκρισης από το Δασαρχείο.
* ΖΟΕ Η
1/2 που αφορά τη μεγαλύτερη κυρίως
έκταση στην περιοχή της Βολισσού, υψηλής παραγωγικότητας, που όμως, ελλείψει
ελέγχου, έχει γεμίσει με παράγκες, τροχόσπιτα και παλιά λεωφορεία.
Με το
ΣΧΟΟΑΠ ίσως θα μπορούσαν να αλλάξουν λίγο επί το ηπιότερο οι χρήσεις στις ΖΟΕ,
είμαι όμως πολύ επιφυλακτικός για το αν εγκριθεί από το Ε’ τμήμα του Συμβουλίου
Επικρατείας.
Ό,τι και
όταν τροποποιηθεί, πάντως, ΔΕΝ πρέπει να υπάρξει ούτε μια μέρα αναστολή των
οικοδομικών αδειών στην περιοχή, όπως δυστυχώς έγινε το 2003-2008.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
α. Γιατί
για τη ΖΟΕ Η 1/5 δεν μπορεί να προβλεφθεί από το νόμο αναλογικά για κάθε
στρέμμα να χτίζεις 50 τ.μ.;
β. Οι
αντικειμενικές αξίες των αγροτεμαχίων είναι εξωφρενικές. Σε αγροτεμάχιο επί του επαρχιακού δρόμου Βολισσού –Ποταμιάς, (ΖΟΕ
Η 1/5),12 στρ., αντικειμενική αξία
Εφορίας 58.500 ευρώ, αγορά 6.000 ευρώ. Ανάγκη άμεσης αποκατάστασης της
διαφοράς.
γ. Το τέλος
ακινήτων μέσω ΔΕΗ υπολογίστηκε σε όλη τη Χίο με βάση τη χαμηλότερη
αντικειμενική αξία, που είναι στο Κάστρο
με 800 ευρώ το τ.μ.. Σε άλλα νησιά της
Περιφέρειας η αντιστοιχία είναι 400 ευρώ το τ.μ.. Γιατί είναι αδύνατη η αλλαγή;
ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΒΟΛΙΣΣΟΥ
Βασική
προϋπόθεση ανάπτυξης της Αμανής είναι η μετατροπή της Βολισσού σε ένα ισχυρό
αστικό κέντρο, ικανό να στηρίξει το βάρος και της βορειότερης και πιο
απομακρυσμένης από αυτό περιοχής. Σκέψεις και προτάσεις που θα μπορούσαν να
υπηρετήσουν αυτό το στόχο είναι:
α. Ίδρυση
και λειτουργία ορφανοτροφείου στο σημερινό σχεδόν άδειο κτίριο του δημαρχείου
και το παράπλευρο κτίριο του παλιού ξενώνα, ή πιθανά παράρτημα του «Χαμόγελου
του Παιδιού», για το οποίο έχουν γίνει ήδη συζητήσεις. Η φιλοξενία περίπου 25
παιδιών, πέρα από την ενίσχυση του φθίνοντος μαθητικού πληθυσμού, δημιουργεί
περίπου 10 θέσεις εργασίας και στηρίζει συνολικά την οικονομία της περιοχής και
καταπολεμά την ανεργία.
β.
επαναφορά παλαιότερης πρότασης για ίδρυση Αγροτικών Φυλακών σε δημοτικό χώρο
ανάμεσα σε Βολισσό – Διευχά. Η περιοχή δείχνει ώριμη να το αποδεχτεί, οι συνεργίες
που θα δημιουργηθούν θα είναι καταλυτικά ωφέλιμες, είναι η ώρα η πολιτεία να
άρει τις όποιες απαγορεύσεις θέτει ως προς τις προδιαγραφές για λόγους ουσίας.
γ. Ανάγκη
επικαιροποίησης από τη ΔΕΥΑΧ της υφιστάμενης από το 2002 μελέτης για το
βιολογικό καθαρισμό της Βολισσού και των παραλιακών της οικισμών με πρόβλεψη
υποδοχής λυμάτων 3.000 κατοίκων, για να καλύπτει τις καλοκαιρινές ανάγκες.
δ.
επανεκκίνηση της γραμμής Λιμνιά – Ψαρά – Λιμνιά και καθορισμός της Βολισσού ως
κύριος λιμένας σύνδεσης της Χίου με το ακριτικό νησί.
ε. Αξιοποίηση
του παλιού χειροκίνητου συνεταιριστικού ελαιοτριβείου της Βολισσού, ιδιοκτησίας
του Δήμου, ως πολιτιστικός πολυχώρος με εσωτερικό θεατράκι και δυνατότητα
έκθεσης σπάνιων παλιών αντικειμένων.
στ.
Ολοκλήρωση της κατασκευή του πάρκου κυκλοφοριακής αγωγής στην περιοχή Γεράκικα
της Βολισσού.
ζ.
Τροποποίηση του προγράμματος Leader αλιείας, απ’ το οποίο έχει αποκλειστεί η Βολισσός, μολονότι
διαθέτει 12 επαγγελματικές άδειες αλιείας.
Κυρίες και
κύριοι,
Από την
κατάθεση των προτάσεων διαπιστώνεται ότι η Αμανή δεν διαθέτει απαιτήσεις εκτός
τόπου και χρόνου, εκτός δημοσιονομικής πραγματικότητας και οικονομικών
δυνατοτήτων συμμετοχής των τοπικών φορέων.
Επιχειρεί
διασπορά των απαιτήσεων της όχι για να κατανείμει τα βάρη και να κάνει πιο
εύκολη την αποδοχή τους αλλά γιατί η σωτηρία της Αμανής είναι πραγματικά μια
συλλογική υπόθεση κι ευθύνη.
Έχουμε την
εντύπωση ότι με σαφήνεια κατατέθηκαν οι συνθήκες, οι προοπτικές και οι
απαιτήσεις της περιοχής. Με την ίδια ακριβώς σαφήνεια αναμένουμε και τις δικές
σας απαντήσεις από τον καθένα χωριστά και όλους μαζί.
Απόψε το
Δημοτικό Συμβούλιο Χίου αναλαμβάνει μια ιστορική ευθύνη. Προς τιμήν του τη
μοιράζεται με όλη τη Χίο. Την ευθύνη να διατηρήσει και για τις επόμενες γενιές
τη Χίο ολόκληρη, με το βόρειο τμήμα της πλήρως ενσωματωμένο στον κορμό της.
Ειδάλλως ο ακρωτηριασμός του νησιού είναι προ των πυλών.
Ας την
αναλάβει απόψε και, κυρίως, ας την φέρει εις πέρας το κρίσιμο επόμενο διάστημα.
Η Αμανή
παραδίδει απόψε στα χέρια σας την τελευταία της ελπίδα. Αν αποτύχει η σύγκλιση
του σημερινού οργάνου δεν ξέρει αν μπορεί κάπου πια να αποβλέπει.
Περιμένουμε
τις καθαρές σας κουβέντες και κυρίως τις καθαρές σας ενέργειες.
Ευχαριστώ
