ΠΑΜΕ ΓΙΑ ΚΟΥΚΟΥΛΩΜΑ ΤΟΥ ΣΚΑΝΔΑΛΟΥ ; (ΕΡΓΟ "ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΚΟΡΗΣ ΓΕΦΥΡΙ)

του ΑΝΤΩΝΗ ΛΥΠΑΡΗ

Πρόσφατα πληροφορήθηκα από τον Τοπικό Τύπο ότι πραγματοποιήθηκε έλεγχος του έργου «Κατασκευή Φράγματος στη Θέση «Κόρης Γεφύρι»» από τον Ειδικό Σύμβουλο Ποιοτικού Ελέγχου (ΕΣΠΕΛ), τα στελέχη του οποίου συνοδεύονταν από τον ανάδοχο κ. Στ. Βίο και τον εκπρόσωπο του Υπουργείου κ. Καρασαχινίδη.

Επειδή το έργο αυτό αποτελεί τυπικό παράδειγμα της, Ελληνικής, ιδιαίτερα δε της Τοπικής μας κατάντιας και επειδή πολλά μπερδεμένα και ανεύθυνα ακούγονται από διάφορες πηγές, θα μου επιτρέψετε να σας απασχολήσω γι αυτό, με την ελπίδα ότι κάποιοι, που όφειλαν να κινηθούν πριν πολλούς μήνες (ίσως και χρόνια) , επιτέλους θα κατανοήσουν τις ευθύνες τους.

Οι σελίδες που ακολουθούν αποδεικνύουν με αδιάσειστα στοιχεία και αναντίρρητη τεκμηρίωση ότι:

1.    Ο ποιοτικός έλεγχος του «έργου» (που συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια μεγάλου μέρους του πληθυσμού της πόλης μας) υπήρξε από ελλιπής έως ανύπαρκτος. Κανείς λοιπόν δε μπορεί να εγγυηθεί για την ασφάλειά του.

2.    Η εργολαβία για την ολοκλήρωση του φράγματος, που όλοι περιμένουν να ξεκινήσει αλλά μέχρι σήμερα, (17 ολόκληρους μήνες μετά τη δημοπρασία) δεν λέει να ξεμυτίσει ακόμη, δεν θα δώσει ολοκληρωμένο έργο. Το τελικό αποτέλεσμα (αν όλα πάνε καλά!!!) θα είναι πάλι ένα μη αυτοτελές έργο και βεβαίως μη λειτουργικό.

3.    Μέχρι σήμερα έχουν χαθεί τέσσερα ολόκληρα χρόνια και πάνω από οκτώ εκατομμύρια ευρώ, ΟΛΑ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ. Δηλαδή από τους μισθούς και τις συντάξεις που μειώνονται, και από τους φόρους που μας έχουν γονατίσει. Έχουν δαπανηθεί συνολικά περίπου είκοσιτρία εκατομμύρια ευρώ, (εκτός από τις δαπάνες των μελετών), από τα οποία τα δεκατρία είναι από τα δανικά που με αγώνα κάθε φορά μας δίνει η Τρόϊκα για να σωθούμε και τα οποία δανικά τα ξοφλάμε με ιδρώτα και αίμα.

4.    Έχει μεθοδευθεί από τους διαχειριστές της υπόθεσης, ώστε ο παλαιός εργολάβος να εισπράξει κι άλλα εκατομμύρια, διεκδικώντας τα διά της Δικαστικής οδού.

Αυτά τα δραματικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τις σελίδες που ακολουθούν, κανείς δεν τα έχει αμφισβητήσει, παρά το ότι έχουν ενημερωθεί οι πάντες με λεπτομέρεια εδώ και μήνες. Παρά το ότι κανείς δεν έχει εκφράσει την παραμικρή αντίρρηση, κανείς δεν αντιδρά.

Λες και η σήψη έχει νεκρώσει τα πάντα.

Και τους πάντες.

Παραθέτω παρακάτω ενδιαφέρουσα αλληλογραφία και εμπεριστατωμένη διερεύνηση του «έργου», βασισμένη σε όσα στοιχεία μας έχει χορηγήσει το ίδιο το Υπουργείο, χωρίς τίποτα να αποκλείει, η κατάσταση να είναι ακόμα χειρότερη.

ΧΙΟΣ 03-04-2013

ΜΕΤΑ ΤΙΜΗΣ

ΑΝΤ. ΛΥΠΑΡΗΣ

ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Αντί εισαγωγής και για ενημέρωση όσων έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με το θέμα αλλά και για ευκολότερη κατανόηση της ανάλυσης που ακολουθεί, κρίνεται σκόπιμη η παράθεση ορισμένων στοιχείων από το ιστορικό του «έργου»:

·        Η αρχική σύμβαση υπογράφτηκε στις  08-07-2005 για ποσό 14.512.201 € και συμβατικό πέρας εργασιών την    01-07-2008.

·        Κατόπιν μεταγενέστερων παρατάσεων της συμβατικής προθεσμίας, ως τελικό πέρας ορίσθηκε η 31-12-2009.

·        Ενώ η προθεσμία αυτή είχε περάσει και το έργο δεν είχε αποπερατωθεί, το υπουργείο διέλυσε τη σύμβαση στις 26-07-2010 μονομερώς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

·        Το έργο παραλήφθηκε με πρωτόκολλο Προσωρινής  Παραλαβής στις 04-08-11. Η επιτροπή θεωρεί την παραλαβή αυτή και οριστική.

·        Εγκρίθηκαν 3 Ανακεφαλαιωτικοί  Πίνακες Εργασιών (ΑΠΕ) και 2 Συμπληρωματικές Συμβάσεις (Σ.Σ.) με τελικό ποσό 23,285,425,94 €. Η πέραν του συμβατικού ποσού των 14.512.201€ αύξηση (8.773.225 €), καλύφθηκε από εθνικούς πόρους.

·        Έγινε μελέτη και δημοπρατήθηκε η αποπεράτωση του «έργου» τον Οκτώβριο του 2011. Μέχρι σήμερα δεν έχει εμφανιστεί κανείς στη θέση του έργου για να πιάσει δουλειά.

·        Πρόσφατα, μετά την παραλαβή του «έργου» και τη δημοπράτηση του νέου και αφού υπέγραψαν (απ’ ότι ακούμε) συμφωνητικό με το νέο εργολάβο, αποφάσισαν να ελέγξουν ποιοτικά, έστω και επιδερμικά, τις παλαιές εργασίες.

·        ΠΡΟΣ:   Τον  κ. Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Χίου

Κ. Πρόεδρε

Μετά την από 30-11-12 αναφορά μου, (την οποία μόνο η Νομαρχιακή Επιτροπή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και ο κ. Δήμαρχος αξιοποίησαν συμβάλλοντας  στην ενημέρωσή μας), μόλις τον Οκτ. του 2012, απάντησε το ΥΠΑΑΤ, αποστέλλοντας τα στοιχεία που ζητήσαμε στο Περιφερειακό Τμήμα Βορείου Αιγαίου του ΤΕΕ. Γνώση του φακέλου αυτού έλαβα στις 04-12-12 στα γραφεία της Νομ. Επιτροπής του ΤΕΕ.

Θα θυμάστε ασφαλώς ότι αυτά τα στοιχεία τα είχα ζητήσει μέσω του τότε Δημοτικού Συμβουλίου και προ τριετίας περίπου, αλλά το Υπουργείο με διάφορες προφάσεις δεν μας τα είχε παραχωρήσει. Όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει όμως, μέσα σ’ αυτό το διάστημα δημιουργήθηκαν δυσάρεστες «de facto» καταστάσεις, που δύσκολα πλέον μπορούν να ανατραπούν. Για παράδειγμα αναφέρουμε τη διάλυση της εργολαβίας, την προσωρινή παραλαβή (;) του «έργου» (ενδεχομένως δε και την οριστική), τη μελέτη και τη δημοπράτηση του νέου έργου αποπεράτωσης του φράγματος, κ.λ.π.

Η γνώμη μου είναι ότι όλος αυτός ο πολύτιμος χρόνος πέρασε όχι μόνο αναξιοποίητος, αλλά και εις βάρος κάθε θετικής εξέλιξης. Ούτε έλεγχος της ποιότητας των έργων που έχουν κατασκευασθεί έγινε, ούτε σωστή μελέτη για την αποπεράτωσή του, ούτε εργολάβος έχει εμφανιστεί, ούτε καμιά ευθύνη έχει αποδοθεί. Αντίθετα δε έχει πληρωθεί το υπέρογκο ποσό των 23 εκατομμυρίων, έχουν δημοπρατηθεί άλλα 4,50 (που δε θα φτάσουν) για την αποπεράτωση και έχουν διαμορφωθεί – μεθοδευτεί οι συνθήκες ώστε να μπορεί ο παλαιός εργολάβος να διεκδικήσει (με πολλές πιθανότητες επιτυχίας) αρκετά ακόμη εκατομμύρια, πέραν όλων των παραπάνω.

Κατόπιν όλων αυτών, που αναλυτικά καταγράφονται και τεκμηριώνονται στις επόμενες σελίδες και επειδή πλέον κάθε μέρα καθυστέρησης αποβαίνει εις βάρος του τόπου μας, της ταλαίπωρης Εθνικής Οικονομίας, αλλά και κάθε αισθήματος δικαίου, σας παρακαλώ να θέσετε το θέμα άμεσα σε συζήτηση στο Δημοτικό μας Συμβούλιο, προκειμένου:

1.      να ενημερωθούν οι «αρμόδιοι» ότι στη Χίο δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταναλώσουμε άλλο κουτόχορτο.

2.      να πειθαναγκαστούν να ελέγξουν σοβαρά το έργο που έχει κατασκευασθεί, ώστε αυτό τουλάχιστο να παρέχει ασφάλεια.

3.      να φροντίσουν σοβαρά να ολοκληρώσουν το φράγμα και να σταματήσουν να μας εμπαίζουν με μελέτες και δημοπρασίες που δεν πείθουν για τη σοβαρότητά τους.

Σας επισυνάπτω τις απόψεις μου προκειμένου να ενημερωθούν δι υμών ΟΙ Δημοτικοί μας Σύμβουλοι και είμαι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση.

ΧΙΟΣ 12-02-2013

ΜΕΤΑ ΤΙΜΗΣ

ΑΝΤ. ΛΥΠΑΡΗΣ

ΚΟΙΝ:  1. κ. Κ. Μουσουρούλη, Υπουργό Ναυτιλίας και Αιγαίου

      2.  κ. Κ. Τριαντάφυλλο, Βουλευτή Χίου

    3.   κ.Ν. Γιακαλή,  Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου

    4.   κ.   Π.  Λαμπρινούδη, Δήμαρχο Χίου

    5.   κ. Κ. Γανιάρη, Αντιπεριφερειάρχη Περιφερειακής Ενότητας Χίου

    6.   κ.   Πρόεδρο Εργατικού Κέντρου Χίου

    7.   κ.   Πρόεδρο Επιμελητηρίου Χίου

    8.   κ.   Πρόεδρο της Νομαρχιακής Επιτροπής Χίου του ΤΕΕ

       9.   κ.   Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Χίου

ΕΡΓΟ:   ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ

«ΚΟΡΗΣ ΓΕΦΥΡΙ»

ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΑΠΟΨΕΩΝ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΣΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

ΓΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΟΠΟΙΟΥ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ

ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΟΥΝ ΕΙΝΑΙ:

1. ΤΟ ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ, ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΕΣ;
2. ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΣΩΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ;
3. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΛΠΙΔΕΣ;  ΘΑ ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΘΕΙ ΚΑΠΟΤΕ ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ;

1.    ΤΟ ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ, ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΕΣ;

Είναι γνωστό ότι η ασφάλεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ποιότητα της κατασκευής. Η νομοθεσία προβλέπει να παρακολουθείται η ποιότητα κατά τη διάρκεια του έργου, τόσο από τον εργολάβο όσο και από την υπηρεσία που επιβλέπει το έργο, να ελέγχονται με προδιαγεγραμμένο τρόπο όλα τα στοιχεία του έργου και στο τέλος η επιτροπή παραλαβής να πιστοποιεί την ύπαρξη όλων αυτών των ελέγχων.  Επί πλέον στα έργα αυτής της σημασίας, προβλέπεται η πρόσληψη πιστοποιημένης εταιρείας Τεχνικού Συμβούλου Ποιοτικού Ελέγχου (Τ.Σ.). Τέλος στα συγχρηματοδοτούμενα έργα (όπως το υπόψη), γίνεται ποιοτικός έλεγχος από Ειδικό Σύμβουλο Ποιοτικού Ελέγχου (ΕΣΠΕΛ), που προκύπτει έπειτα από διεθνή διαγωνισμό. Στην περίπτωσή μας τον ρόλο αυτό παίζει η Ισπανική εταιρεία EPTΙSA. Ας δούμε τώρα, πώς λειτούργησαν όλα αυτά στην πράξη:

·        Υπάρχει συμβατική υποχρέωση, να παρακολουθείται η κατασκευή από «ΣΥΜΒΟΥΛΟ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ». Το «έργο» ξεκίνησε τον Οκτ. του 2005 και η σύμβαση διαλύθηκε στις 26-07-10. Ο Σύμβουλος έπιασε δουλειά στις 05-07-06 και τελείωσε στις 21-10-08. Επομένως εκτελούνταν εργασίες επί 8 μήνες στην αρχή και 23 μήνες στο τέλος, χωρίς κανένα ποιοτικό έλεγχο!!!

·        Η υποχρέωση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας (Δ.Υ.) και της Προϊσταμένης Αρχής (Π.Α.) να χορηγούν στον ΕΣΠΕΛ όλα τα στοιχεία που απαιτούνται και να τον διευκολύνουν στη διενέργεια του ελέγχου (ΚΥΑ 64517/ΕΥΣ6195 ΦΕΚ 1539Β’ 17-10-2003, άρθρο 2) έχει παραβιαστεί κατάφορα. Αναφέρεται χαρακτηριστικά στην παρ. 18 εδ. (δ) του Ανακεφαλαιωτικού Σημειώματος Τεχνικής Αναφοράς του ΕΣΠΕΛ ότι «Τα διαθέσιμα στοιχεία του φακέλου ήταν πλήρως ανεπαρκή (η Δ. Υ. όφειλε να τηρεί τα στοιχεία της πορείας του έργου και στα γραφεία της) πολύ περισσότερο όταν ήταν ενήμερη για την επίσκεψη του ΕΣΠΕΛ». Κατ’ αρχάς η μη χορήγηση των στοιχείων στον ΕΣΠΕΛ είναι μια ακόμη παρανομία. Επί πλέον όμως προκύπτει το ερώτημα: πού βρίσκονταν τα στοιχεία της πορείας του «έργου», αφού δεν βρίσκονταν στα γραφεία της υπηρεσίας; Και πώς γίνονταν η επίβλεψη του «έργου» χωρίς τα στοιχεία του φακέλου του;

·        Στη σελίδα 9 της Τεχν. Αναφοράς του ΕΣΠΕΛ αναφέρεται ότι δεν τέθηκαν υπόψη του πολλά στοιχεία πουν αφορούν την ποιότητα του εκτελεσμένου «έργου» όπως:

Ø      Τα αρχεία τεκμηρίωσης εφαρμογής του Προγράμματος Ποιότητας του «έργου»,

Ø      Η απόφαση έγκρισης Εργοταξιακού Εργαστηρίου,

Ø      Η μελέτη σύνθεσης σκυροδέματος,

Ø      Αποτελέσματα εργαστηριακών δοκιμών κ.λ.π.

Τελικά ο ΕΣΠΕΛ κατέταξε το «έργο» στην κατηγορία ΙΙ. Αυτό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρ. 5 της ΚΥΑ 64517/ΕΥΣ6195 σημαίνει ότι:

1.      Οι τεχνικές αναφορές έπρεπε να είχαν κοινοποιηθεί στο Σώμα Επιθεωρητών Δημοσίων Έργων και το «έργο» θα έπρεπε να είχε τεθεί σε διαρκή Επιθεώρηση.

2.      Οι Προϊστάμενοι των Δ.Υ. και των Π.Α. εντός μηνός θα έπρεπε να υποβάλλουν στη Διαχειριστική Αρχή και να κοινοποιήσουν στον ΕΣΠΕΛ, στην επιβλέπουσα υπηρ. του ΕΣΠΕΛ, στην Ειδική Υπηρεσία Αρχή Πληρωμής, και στην Ε.Δ,ΕΛ., χρονοδιάγραμμα και τρόπο αποκατάστασης των ευρημάτων των ελέγχων, το οποίο χρονοδιάγραμμα δεν πρέπει να υπερβαίνει τους τρεις μήνες.

3.      Η αρμόδια Διαχειριστική Αρχή (Δ.Α.) οφείλει να παρακολουθεί την τήρηση των παραπάνω προθεσμιών. Εφόσον οι προθεσμίες παρέλθουν άπρακτες, διενεργείται έκτακτος Δημοσιονομικός Έλεγχος σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2860/2000, άρθ. 6, παρ.

4.      Ο επανέλεγχος του έργου πρέπει οπωσδήποτε να πραγματοποιηθεί πριν την οριστική παραλαβή του.

Άραγε έγιναν όλα τα παραπάνω; Πώς είναι δυνατό σήμερα, δυο-μιση χρόνια μετά να μην έχει γίνει τίποτα από όσα προβλέπει η νομοθεσία να γίνουν σε τακτές προθεσμίες; Πως δημοπρατήθηκε η αποπεράτωση του «έργου» χωρίς τον επανέλεγχο που απαιτεί η νομοθεσία;

Εν κατακλείδι, το «έργο» που έχει κατασκευασθεί δεν έχει ελεγχθεί ποιοτικά, ούτε στη φάση της κατασκευής του, ούτε από τον ΕΣΠΕΛ, ούτε έχει καταβληθεί καμιά προσπάθεια για έλεγχό του.

Ένα τέτοιο έργο, στη θέση που βρίσκεται (ανάντι πυκνοκατοικημένης περιοχής), είναι δυνατόν να παραλαμβάνεται χωρίς κανέναν ποιοτικό έλεγχο; Πως μπορούν να εγγυώνται την ασφάλειά του και συνακόλουθα την ασφάλεια των κατοίκων του Βαρβασιού; Πώς και ποιοι υπέγραψαν την ποιοτική παραλαβή του στα πλαίσια της Προσωρινής παραλαβής; Πως και ποιοι ενέκριναν το Πρωτόκολλο Προσωρινής Παραλαβής και σε ποιο στάδιο βρίσκεται η οριστική παραλαβή;

2.   ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΣΩΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ;

Η μακρόχρονη προετοιμασία του έργου και η καθυστέρηση της έναρξης κατασκευής του, οφείλονταν στις βελτιώσεις, συμπληρώσεις, επικαιροποιήσεις κ.λ.π. των μελετών του, πριν τη δημοπράτησή του. Μετά τις τόσες βελτιώσεις συμπληρώσεις κ.λ.π. και την έγκριση της «ώριμης» πλέον μελέτης από τις υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ, θα ανέμενε κανείς να ολοκληρωθεί ομαλά χωρίς άλλες τροποποιήσεις, βελτιώσεις κ.λ.π., άρα χωρίς ΑΠΕ και Συμπληρωματικές Συμβάσεις.  Η σύνταξη τριών Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων Εργασιών (ΑΠΕ) και δύο Συμπληρωματικών Συμβάσεων (Σ. Σ. ), σε συνδυασμό με την εκτίναξη του προϋπολογισμού του από τα 14 στα 23 εκ. €, δείχνει ότι η διαχείρισή του δεν υπήρξε επιτυχής. Η δε τελική διάλυση της εργολαβίας, μονομερώς από το ΥΠΑΑΤ ενώ το «έργο» δεν είναι ούτε λειτουργικό, ούτε αυτοτελές, αλλά ούτε καν αυτοπροστατευόμενο, είναι έμμεση αλλά σαφής ομολογία της αποτυχίας.

Εκτός των άλλων υποχρεώσεων της Δ.Υ., βασική και πολύ υπεύθυνη υποχρέωσή της είναι η σύνταξη των Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων Εργασιών (ΑΠΕ), στους οποίους περιέχονται και ενδεχομένως απαραίτητες Συμπληρωματικές Συμβάσεις (Σ.Σ.) για νέες εργασίες. Είναι δε ευθύνη της Π.Α. η έγκριση αυτών των προτάσεων - εισηγήσεων.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του αρθ. 8 της παρ. 1 του Ν. 1418/1984 όπως τροποποιήθηκε με τη διάταξη του αρθ. 2 παρ. 12 του Ν. 2229/1994 (ΦΕΚ Α’ 138) και αντικαταστάθηκε με το αρθ. 4 παρ. 1 του Ν. 2372/1996 (ΦΕΚ Α’ 29), αν προκύψει ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών οι οποίες «…κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων…» συνάπτεται σύμβαση κατόπιν διαπραγματεύσεων με τον εργολάβο. Η έννοια των «απρόβλεπτων περιστάσεων» έχει διευκρινιστεί τόσο με εγκυκλίους όσο και με αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου (όπως αναλυτικά εκτίθεται παρακάτω), ότι αφορά περιστάσεις που δε μπορούσαν να προβλεφθούν κατά τη φάση εκπόνησης της μελέτης του έργου, παρά την απαιτούμενη επιμέλεια που θεωρείται δεδομένο ότι επεδείχθη.

Ας ακολουθήσουμε τα σημαντικότερα βήματα της διοίκησης του «έργου», μόνο στο σκέλος των τροποποιήσεων του συμβατικού αντικειμένου (τεχνικού και οικονομικού) με βάση τα στοιχεία που μας έχουν γίνει γνωστά.

1.      1^ος ΑΠΕ.

Οι λόγοι που υπαγορεύουν τη σύνταξη του 1^ου ΑΠΕ, αναλύονται στις σελ. 17 έως 25 της σχετικής έκθεσης, καθώς και στο έγγραφο του ΥΠΑΑΤ με αρ. πρ. 4296/112630/20Β2/434 του Οκτ. 2012. Μπορούμε δε να ξεχωρίσουμε τρεις λόγους με τους οποίους επιχειρείται η δικαιολόγηση της έγκρισης των Σ. Σ. και των ΑΠΕ.

α)  Τα λάθη της προμέτρησης της μελέτης,  (έγγραφο ΥΠΑΑΤ με αρ. πρ. 4296/112630/20Β2/434 του Οκτ. 2012, σελ. 3 περίπτ. (i)).

β) «Απρόβλεπτες περιστάσεις» (στο ίδιο παραπάνω έγγραφο, σελ. 3, παρ. (3), καθώς και στη σελ. 26, παρ. 3.5 και σελ. 31 παρ. 5.2 της έκθεσης.

γ) Η «εφαρμογή νέων κανονισμών ή κανόνων που καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου» (σελ. 31 παρ. 5.1 της έκθεσης).

Όσον αφορά τον πρώτο λόγο, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο νομοθέτης επιτρέπει τη διόρθωση λαθών της προμέτρησης της μελέτης με σύνταξη ΑΠΕ, ενώ αυτό δε μπορεί να γίνει για λάθη ή παραλήψεις της μελέτης. Όταν λοιπόν για παράδειγμα κάποιος τοίχος συγκεκριμένων διαστάσεων προβλέπεται να κατασκευασθεί και εμπεριέχεται στα σχέδια της μελέτης, αλλά οι ποσότητες π.χ. του σκυροδέματος ή του οπλισμού δεν επαρκούν, ή περισσεύουν, τότε βρισκόμαστε προ σφάλματος της προμέτρησης και αυτό μπορεί να διορθωθεί, με την έγκριση ενός ΑΠΕ. Όταν όμως ο τοίχος δεν προβλέπεται καθόλου να κατασκευασθεί, τότε δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν: Είτε αυτός δεν είναι απαραίτητος στα πλαίσια του έργου, είτε είναι μεν απαραίτητος, αλλά από λάθος δεν προβλέφθηκε. Είναι προφανές ότι αυτό δεν είναι «λάθος της προμέτρησης» και επομένως σ’ αυτές τις περιπτώσεις (ενδεχόμενο λάθος της μελέτης) δεν επιτρέπεται να διορθωθεί με έγκριση ΑΠΕ. Αν η κατασκευή του τοίχου πράγματι πληρεί τις προϋποθέσεις που θέτει ο νομοθέτης, όπως αναφέρονται παραπάνω (απρόβλεπτες περιστάσεις), θα μπορούσε να συναφθεί μόνο Σ.Σ. Οι σελίδες 21 και 22 της έκθεσης, είναι γεμάτες με «λάθη» ή «παραλείψεις» της μελέτης, (κατά τη γνώμη των υπηρεσιών του ίδιου του ΥΠΑΑΤ) που με εντολή τους «διορθώθηκαν», χωρίς όμως να ζητηθεί η άποψη του μελετητή, όπως προβλέπουν οι διατάξεις που ισχύουν για τη σύμβαση του έργου που υπογράφτηκε το 2004, δηλαδή ο νόμος 716 /77 άρθρο 19 παρ. 5, ο νόμος 1418/1984 άρθρο 4 παρ. 10 καθώς και ο ισχύων σήμερα νόμος 3316/2005 άρθρο 31 παρ. 5. Δε μπορώ να δεχθώ ότι μια υψομετρική διαφορά της τάξεως των 5 περίπου μέτρων στην προσαρμογή δύο δρόμων, που είχε ως αποτέλεσμα την κατασκευή ενός τεράστιου και πολυδάπανου τοιχίου, είναι «σφάλμα της προμέτρησης», διότι ομολογείται ότι o τοίχος αυτός δεν προβλέπονταν καθόλου από τη μελέτη του «έργου». Εξ άλλου η ίδια η έκθεση στη σελ.5 (παρ. 1.26) μιλάει για την απόφαση 11856/20ζ/20-07-2006 της Δ.Υ. με την οποία «…εγκρίθηκε… και η τροποποίηση της χάραξης….». Αλλά και στη σελ. 15 (παρ. (d))  αναγνωρίζεται ότι οι αυξομειώσεις των ποσοτήτων οφείλονται και στην έγκριση «…τροποποίησης της μελέτης εφαρμογής της οδού 1.», καθώς και στη σελ. 27 στην τελευταία παράγραφο. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις (και όχι μόνο), οι ίδιες οι υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ μιλούν για τροποποιήσεις της μελέτης  και όχι για «λάθη της προμέτρησης», κάτι που είναι τελείως διαφορετικό. Είναι ομολογημένο και αυταπόδεικτο ότι όλες τις «βελτιώσεις», «τροποποιήσεις», «διορθώσεις» κ.λ.π. της μελέτης, οι υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ τις πέρασαν μέσα στους ΑΠΕ αυθαίρετα και χωρίς την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών (άποψη μελετητή, απόφαση Τεχν. Συμβουλίου, απόφαση Π.Α., ενημέρωση του τότε ΥΠΕΧΩΔΕ κ.λ.π.), «βαφτίζοντάς» τις «διορθώσεις της προμέτρησης της μελέτης». Σημειώνω επίσης και την εγκύκλιο 42694 Α.Πλ. 3058 της 23/06/2003, (η οποία έχει κοινοποιηθεί σε όλες τις Διαχειριστικές Αρχές και στο τότε Υπουργείο Γεωργίας), στο «ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ» της οποίας (σελ. 7) αναφέρεται ρητά ότι «Σφάλματα προ-μέτρησης ή αστοχίες της μελέτης όσον αφορά την ποιότητα και την ποσότητα της εργασίας που απαιτείται ή ακόμα και των μέσων που απαιτούνται για την εκτέλεσή τους. Όταν την μελέτη την εκπόνησε και την παρέλαβε η αναθέτουσα αρχή ή και άλλη αναθέτουσα αρχή, τα παραπάνω δεν συνιστούν απρόβλεπτη περίσταση, δεδομένου ότι όφειλε να τα είχε εντοπίσει πριν την παραλαβή της ή στην εσχάτη των περιπτώσεων πριν τη δημοπράτηση του έργου.»  Εδώ εμφανίζεται και μια άλλη εκτροπή του νόμου, αφού η Δ. Υ. αποφασίζει για θέματα αρμοδιότητας της Π. Α., παραβαίνοντας τις διατάξεις της παρ. 2β του άρθρου 40 του ν.3669/08 και διαπράττοντας πειθαρχικό αδίκημα. Θα δούμε παρακάτω στην περίπτωση της μεταφοράς των προϊόντων των εκσκαφών, πώς το ίδιο θέμα (διαταγές της Δ. Υ. υποκαθιστώντας την Π. Α.) δημιούργησε σημαντικό οικονομικό πρόβλημα, που ενδέχεται να έχει και άλλες διαστάσεις.

Ας δούμε τώρα τον δεύτερο λόγο που επικαλείται η υπηρεσία, προκειμένου να δικαιολογήσει τις εγκρίσεις των ΑΠΕ και των Σ.Σ.  δηλ. την επίκληση «απρόβλεπτων περιστάσεων». Η έννοια  αυτή των «απρόβλεπτων περιστάσεων» έχει διευκρινισθεί τόσο με εγκυκλίους και άλλα έγγραφα του αρμόδιου Υπουργείου, κυρίως όμως με νομολογία του ίδιου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, έτσι ώστε να μη δικαιολογείται κανενός είδους σύγχυση, ή παρερμηνεία. Ενδεικτικά αναφέρω τις αποφάσεις του IV Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου: α) 33/2000, β) 93/2001, γ) 17/2002 δ) 106/2003,

ε) 125/2002, 1/2003, 113/2004, 194, 2004, 5/2005 34/2006 κ.λ.π. με τις οποίες δεν θεωρήθηκαν τα αντίστοιχα χρηματικά εντάλματα, με το σκεπτικό ότι αυτά αφορούσαν στην εκτέλεση εργασιών που περιλήφθηκαν σε ΑΠΕ και Σ. Σ., ενώ ήταν εργασίες που δεν προήλθαν από απρόβλεπτες περιστάσεις. Σύμφωνα με τις αποφάσεις δε αυτές, «Ως απρόβλεπτες περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν προϋπήρχαν της ανάθεσης του έργου και τα οποία, παρότι κατά την εκπόνηση της μελέτης δημοπράτησης του έργου καταβλήθηκε η ενδεδειγμένη επιμέλεια και προσοχή, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, ώστε οι αναγκαίες για την αντιμετώπισή τους εργασίες να μπορέσουν να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την αρχικώς συναφθείσα σύμβαση.»  Είναι δυνατόν κατόπιν αυτών των διευκρινίσεων να ισχυριστεί κανείς ότι οι εργασίες που κρίθηκαν απαραίτητες για την προστασία των μνημείων της περιοχής, τα οποία επί αιώνες στέκουν εκεί, δε μπορούσαν να προβλεφθούν και να συμπεριληφθούν στην αρχική σύμβαση, αλλά προέκυψαν λόγω «εκτάκτων περιστάσεων» μετά την ανάθεση του έργου; Επισημαίνω επίσης και την εγκύκλιο 42694 Α.Πλ. 3058 της 23/06/2003, η οποία, όπως σημειώσαμε και παραπάνω, έχει κοινοποιηθεί σε όλες τις Διαχειριστικές Αρχές και στο τότε Υπουργείο Γεωργίας, η οποία αναφέρει ότι «η δυνατότητα προσφυγής σε Σ. Σ. είναι εξαιρετική διαδικασία στην οποία μπορεί να γίνει προσφυγή μόνο στις περιπτώσεις που συμβούν αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, μετά την υπογραφή της σύμβασης, μη δυνάμενα να προβλεφθούν.»  Ως παράδειγμα δε εργασιών που δε μπορεί να είναι αντικείμενο Σ.Σ. και δε μπορεί να περιληφθούν σ’ αυτές, στο «ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ» της ίδιας εγκυκλίου, αναφέρεται το εξής: «Η λήψη κάποιων αποφάσεων από υπηρεσία ή φορέα του δημοσίου, που είναι απαραίτητη για την εκτέλεση του έργου. Η λήψη μιας τέτοιας απόφασης μετά την υπογραφή της σύμβασης δεν είναι απρόβλεπτη περίσταση δεδομένου ότι η αναθέτουσα αρχή όφειλε να την λάβει πριν την ανάθεση της σύμβασης…» Είναι λοιπόν φανερό ότι η επίκληση του εγγράφου (ούτε καν απόφασης) της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας 359/21-02-2007 και ότι αυτό, ως «απρόβλεπτη περίσταση» δημιούργησε την ανάγκη νέων εργασιών που συμπεριλήφθηκαν στην 1^η Σ.Σ. και αύξησαν το κόστος κατά 6.734.093,37 €, δεν είναι νόμιμη. Τα αυτά ισχύουν επίσης και για την επίκληση της ΚΥΑ 125360/16-01-2007 με την οποία τροποποιήθηκαν οι Περιβαλλοντικοί Όροι, πέραν της διερεύνησης της διαδικασίας με την οποία πάρθηκαν αυτές οι αποφάσεις. Διότι και αυτές οι διαδικασίες έχουν τέτοια κενά, που δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά. Πώς δηλαδή η Αρχαιολογική Υπηρεσία αποφάνθηκε για τον δήθεν κίνδυνο που θα διέτρεχε το μνημείο, με βάση μια απλή γεωτεχνική γνωμάτευση (σελ. 6 της έκθεσης του 1^ου ΑΠΕ) , αντί της εδαφοτεχνικής μελέτης (σελ. 4 παρ. 1.24 της έκθεσης του 1^ου ΑΠΕ) που αρχικά είχε απαιτηθεί; Ή γιατί η τροποποίηση των Περιβαλλοντικών Όρων δεν ακολούθησε την ίδια διαδικασία με την αρχική έγκριση, όπως πάντοτε απαιτείται;

Ο τρίτος λόγος που επικαλούνται οι υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ προκειμένου να εγκρίνουν τις επιπλέον δαπάνες είναι η δήθεν «εφαρμογή νέων κανονισμών ή κανόνων που καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου». Ως τέτοιους δε δήθεν κανόνες, παρουσιάζουν το ίδιο παραπάνω έγγραφο της 3^ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 359/21-02-2007 και την ΚΥΑ 125360/16-01-2007. Είναι όμως προφανές ότι αυτά δεν είναι ούτε κανόνες ούτε κανονισμοί ώστε να ισχύσουν οι εξαιρετικές διαδικασίες της ανάθεσης νέων εργασιών που προβλέπει ο νομοθέτης. Αυτά είναι απόψεις και αποφάσεις υπηρεσιών του Δημοσίου, που θα έπρεπε να είχαν ζητηθεί και να είχαν εκδοθεί, πριν την ανάθεση του έργου. Είναι γνωστό ότι χαρακτηριστικό των κανονιστικών διατάξεων είναι ότι ρυθμίζουν γενικότερα θέματα, ενώ τα αναφερόμενα παραπάνω έγγραφα αφορούν ειδικά στο συγκεκριμένο έργο. Ως τέτοιες νέες κανονιστικές διατάξεις θα μπορούσαν να αναφερθούν η ενδεχόμενη τροποποίηση του κανονισμού κατασκευής σκυροδέματος, ή η θέσπιση νέου αντισεισμικού, ή η έγκριση νέων προδιαγραφών κ.λ.π. Κάτι τέτοιο όμως, που η εφαρμογή του να είναι υποχρεωτική για την κατασκευή του έργου, δεν έχει συμβεί, άρα κακώς γίνεται αναφορά σε «εφαρμογή νέων κανονισμών ή κανόνων που καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου».

Έπειτα από όλα τα παραπάνω δημιουργείται η εντύπωση ότι οι λόγοι που επικαλούνται οι υπηρεσίες προκειμένου να δικαιολογήσουν τις αυξήσεις του συμβατικού αντικειμένου και στο τέλος τη διακοπή της σύμβασης, μάλλον μοιάζουν προσχηματικοί.

Θα πρέπει εδώ να αναφερθούμε ειδικά σε κάτι που δημιουργεί αναπάντητα ερωτηματικά και ενδεχομένως να δημιουργήσει και στο μέλλον οικονομικές απαιτήσεις από την πλευρά του εργολάβου. Αυτό είναι η μεταφορά των προϊόντων εκσκαφών. Το ιστορικό της υπόθεσης αναφέρεται στη σελ. 10 της έκθεσης του 1^ου ΑΠΕ, στην παρ. 1.45. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα εκεί, η Νομαρχία απαγόρευσε την απόθεσή τους στην χωματερή, δηλ. σε απόσταση 2,5 χλμ από το έργο και ότι στο δεύτερο πρακτικό της επιτροπής Εισήγησης για Ανάθεση του Έργου (Ε.Ε.Α.) καταγράφεται ως αναγκαστική η μεταφορά σε απόσταση 28 χλμ. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ίδια έκθεση στη σελίδα 14 παρ. (b), όλα τα παραπάνω έγιναν πράξη και τα άχρηστα προϊόντα των εκσκαφών μεταφέρθηκαν σε απόσταση 28 χλμ, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το αντίστοιχο κονδύλι (αριθ. Τιμολογίου Α’ ΧΩΜΑΤΟΥΡΓΙΚΑ 14) από 10.000 κυβοχιλιόμετρα σε 2.040.000!!! Αυτά λοιπόν είναι καταγραμμένα ως ποσότητα και δικαιολόγηση στον 1^ο ΑΠΕ, και το Υπουργείο υποστηρίζει ότι αυτή η εργασία έχει εκτελεστεί από τον εργολάβο (έγγραφο του ΥΠΑΑΤ προς τη Ν.Α. Χίου με αρ. πρ. 9860/20γ της 16 Μαρ. 2007). Παρόλαυτά χωρίς καμιά δικαιολογία, η εργασία αυτή, ενώ είχε συμπεριληφθεί από τη Δ.Υ. στον 1^ο ΑΠΕ, έχει διαγραφεί από την Προϊσταμένη Αρχή. Είναι δηλαδή μια εργασία η οποία ενώ φαίνεται ότι έχει εκτελεστεί κατόπιν εντολής της Δ/σας Υπηρεσίας, δεν έχει πληρωθεί στον εργολάβο και άρα αυτός έχει ανά πάσα στιγμή το δικαίωμα να την διεκδικήσει στα αρμόδια δικαστήρια.  Τι θα έπρεπε να είχε γίνει; α) για τη δυνατότητα απόθεσης, δεν θα έπρεπε να ερωτηθεί η Νομαρχία, αλλά ο υπεύθυνος για τη λειτουργία του ΧΑΔΑ Δήμος της Χίου. β) Εφόσον η απάντηση θα ήταν αρνητική από τον Δήμο (κάτι απίθανο), θα έπρεπε να είχε ρυθμιστεί το θέμα πριν υπογραφτεί η πρώτη σύμβαση. γ) Εφόσον η Π. Α. διαπίστωσε ότι πραγματικά δεν έχει εκτελεστεί η εργασία και γι αυτό δεν την περιέλαβε ούτε στον 1^ο ούτε σε επόμενους ΑΠΕ, θα έπρεπε να είχε ενεργήσει εναντίον της Δ. Υ. και του εργολάβου που είχαν υπογράψει τον 1^ο ΑΠΕ  και την έκθεση που τον συνοδεύει, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2β του άρθρου 40 του ν.3669/08. Αντίθετα αν έχει εκτελεστεί θα έπρεπε να την συμπεριλάβουν στον ΑΠΕ, αφαιρώντας ισόποση εργασία που δεν είχε ακόμα εκτελεσθεί.

Σημειώνουμε επίσης ότι ο εργολάβος ισχυρίζεται (έγγραφό του από 17-02-2010 προς ΥΠΑΑΤ) ότι κατόπιν εγγράφων εντολών της υπηρεσίας έχει κατασκευάσει εργασίες πέραν της αύξησης του 50% (δηλ. παράνομα), τις οποίες φυσικά δεν έχει πληρωθεί και για τις οποίες έχει στα χέρια του ακόμη και υπογεγραμμένα Πρωτόκολλα Παραλαβής. Δεδομένου και του ότι έχει υπογράψει την Τελική Επιμέτρηση και τον τελευταίο ΑΠΕ «με επιφύλαξη», προφανώς θα ακολουθήσει δικαστική διεκδίκηση, την οποία όλα δείχνουν ότι θα την κερδίσει, διότι έτσι έχει μεθοδευτεί.

3. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΛΠΙΔΕΣ ΟΤΙ ΘΑ ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΘΕΙ;

Έχοντας υπόψη μας ότι: α) Παρά το ότι οι εργασίες για την αποπεράτωση του φράγματος έχουν δημοπρατηθεί από τις 04 Οκτ. 2011, δηλ. περισσότερο από ένα χρόνο πριν, κανείς δεν έχει εμφανιστεί στο εργοτάξιο. β) Έχει ανακοινωθεί από επίσημα χείλη ότι την επίβλεψη της αποπεράτωσης θα την αναλάβει η Δ. Τ. Υ  της Περ/κής Ενώτητας Χίου. Μέχρι σήμερα όμως, η υπηρεσία αυτή δεν έχει καμιά ενημέρωση για το έργο που υποτίθεται θα επιβλέψει. γ) Οι διαδόσεις, (κυρίως δημοσιογραφικές πληροφορίες) αλλά και επίσημες ανακοινώσεις, μιλούσαν για προσφυγές που δήθεν άσκησαν συμμετέχοντες στη δημοπρασία εργολάβοι, επιδιώκοντας να εξασφαλίσουν κάθε φορά τα συμφέροντά τους, ακυρώνοντας τις προσφορές των αντιπάλων τους. Το τελευταίο έγγραφο του ΥΠΑΑΤ μας λέει ότι την καθυστέρηση προκάλεσαν προσφυγές του παλαιού εργολάβου. Υπάρχει μεγάλη διαφορά του ενός από το άλλο. Ό, τι και αν συμβαίνει, η ανοχή του ΥΠΑΑΤ μας προκαλεί ανησυχία. δ) Ο Βουλευτής Χίου και εν ενεργεία Υπουργός κ. Κ. Μουσουρούλης έχει δηλώσει (τότε που η Χίος καίγονταν) σε τοπικό τηλ/κό σταθμό ότι ο συνάδελφός του Υπουργός ΑΑΤ έχει υπογράψει το συμφωνητικό. Το γεγονός όμως αυτό διαψεύδεται από την υπηρεσία, αφού εκείνη αναφέρει ότι η Σύμμβαση βρίσκεται στο στάδιο του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο. ε) Ο χρόνος για τον οποίο ισχύει η προσφορά του μειοδότη, έχει περάσει προ πολλού, χωρίς κανείς να ανησυχεί. Δηλαδή ο εργολάβος μπορεί όποτε θέλει, να αρνηθεί να υπογράψει τη σύμβαση, χωρίς να έχει καμιά απολύτως ευθύνη, αντίθετα δε μπορεί να διεκδικήσει και διαφυγόντα κέρδη από το Δημόσιο.  Όλα αυτά δημιουργούν τέτοια σύγχυση ώστε να επιτείνεται η αγωνία μας και να επικρατεί η άποψη ότι ο εμπαιγμός συνεχίζεται και ότι το σκάνδαλο του Ναγού σε λίγο θα μοιάζει απλό πταίσμα. Προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν θα έχουμε ομαλές εξελίξεις.

ΧΙΟΣ   30-11-2012

ΑΝΤ. ΛΥΠΑΡΗΣ

ΕΡΓΟ:   ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ

«ΚΟΡΗΣ ΓΕΦΥΡΙ»

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΑΠΟΨΕΩΝ

ΓΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΟΠΟΙΟΥ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ

Μετά την καταγραφή των στο θέμα απόψεών μου στις 30-11-2012 και αφού (επί τέλους) έλαβα γνώση του φακέλου με τα στοιχεία που είχα ζητήσει, θεωρώ υποχρέωσή μου να συμπληρώσω την παραπάνω έκθεσή μου με τα εξής:

1)   ΤΟ ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ, ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΕΣ;

Είχα ζητήσει τις εκθέσεις του ΕΣΠΕΛ. Μας δόθηκε μόνο μία, εκείνη την οποία είχα υπόψη μου. Επομένως το «έργο» δεν έχει επανελεγχθεί όπως επιτάσσει ο νόμος, άρα ισχύουν όσα έχω υποστηρίξει. Είναι απορίας άξιο, πώς η επιτροπή Προσωρινής Παραλαβής του έργου παραβλέπει χωρίς κανένα σχολιασμό τις παρατηρήσεις του ΕΣΠΕΛ και προχωρεί στην ποιοτική παραλαβή, αφιερώνοντας για την ποιότητα, μόλις επτά γραμμές στο οικείο Πρωτόκολλο!!! Είναι επίσης απορίας άξιο το ότι προτείνει η επιτροπή να θεωρηθεί εκείνη η παραλαβή και ως οριστική, ενώ ο νόμος ρητά επιτάσσει οπωσδήποτε να προηγηθεί ο επανέλεγχος από τον ΕΣΠΕΛ.

2.   ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΣΩΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ;

Μέσα στα στοιχεία που πήραμε, περιέχεται και η απόφαση 565/2007 του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Ε.Σ.). Αξίζει ιδιαίτερης προσοχής αυτή, διότι εκ πρώτης όψεως δίνει το τεκμήριο της νομιμότητας σε πράξεις που εγώ τις θεωρώ και στην πραγματικότητα είναι πέραν πάσης αμφιβολίας παράνομες. Ας παρακολουθήσουμε όμως την παραποίηση της πραγματικότητας και το αριστοτεχνικό μπέρδεμα των αγωγών από τους «αρμόδιους», προκειμένου να εξαχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Λέει λοιπόν η επίμαχη απόφαση ότι οι εργασίες εκβραχισμών άνευ χρήσεως εκρηκτικών «…κατέστησαν αναγκαίες λόγω της (μη δυναμένης να προβλεφθεί) αποκάλυψης, κατά την εκτέλεση εργασιών εκσκαφής, παλαιών πήλινων αγωγών υδρεύσεως και της επακόλουθης παρέμβασης της αρμόδιας 3^ης ΕΒΑ, η οποία με το 1409/15-05-2006 έγγραφό της απαίτησε τη σύνταξη γεωτεχνικής  μελέτης…»

Για να γίνει κατανοητή η παραποίηση της πραγματικότητας στην οποία προαναφέρθηκα, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα εξής:

Τα «σωζόμενα μνημεία» στην περιοχή είναι το Γενουατικό Υδραγωγείο και οι σωζόμενοι αγωγοί σε συνέχεια αυτού. Για την προστασία τους υπεύθυνη υπηρεσία είναι η 3^η ΕΒΑ (Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων). Η αλληλογραφία που έχει ανταλλαγεί μεταξύ ΥΠΑΑΤ και 3^ης ΕΒΑ αφορά την προστασία αυτών των μνημείων, τα οποία ήταν ανέκαθεν εμφανή. Γι αυτά διατάχθηκε και εκπονήθηκε η γεωτεχνική μελέτη και γι αυτά δόθηκε η εντολή μη χρήσης εκρηκτικών από την 3^η ΕΒΑ. Επειδή λοιπόν αυτά ήταν ανέκαθεν εμφανή, η προστασία τους είναι κάτι που οπωσδήποτε θα έπρεπε να είχε απασχολήσει τον αρχικό μελετητή και την υπηρεσία του ΥΠΑΑΤ πριν τη σύναψη της αρχικής Σύμβασης. Όπως έχω υποστηρίξει, με αυτή τη δικαιολογία, δε μπορεί να δικαιολογηθεί σύναψη Συμπληρωματικής Σύμβασης.

Πολύ αργότερα, στις 15-02-2007, άλλη υπηρεσία, η Κ’ΕΠΚΑ (Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων) , διακόπτει τις εργασίες τοποθέτησης σωλήνα ύδρευσης σε άλλη περιοχή, νοτιοανατολικά του «έργου» στις υπώρειες του Κορακάρη, «…διότι κατά τη διάρκεια των εργασιών (τοποθέτησης σωλήνα ύδρευσης) αποκαλύφθηκε πήλινος αγωγός …». Όταν δηλαδή αποκαλύφθηκε ο πήλινος αγωγός, η γεωτεχνική μελέτη που είχε παραγγείλει η 3^η ΕΒΑ και σύμφωνα με τα πορίσματα της οποίας απαγορεύθηκε η χρήση εκρηκτικών, είχε ήδη εκπονηθεί και εγκριθεί από το ΥΠΑΑΤ. Το δε τελικό έγγραφο της 3^ης ΕΒΑ με το οποίο απαγορεύθηκε η χρήση εκρηκτικών σε όλη την έκταση του «έργου», αναφέρει ως αιτιολογία την προστασία μόνο του Γενουατικού Υδραγωγείου χωρίς καμιά αναφορά στον πήλινο αγωγό, παρόλο που αυτός είχε αποκαλυφθεί μόλις έξι μέρες νωρίτερα.

Έχουμε λοιπόν δύο ειδών αγωγούς στην περιοχή. Το ένα είδος είναι πέτρινο ανοικτό κανάλι σε συνέχεια του Γενουατικού υδραγωγείου και το άλλο είναι πήλινος θαμμένος αγωγός στις υπώρειες του Κορακάρη. Το πρώτο είναι Γενουατικό, σύγχρονο του υδραγωγείου και γι’ αυτό προστατεύεται από την 3^η ΕΒΑ, το άλλο είναι παλαιότερο και προστατεύεται από την Κ’ ΕΠΚΑ. Το ένα είναι εμφανές, είναι ανέκαθεν γνωστό άρα είναι γνωστό τόσο στους μελετητές όσο και σε εκείνους που συμφώνησαν με τους αρχικούς Περιβαλλοντικούς Όρους αλλά και σε εκείνους που ενέκριναν τους τροποποιημένους στις 16-01-07. Το άλλο, ο πήλινος αγωγός, είναι θαμμένο και άγνωστο τόσο από τους μελετητές όσο και από όσους ασχολήθηκαν με την προστασία των μνημείων της περιοχής. Το ένα, ο σωζόμενος αγωγός σε συνέχεια του Γενουατικού Υδραγωγείου, επειδή ήταν ανέκαθεν γνωστός δεν δικαιολογεί τη σύναψη Σ.Σ., το άλλο θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να την δικαιολογούσε. Ποιες προϋποθέσεις; Απλούστατα θα έπρεπε να αποδειχθεί ότι αυτός κινδυνεύει και ότι ο μόνος τρόπος προστασίας του είναι η απαγόρευση χρήσης εκρηκτικών. Ό, τι δηλαδή έγινε και για τον σωζόμενο αγωγό. Αν κάτι τέτοιο είχε γίνει, θεωρώ ότι μόνο τρελός θα κατέληγε στην απόφαση να απαγορευθούν οι εκρήξεις για να προστατευθεί ένας θαμμένος αγωγός. Καθένας ξέρει ότι για να προστατεύσουμε κάτι από μια έκρηξη, μια καλή ιδέα είναι να το θάψουμε. Αυτός λοιπόν ο θαμμένος αγωγός, σε τόση απόσταση από την περιοχή των εκρήξεων, δεν χρειάζεται καμιά μελέτη για να αποδειχθεί ότι δεν κινδυνεύει καθόλου.

Μπορεί λοιπόν κανείς να ισχυριστεί ότι αφού είχε δοθεί αυθαίρετα από τη Δ. Υ. εντολή στον εργολάβο να εκτελεί τους εκβραχισμούς χωρίς χρήση εκρηκτικών, πριν από οποιαδήποτε έγκριση ή ενόχληση, και στην πορεία της διαδικασίας έγκρισης του 1^ου ΑΠΕ, κάποιος ενημέρωσε τους «αρμόδιους», ότι η δικαιολόγηση της Σ. Σ. δε στέκει. Έτσι «εφευρέθηκε» εκ των υστέρων, στις 23-04-07, το μπέρδεμα των αγωγών, ώστε να συνταχθεί Συμπληρωματική Έκθεση και να περάσει το θέμα στις 26-04-07 (έστω κατά πλειοψηφία) από το Κεντρικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Εγγειοβελτιωτικών Έργων του ΥΠΑΑΤ.

Πρέπει να θυμίσουμε ότι η πρώτη όχληση από το ΥΠΑΑΤ προς την Αρχαιολογική Υπηρεσία έγινε στις 27-04-2006 και η πρώτη απάντηση της 3^ης ΕΒΑ «…για την προστασία των σωζόμενων αγωγών σε συνέχεια με το Γενουατικό Υδραγωγείο…» δόθηκε στις 15-05-2006. Αλλά και η εντολή στον εργολάβο να μη χρησιμοποιεί εκρηκτικά αλλά …να εξακολουθήσει τις εργασίες εκσκαφής βραχωδών εδαφών διά μηχανικών μέσων …» δόθηκε πάλι στις 27-04-2006. Μήπως όλοι αυτοί είχαν προφητεύσει ότι μετά από ένα ολόκληρο χρόνο θα αποκαλύπτονταν κάποιος άλλος θαμμένος πήλινος αγωγός και φρόντισαν για την «προστασία» του; Όσο καλοπροαίρετα κι αν προσεγγίσει κανείς το θέμα αυτό, δε μπορεί να παραβλέψει τον φανερό δόλο των εμπλεκομένων, προκειμένου να δικαιολογήσουν την αλλαγή του τρόπου εκβραχισμών και την πληρωμή 7 εκ. € επι πλέον στον εργολάβο.

Ένα άλλο δυσμενές για τα συμφέροντα του Δημοσίου αποτέλεσμα της κακής διοίκησης του «έργου» είναι η δημιουργία συνθηκών που να διασφαλίζουν την «δικαίωση» του εργολάβου σε μελλοντικές διεκδικήσεις, με προσφυγές στα αρμόδια δικαστήρια. Επανέρχομαι στο θέμα αυτό διότι δυστυχώς δικαιώνονται οι φόβοι που είχα εκφράσει στην προηγούμενη έκθεσή μου. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι στην έκθεση του 3^ου εγκεκριμένου ΑΠΕ (τον οποίο ο εργολάβος υπογράφει με επιφύλαξη) αναγνωρίζεται ότι η τελική επιμέτρηση περιλαμβάνει εργασίες οι οποίες, για οικονομικούς μόνο λόγους δε μπορεί να «συμβασιοποιηθούν» (σελ. 3, κεφ.2). Αυτό στην καθομιλουμένη σημαίνει ότι οι εντεταλμένοι κρατικοί υπάλληλοι έδωσαν εντολή στον εργολάβο να κατασκευάσει συγκεκριμένα έργα, εκείνος τα κατασκεύασε έντεχνα, ελέγχθηκαν επιμετρήθηκαν και παραλήφθηκαν από τους κρατικούς υπαλλήλους, (άρα είναι συμφωνημένο και το κόστος τους), αλλά δε μπορεί να πληρωθούν μέσα από τη συγκεκριμένη σύμβαση. Με αυτά όλα δεδομένα, τι άλλο μπορεί να πει το όποιο δικαστήριο από το να εξοφληθεί ο εργολάβος; Ποιο είναι άραγε το ύψος αυτών των εργασιών; Αυτό με τα στοιχεία που έχουμε δεν το γνωρίζουμε, αλλά μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι ξεπερνά το εκατομμύριο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο τομέας της παραλαβής του «έργου». Όπως έχουμε ήδη αναφέρει δε γνωρίζουμε αν έχει ήδη συντελεστεί και η οριστική παραλαβή, με μεγάλη ευθύνη των υπηρεσιών, αφού το έργο δεν έχει επανελεγχθεί. Πέραν όμως αυτού, από την «επι τροχάδην» ανάγνωση της μελέτης αποπεράτωσής του παρατηρούμε ότι πολλές εργασίες που έχουν πληρωθεί στον εργολάβο, βρίσκονται σε κακά χάλια και πρέπει να καθαιρεθούν και να αντικατασταθούν, όπως π.χ. 60 τόνοι σιδηρούς οπλισμός (Τεχν. Περιγραφή σελ. 7 παρ. 2.6.2.) ή απροσδιόριστος αριθμός αγωγών του συστήματος αποστράγγισης (σελ. 9 παρ. 2.7.3.) κ.λ.π. Πως λοιπόν η Επιτροπή Παραλαβής  στις 04-08-2011 βρήκε ότι «το έργο βρίσκεται σε καλή κατάσταση από απόψεως συντήρησης» και προτείνει να θεωρηθεί και ως οριστική η παραλαβή αυτή, ενώ λίγους μήνες νωρίτερα ο μελετητής βρήκε ότι τμήματα του «έργου» θα χρειαστούν αντικατάσταση;

3. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΛΠΙΔΕΣ ΟΤΙ ΘΑ ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΘΕΙ;

Δυστυχώς η εικόνα που έχω περιγράψει για το μέλλον του έργου, μετά τα νέα στοιχεία έχει γίνει αρκετά ποιο μαύρη. Έχω περιγράψει μια θολή κατάσταση που οφείλονταν σε ενδεχόμενη αμέλεια ή αδυναμία εκκίνησης των έργων. Τώρα προστίθενται οφθαλμοφανή προβλήματα της μελέτης που λογικά θα περιπλέξουν την κατασκευή, ακόμα κι αν αυτή ξεκινήσει, όπως ακριβώς και την προηγούμενη φορά. Η διαφορά είναι ότι την προηγούμενη φορά δεν έχει διαπιστωθεί η ευθύνη του μελετητή, γιατί ποτέ κανείς δεν του ζήτησε εξηγήσεις. Τώρα μπορούμε να διαπιστώσουμε εξ αρχής τις «κερκόπορτες». Ένα παράδειγμα μόνο θα αναφέρουμε που το θεωρούμε αρκετό, αφού μάλιστα επαναλαμβάνεται σε αρκετές περιπτώσεις.

Στη σελίδα 9 της Τεχνικής Περιγραφής και συγκεκριμένα στην παρ. 2.7.3. αναφέρεται ότι «…το δίκτυο θα ελεγχθεί και όσα τμήματα βρεθούν κατεστραμμένα και ακατάλληλα θα αποξηλωθούν και θα τοποθετηθούν νέα.» Από ποιον όμως θα ελεγχθούν; Πάλι από τον ανάδοχο; Στην περίπτωση αυτή μπορώ από τώρα να σας πω το αποτέλεσμα του ελέγχου! Πως θα αντιμετωπιστεί η δαπάνη αντικατάστασής τους; Συμπλ/κή Σύμβαση δε μπορεί να γίνει, αφού το πρόβλημα ήδη εντοπίζεται από το στάδιο της μελέτης, επομένως δε μπορεί κανείς να επικαλεστεί «απρόβλεπτες περιστάσεις». Ούτε βέβαια σε ΑΠΕ μπορεί κανείς να εντάξει μια τέτοια δαπάνη. Επομένως πώς θα δοθεί εντολή στο νέο εργολάβο να εκτελέσει τέτοιες εργασίες; Απλά θα οδηγηθούμε πάλι σε άλλα αδιέξοδα και ημιτελή έργα.

Ως τελικό συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι το έργο δυστυχώς έχει ναυαγήσει, για το άμεσο μέλλον δεν προδιαγράφεται καμιά θετική προοπτική και μόνο μια κινητοποίηση όλων των φορέων και των πολιτών της Χίου μπορεί να το ξαναβάλει σε τροχιά επιτυχίας στο απώτερο μέλλον.

ΧΙΟΣ 20-01-2013

Αντ. Λυπαρής