Οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα ήταν ένας εφιάλτης, εξομολογείται ο πρώην υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Αντώνης Μανιτάκης σε μια εφ” όλης της ύλης συνέντευξη στον Στέλιο Κούλογλου (tvxs.gr). Περιγράφει την εκβιαστική στάση των εκπροσώπων των δανειστών, την εμμονή τους να γίνουν απολύσεις στο Δημόσιο για καθαρά ιδεολογικούς λόγους, αλλά και την ρατσιστική και περιφρονητική συμπεριφορά τους στις συναντήσεις με τους Έλληνες υπουργούς.
Πώς ξεκίνησε η εμπλοκή σας με τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα από τη μια πλευρά και με την προσπάθειά αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα από την άλλη;
Μόλις ανέλαβα το υπουργείο, την επόμενη μέρα με πλησίασαν εκπρόσωποι από την ομάδα κρούσης για την Ελλάδα. Ο Ράιχενμπαχ μου είπε ότι η ελληνική κυβέρνηση, όταν ήταν υπουργός ο Δ. Ρέππας, είχε υπογράψει ένα memorandum, ένα μνημόνιο όπως ακριβώς είχαμε υπογράψει με την τρόικα. Σε αυτό το μνημόνιο προβλεπόταν η αναδιάρθρωση της ελληνικής διοίκησης με την συνεργασία και την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας της γαλλικής κυβέρνησης και της ευρωπαϊκής επιτροπής. Έτσι μου έδωσαν έναν «οδικό χάρτη» και κατόπιν πήγα στις Βρυξέλλες ώστε να μάθω περισσότερα για αυτό το σχέδιο. Ήταν ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο, που είχε φιλόδοξους θα έλεγα στόχους και ήθελε να εφαρμόσει καινοτόμες μεταρρυθμιστικές δράσεις για την αναδιάρθρωση της διοίκησης.
Η τρόικα με επισκέφτηκε τους πρώτους μήνες κυρίως για να ενημερωθεί τι γίνεται. Τότε ενδιαφερόταν πάρα πολύ για τα στατιστικά στοιχεία. Μέχρι εκείνη την ώρα δεν είχαμε στοιχεία καταγεγραμμένα για τους δημόσιους υπαλλήλους και την κατηγοριοποίησή τους. Ήταν το πρώτο καθήκον που αναλάβαμε, συνεχίζοντας την εργασία της προηγούμενης κυβέρνησης.
Στη δεύτερη συνάντηση που κάναμε είχαμε δώσει αποτελέσματα τέτοια που η τρόικα πια είχε ικανοποιηθεί ότι είχαν γίνει πράγματι στο πεδίο αυτό – της απογραφής και της καταγραφής των δημοσίων υπαλλήλων – πολύ σημαντικές πρόοδοι.
Οι πραγματικές διαπραγματεύσεις, άρχισαν τον Οκτώβριο του 2012, αφού τους είχα εκθέσει, με συνεργασία πάντα της ομάδας κρούσης για την Ελλάδα και της γαλλικής αποστολής, ένα σχέδιο για την κινητικότητα. Η κινητικότητα είχε εμφανιστεί σαν ένα αντιστάθμισμα των αθρόων και ισοπεδωτικών απολύσεων και σαν ένα μέσο μετακίνησης υπαλλήλων, από θέσεις που πλεόναζαν σε κενά που υπήρχαν.
Όταν, λοιπόν, παρουσίασα αυτό το πρόγραμμα, μου είπαν ωμά ότι είχαμε αναλάβει μια υποχρέωση: 15 χιλιάδες απολύσεις μέχρι το Δεκέμβριο του 2013. Μου ζήτησαν, δε, επιτακτικά να βεβαιώσω ότι η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται από τις συμφωνίες. Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις πολύωρες και πολυήμερες με ανταλλαγή απόψεων πάνω σε αυτό.
Καταλήξαμε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα να απολύσω υπαλλήλους και συμφωνήσαμε στην μετακίνηση 2.000 – κάτι που έγινε.
Ήταν 12 το βράδυ και νόμιζα ότι είχαμε τελειώσει. Τότε ο Τόμσεν μου είπε ότι δεν τελειώσαμε εάν δεν βάλουμε στο μνημόνιο εκείνη την ώρα κάτι που ήθελε: Ο όρος για την συμφωνία ήταν ότι η μεταρρύθμιση έχει ως στρατηγικό της στόχο τις απολύσεις. Του απάντησα ότι πρόκειται για πολιτικό θέμα, που εγώ δεν μπορώ να απαντήσω. Ας το ζητήσει από το ελληνικό κοινοβούλιο και η κυβέρνηση ας απαντήσει. Αυτός επέμενε ότι χωρίς απολύσεις δεν γίνεται αναδιάρθρωση και του ανταπάντησα ότι άλλα συμφωνήσαμε. Φεύγοντας με απείλησε ότι αν δεν πω «ναι» θα χάσουμε την δόση. Με σόκαρε η αντίδραση αυτή.
Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν και στο Eurogroup, πάνω σε αυτό το θέμα μέχρι τελευταία στιγμή και αυτή είναι η τακτική τους: Πιέζουν όλο και πιο έντονα μέχρι τελευταία στιγμή. Ακόμη και 20 μέρες μετά το Eurogroup έπαιρναν τηλέφωνα και πίεζαν περισσότερο.
Έκτοτε η προσοχή του Υπουργείου απομακρύνθηκε από τις αναδιαρθρώσεις και την μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα και στράφηκε στο το πως θα απολυθούνε μέσα σε λίγο χρόνο, χωρίς διαδικασίες -ισοπεδωτικά- πόσοι άνθρωποι. Τα λάθη ήταν αναπόφευκτα και έτσι ούτε ο στόχος τον απολύσεων επιτυγχάνεται, ούτε η φαυλότητα αντιμετωπίζεται. Η φαυλότητα βρίσκει τρόπους να αντισταθεί σε αυτό τον εξορθολογισμό της ελληνικής διοίκησης – γίνονται ήρωες αν θέλετε οι υπεύθυνοι αυτής της υστέρησης της ελληνικής διοίκησης και της πελατοκρατίας και το χειρότερο είναι ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές που θέλουν σχέδιο, πρόγραμμα και μέθοδο σταμάτησαν.
Γιατί- να το επαναλάβω για χιλιοστή φορά- μεταρρύθμιση χωρίς την συμμετοχή αυτών στους οποίους απευθύνεται, δηλαδή, των δημοσίων υπαλλήλων δεν γίνεται. Μεταρρύθμιση με τη βία με νόμους και διατάγματα δεν γίνεται. Η μεταρρύθμιση θέλει συναίνεση.
Καθαρά εκβιαστική συμπεριφορά.
Εκβιασμός είναι και αυτό το μνημόνιο άλλωστε, το οποίο δεν είναι ένα νομικό κανονιστικό κείμενο. Είναι ένα πολιτικοοικονομικό κείμενο, που στηρίζεται στην εξής αρχή: Εάν δεν κάνεις αυτά που σου συστήνω και που σου υποδεικνύω για να εξυγιάνεις τα δημοσιονομικά σου, δεν θα σου δώσω τη δόση του δανείου. Και αυτό, ο εκβιασμός που έγινε την τελευταία μέρα που έφυγα ήταν το ότι μου είπαν πως είχαμε βάλει ένα στόχο να μετακινήσουμε 12,5 χιλιάδες τον περασμένο Ιούνιο(του 2012). Ο στόχος όμως αυτός ήταν προγραμματικός. Ενδεικτικός στόχος δηλαδή. Ανάλογα με τις συνθήκες θα μπορούσε να πάρει παράταση,να πραγματοποιήσουμε ένα μέρος τώρα, μετά ένα μέρος.
Με την υπόθεση των επιόρκων τι έγινε;
Καταρχάς, εκείνη την περίοδο είχε κυκλοφορήσει στον Τύπο αυτός ο όρος που δεν είναι δόκιμος. Είναι δημοσιογραφικός. Επίσης ο αριθμός των 5 και 7 χιλιάδων ήταν αστείος. Ξέραμε πάρα πολύ καλά ότι ήταν 2 χιλιάδες,άντε 2,5, και δεν ήταν όλοι προς απόλυση.
Η αντίληψη ότι «δεν χρειάζεται να απολύσουμε, έχουμε τους επίορκους» καλλιεργήθηκε στην τρόικα που στην αρχή το πίστεψε. Τότε διαπίστωσαν ότι ο χρόνος για να απολυθεί ένας δημόσιος υπάλληλος που είναι πειθαρχικά και ποινικά υπόλογος, ο χρόνος που απαιτείται φτάνει τους 40 μήνες. Με ρώτησαν εάν ισχύει αυτό και το επιβεβαίωσα καταλαβαίνοντας πλέον ότι έχουν διαβάσει και το Σύνταγμα και το πειθαρχικό δίκαιο, και τους νόμους. Ο Τόμσεν επέμεινε εκείνο το βράδυ πάλι να δώσω αριθμό απολυμένων από πειθαρχικές διαδικασίες. Και του απαντούσα επίμονα, ότι δεν απολύει ο υπουργός τους πειθαρχικά υπόλογους. Τα πειθαρχικά συμβούλια και τελικά το ΣτΕ ή το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Όργανο απολύουν. Δεν μπορώ εγώ να προδικάσω πόσοι θα βγουν το Ιούνιο. Εκείνος ζητούσε αριθμό και απειλούσε με την δόση του δανείου.
Κατάλαβε ότι δεν μπορούσα να του πω αριθμό, αλλά ήθελε αποτελέσματα, τουλάχιστον από την κινητικότητα. Αλλά όλα αργούσαν, ενώ οι πολιτικοί, εάν θέλετε, προσπαθούσαν να προστατέψουν το status τους.
Τότε είναι που μπήκε το θέμα ότι η κύρια πηγή των απολύσεων πρέπει να είναι η κινητικότητα και ζήτησαν – μετά την παραίτησή μου – να μειωθεί ο χρόνος της διαθεσιμότητας από 12 μήνες σε 8 και αν δεν βρουν θέση σε 8 μήνες να απολύονται.
Πως φτάσατε στην παραίτηση;
Μου είχαν πει τότε πως αν δεν μετακινήσω τους 12,5 χιλιάδες τον Ιούνιο η κυβέρνηση δεν θα πάρει την δόση του Ιουλίου. Απάντησα τότε στον υπουργό Οικονομικών που ήταν υπεύθυνος των διαπραγματεύσεων ότι αυτό δεν γίνεται. Δεν είναι σακιά με ντομάτες και πατάτες για να μεταφέρω. Δεν μεταφέρονται με κιβώτια και με τρένα σε βαγόνια οι δημόσιοι υπάλληλοι. Μου απάντησαν ότι αν δεν γίνει δεν θα πάρουμε τη δόση. Και φυσικά υπέβαλα παραίτηση.
Ήταν ιδεολογικός στόχος οι απολύσεις;
Ήταν ένας στόχος πολιτικής φιλοσοφίας και ιδεολογίας. Που ήθελαν να σπάσουν το ταμπού της μονιμότητας. Αλλά δεν είναι η μονιμότητα, σας διαβεβαιώνω. Αν είχε καθιερωθεί στην Ελλάδα και αν καθιερωθεί η διαρκής αξιολόγηση, η απόλυση θα είναι αναπόφευκτη και μοιραία. Και είχαμε υπολογίσει ότι με τις διαδικασίες, τις νομικές τις νόμιμες μπορούσαμε να βρούμε και τους ανίκανους και τους ακατάλληλους και τους μακροχρόνια απουσιάζοντες αδικαιολογήτως. Ήταν πάρα πολλοί και αυτοί που δεν είχαν προσόντα. Αυτοί έπειτα από διαδικασία αξιολόγησης μπορούσαν να απολυθούν. Και έπρεπε να απολυθούν.
Μάλιστα επιταχύναμε τις διαδικασίες και μέσω της νόμιμης οδού απολύθηκαν το 2013, 300 δημόσιοι υπάλληλοι – αριθμός δεκαπλάσιος από τα προηγούμενα χρόνια. Και το θέμα της διοικητικής διαφθοράς μπορούσε να αντιμετωπιστεί. Αλλά το θέμα των απολύσεων, έτσι όπως έμπαινε ισοπεδωτικά, ήταν προφανώς για λόγους ιδεολογικούς. Γιατί δεν είχε κανένα αποτέλεσμα κανένα. Δεν εξασφάλιζαν τον εξορθολογισμό ούτε διώχναν τους ακατάλληλους. Και επαναλαμβάνω διαιώνιζαν το πρόβλημα της Ελλάδος. Το πελατειακό, φαυλοκρατικό κράτος. Δεν χτυπούσαν την εστία του κακού.
Ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης και η Λούκα Κατσέλη παλαιότερα μου είχαν μιλήσει για κάποιες αποικιακού τύπου συμφωνίες.
Εγώ μπορώ να πω ότι στα βλέμματα των διαπραγματευτών έβλεπα ένα ρατσισμό. Δεν μπορείτε να φανταστείτε με τι περιφρόνηση μας κοίταζαν, σαν ένα διαλυμένο κράτος. Σαν ένα διεφθαρμένο κράτος. Δηλαδή η ταπείνωση η εθνική που υφιστάμεθα είναι άνευ προηγουμένου. Και το δείχνουν, ότι είσαι φαύλος ότι είσαι διεφθαρμένος, ότι είστε ένας τέτοιος λαός, ότι είστε τεμπέληδες. Και απέναντι σε αυτό δεν έχουμε κάνει μια στρατηγική ανάκτησης της εθνικής μας αξιοπρέπειας που δεν γίνεται με δηλώσεις γενικόλογες, «εγώ δεν αντιστέκομαι». Γίνεται με συγκεκριμένη μέθοδο και δουλειά. Και προπαντός με εθνική συνεννόηση.
aftodioikisi.gr
