ΝΑΥΤΙΛΙΑ : ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ- ΤΡΙΓΜΟΙ- ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ

του Σάββα Ν. Αθανασίου

Το μπλόκο που έκαναν οι βουλευτές των κομμάτων της αντιπολίτευσης, αλλά και του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, στη διαδικασία ψήφισης του άρθρου 19 ( αφορούσε στην υπογραφή ατομικών συμβάσεων στα ποντοπόρα πλοία ) του νομοσχεδίου που ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα από την ολομέλεια της Βουλής ήταν αναμφίβολα μια ήττα και για τον υπουργό Ναυτιλίας, αλλά και για την Νέα Δημοκρατία.

Αλλά, δεν ήταν το μοναδικό σημείο που υπέστη κοινοβουλευτική ταπείνωση ο υπουργός Κ. Μουσουρούλης. Υποχρεώθηκε να αναδιπλωθεί και σε άλλα θέματα, όπως είναι αυτό της Πλοηγικής Υπηρεσίας, των πολιτικών υπαλλήλων, στους κανονισμούς προσωπικού στους καταργούμενους Οργανισμούς Λιμένων και άλλα.

Στην επίμαχη ψηφοφορία του άρθρου 19, υπέρ του άρθρου ψήφισαν μόνο οι 116 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, ενώ 151 ψήφισαν κατά, ενώ ένας βουλευτής ψήφισε παρών. Η πρώτη δοκιμασία πέρασε για τον Κ. Μουσουρούλη, αλλά ακολουθεί και δεύτερη, με το σχέδιο νόμου για το γιώτινγκ, που και εκεί θα υπάρξουν αντιδράσεις και κυρίως στο θέμα της απελευθέρωσης των πλόων για τα σκάφη ξένων κρατών πέραν της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σχέδιο νόμου, ενώ ήταν να βγει σε διαβούλευση την προηγούμενη εβδομάδα, τελικά δεν κατατέθηκε επειδή υπήρξε έντονη διαμαρτυρία από τους εμπλεκόμενους φορείς.

Αλλά, στο ήδη επιβαρυμένο σκηνικό της ναυτιλίας, μπήκε ξαφνικά και η είδηση ότι θεσμοθετήθηκε και θέση αναπληρωτή υπουργού στο υπουργείο Ναυτιλίας. Βέβαια, πρέπει να επισημάνουμε ότι στην πρώτη κυβέρνηση είχε τοποθετηθεί στη θέση του υφυπουργού ο Γιώργος Βερνίκος, ο οποίος παραιτήθηκε μετά τις ανακοινώσεις – καταγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ ότι διέθετε offshore εταιρεία. Τώρα, τη θέση αυτή την διεκδικούν και η ΔΑΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ.

Ποιο κόμμα θα επικρατήσει στη διεκδίκηση της θέσης αυτής είναι άγνωστο, αλλά ο πρόεδρος του σοσιαλιστικού κόμματος θα επιμείνει να βάλει άνθρωπο στο υπουργείο Ναυτιλίας, για πολλούς και ευνόητους λόγους.

Αλλά, αν απλώς έτριξε η καρέκλα του Κ. Μουσουρούλη με το νομοσχέδιο που ψήφισε η Βουλή, με τα θέματα του γιώτινγκ, ίσως αποτελέσει και αφορμή για αντικατάσταση του από τη θέση του υπουργού Ναυτιλίας. Ήδη, ως βουλευτής Χίου, οι ναυτικοί της εκλογικής του περιφέρειας του χρεώνουν και την ψήφιση του άρθρου 30, με το οποίο επιβάλλεται πλοίο ασφαλείας στη διάρκεια των απεργιών, αλλά και την διάταξη για κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων στα ποντοπόρα πλοία, που τελικά δεν πέρασε. Τώρα, με το νέο σχέδιο νόμου, διακυβεύεται η ελληνικότητα του γιώτινγκ, με την επιχειρούμενη κατάργηση του καμποτάζ στους εσωτερικούς πλόες για τα σκάφη αναψυχής.

Οι εκπρόσωποι των φορέων που εμπλέκονται με τα σκάφη αναψυχής, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στη διαβούλευση του σχεδίου νόμου, επειδή δεν προηγήθηκε ο στοιχειώδης διάλογος πάνω στα επιμέρους άρθρα. Το επιτελείο που επεξεργάσθηκε το σχέδιο νόμου επικαλείται ότι ο διάλογος αυτός έχει εξαντληθεί από τους προηγούμενους υπουργούς και ότι υπάρχουν όλα τα στοιχεία εκείνα που απαιτούνται για την σύνταξη του νομοσχεδίου.

Οι ιδιοκτήτες των σκαφών αναψυχής αντιτείνουν ότι δεν γνωρίζουν ποιος ή ποιοι συνέταξαν το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου, δεδομένου ότι αυτό περιήλθε υπόψη των υπηρεσιών του υπουργείου Ναυτιλίας προσφάτως για την διατύπωση μόνο παρατηρήσεων επί των άρθρων. Οι άνθρωποι του γιώτινγκ είναι επιφυλακτικοί κυρίως στο θέμα της απελευθέρωσης των πλόων από σκάφη τρίτων χωρών.

Ο φόβος των ιδιοκτητών σκαφών αναψυχής είναι ότι σε περίπτωση που τελικά κατατεθεί στη Βουλή το σχέδιο νόμου και ψηφισθεί η απελευθέρωση τότε κινδυνεύουν με αφανισμό πάνω από 5.000 ελληνικά σκάφη, αφού τα ξένα σκάφη τρίτων χωρών θα είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικά και θα προσφέρουν καλύτερους ναύλους κυρίως στα επανδρωμένα πλοία για τη μεταφορά επιβατών κάτω των 49 ατόμων.

Επισημαίνεται ότι σήμερα δραστηριοποιούνται στις ελληνικές θάλασσες 77 σκάφη με κοινοτικές σημαίες και από αυτά μόνο τα 8 είναι επανδρωμένα, που ευτυχώς δεν δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στα ελληνικά σκάφη. Ωστόσο, αν υπάρξει εισροή δεκάδων ή εκατοντάδων σκαφών τρίτων χωρών τότε θα προκαλέσουν τεράστιες ανισορροπίες στην ναυλαγορά των σκαφών αναψυχής σε βάρος βεβαίως των ελληνικών σκαφών.

Οι πληροφορίες που υπάρχουν γύρω από το σχέδιο νόμου, είναι ότι περιλαμβάνονται σε αυτό αρκετές διατάξεις που διευκολύνεται η λειτουργία του σκάφους αναψυχής. Το σημαντικότερο είναι ότι καταργείται ο ελάχιστος αριθμός ημερών υποχρεωτικής ναύλωσης των σκαφών. Επισημαίνεται ότι με αυτόν τον τρόπο θα ανακουφιστούν εκατοντάδες ιδιοκτήτες από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και τους ελέγχους της Εφορίας και των ελεγκτικών αρχών, ωστόσο δυσαρεστούνται εκείνοι οι ιδιοκτήτες που πληρούσαν τις προϋποθέσεις του ισχύοντος νόμου που προβλέπει υποχρεωτικό αριθμό ναυλώσεων και θεωρούν τους εαυτούς τους νομοταγείς.

Μία καινοτομία του σχεδίου νόμου είναι ότι παρέχει την δυνατότητα αναστολής της επαγγελματικής άδειας του σκάφους για δώδεκα μήνες, η οποία θα αποδεικνύεται από βεβαίωση του αρμόδιου Λιμεναρχείου, ότι το επαγγελματικό πλοίο παρέμεινε παροπλισμένο για επισκευή το χρονικό διάστημα από 1η Μαρτίου έως 31η Οκτωβρίου.

Άλλη σημαντική αλλαγή που επέρχεται με το σχέδιο νόμου είναι ότι καθιερώνεται ειδικό σήμα το οποίο θα υποχρεούνται να φέρουν εμφανώς τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής ώστε να διακρίνονται από τα ιδιωτικά πλοία αναψυχής. Το ειδικό σήμα θα χορηγείται τις υπηρεσίες του υπουργείου Ναυτιλίας και όχι από την Ένωση Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού, όπως γίνονταν μέχρι σήμερα. Αυτό είναι ένα σημείο τριβής που ίσως ξεπεραστεί με την υποχώρηση των κυβερνητικών παραγόντων.

Σημαντική αλλαγή είναι ότι παρέχεται το δικαίωμα εκτέλεσης των ταξιδιών και στα πλοία αναψυχής με ξένη σημαία χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.) και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (Ε.Ζ.Ε.Σ.), εφόσον τα πλοία αυτά πληρούν τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την εκτέλεση ενδομεταφορών στα κράτη της σημαίας τους και έχουν χαρακτηριστεί επαγγελματικά.


Ωστόσο, απαγορεύεται η ολική ή μερική ναύλωση για μεταφορά προσώπων με εισιτήριο ή πραγμάτων με ναύλο. Επίσης δικαίωμα εκ ναύλωσης θα έχουν οι πλοιοκτήτες για τα υπό την πλοιοκτησία τους και οι εφοπλιστές για τα υπό τον εφοπλισμό τους επαγγελματικά πλοία αναψυχής. Δικαίωμα εκ ναύλωσης θα επιτρέπεται να έχουν επίσης οι ναυλομεσίτες, οι ναυτικοί πράκτορες και οι κάτοχοι άδειας λειτουργίας γραφείου γενικού τουρισμού.

Η άσκηση του δικαιώματος εκ ναύλωσης από τα πρόσωπα αυτά προϋποθέτει την έγγραφη συγκατάθεση του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή, με τους οποίους καθίστανται συνυπεύθυνα εις ολόκληρον για την τήρηση των διατάξεων του σχετικού νόμου και των όρων του ναυλοσύμφωνου. Με το σχέδιο νόμου ρητά απαγορεύεται η επιβίβαση στο επαγγελματικό πλοίο αναψυχής άλλων προσώπων, πέραν αυτών που αναγράφονται στη θεωρημένη, από τη λιμενική αρχή του λιμένα αφετηρίας, κατάσταση επιβαινόντων δεν θα επιτρέπεται, εκτός εάν η επιβίβαση αυτή προβλέπεται ρητά από το ναυλοσύμφωνο.

Επίσης προβλέπεται ότι όταν η εκ ναύλωση γίνεται σε υπηκόους τρίτων χωρών, το συνάλλαγμα που εισπράττεται, αποδίδεται από τον εκ ναυλωτή σύμφωνα με τις σχετικές ρυθμίσεις της Τράπεζας της Ελλάδος. Εξάλλου, το επαγγελματικό πλοίο αναψυχής δεν θα επιτρέπεται να εκτελεί πλόες χωρίς ναύλο για τη μεταφορά του πλοιοκτήτη ή των μετόχων ή των εταίρων του ή των μελών του διοικητικού συμβουλίου της πλοιοκτήτριας εταιρίας και συγγενών των παραπάνω προσώπων μέχρι δευτέρου βαθμού, πέραν των 10 ημερών για την περίοδο μεταξύ 1ης Ιουνίου και 30ης Σεπτεμβρίου και 20 ημερών κατά την υπόλοιπη περίοδο και υπό την προϋπόθεση υπογραφής ναυλοσυμφώνου, μηδενικού ναύλου και καταβολής του Φ.Π.Α. που αναλογεί με βάση τον κατώτατο ημερήσιο ναύλο.

Έτσι, θα αποφεύγεται το φαινόμενο να χαρακτηρίζονται ιδιωτικά σκάφη, επαγγελματικά για την αποφυγή της αυξημένης φορολογίας. Πάντως, προβλέπεται η εκτέλεση ταξιδιών για λογαριασμό του Δημοσίου και Φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα με σκοπό την προβολή του θαλάσσιου τουρισμού, ύστερα από έγκριση της αρμόδιας Διεύθυνσης της Γενικής Γραμματείας Ναυτιλίας του Υπουργείου Ναυτιλίας.

Επίσης αναφέρεται ότι ως λιμένας αφετηρίας και ελέγχου της σύμβασης ολικής ναύλωσης, στις περιπτώσεις που πραγματοποιείται έναρξη του ταξιδιού στην αλλοδαπή, θεωρείται ο πρώτος ελληνικός λιμένας, στον οποίο ελλιμενίζεται το επαγγελματικό πλοίο αναψυχής. Πριν από τον απόπλου, ο πλοίαρχος ή ο κυβερνήτης επαγγελματικού πλοίου αναψυχής είναι υποχρεωμένος να καταθέτει στη λιμενική αρχή του λιμένα αφετηρίας, κατάσταση με τα στοιχεία των επιβαινόντων αφού πιστοποιηθούν από τον ίδιο, αντίγραφο της οποίας, θεωρημένο από την ίδια αρχή, πρέπει να φέρει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μαζί με τα λοιπά έγγραφα (διαβατήρια, ταυτότητα ή άλλο ικανό δημόσιο αποδεικτικό με το οποίο πιστοποιείται η ταυτοπροσωπία καθενός από τους επιβάτες). Για τα ιστιοφόρα επαγγελματικά πλοία αναψυχής ολικού μήκους μέχρι είκοσι μέτρα και μηχανοκίνητα επαγγελματικά πλοία αναψυχής μέχρι δεκαοκτώ μέτρα, προβλέπεται να εκναυλώνονται χωρίς να υπηρετεί σε αυτά πλοίαρχος και πλήρωμα.

Με άλλη διάταξη καθιερώνεται μητρώο και αρχείο επαγγελματικών πλοίων αναψυχής στο οποίο θα καταγράφονται το όνομα και ο αριθμός νηολογίου του επαγγελματικού πλοίου αναψυχής, καθώς και το όνομα ή η επωνυμία του φυσικού ή νομικού προσώπου που αναγράφεται στην άδεια ως πλοιοκτήτης καθώς και ο αριθμός του φορολογικού μητρώου του.


Επίσης όλα τα σκάφη αναψυχής θα είναι υποχρεωτικά ασφαλισμένα για αστική ευθύνη για Θάνατο και σωματικές βλάβες επιβαινόντων και τρίτων από πρόσκρουση, σύγκρουση, ναυάγιο ή οποιαδήποτε άλλη αιτία. Το ασφαλιστικό ποσό καθορίζεται σε 200.000 ευρώ ανά επιβάτη και το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 2.000.000 ευρώ ανά συμβάν.

Επίσης θα προβλέπεται κάλυψη για αστική ευθύνη για υλικές ζημίες επιβαινόντων και τρίτων από πρόσκρουση, σύγκρουση, ναυάγιο ή οποιαδήποτε άλλη αιτία. Το ασφαλιστικό ποσό καθορίζεται σε 150.000 ευρώ. Σε περίπτωση πρόκληση θαλάσσιας ρύπανσης, το ασφαλιστικό ποσό καθορίζεται σε 90.000 ευρώ. 
Τέλος, στο σχέδιο νόμου, υπάρχει αναφορά και για τα ιδιωτικά πλοία αναψυχής, στα οποία απαγορεύει την εκτέλεση ταξιδιών αναψυχής ή και περιήγησης με καταβολή ναύλου.

Επισημαίνεται ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 17.700 σκάφη αναψυχής, ιδιωτικά και ενοικιαζόμενα, άνω των 5 μέτρων, τα οποία δημιουργούν περίπου 40.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με μελέτη του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, ο κλάδος των σκαφών αναψυχής συνεισφέρει με 607 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στην εθνική οικονομία.

Δεν γνωρίζω πως τελικά θα χειριστεί ο Κ. Μουσουρούλης τα ζητήματα των σκαφών αναψυχής, αλλά ήδη έχει στην πλάτη του τα θέματα που πέρασε με το πρώτο νομοσχέδιο. Βέβαια, ο υπουργός δεν ακολουθεί αυτόνομη ναυτιλιακή πολιτική, αλλά υλοποιεί κυβερνητικές αποφάσεις και εντολές του πρωθυπουργού Α. Σαμαρά.

Αλλά, πάντως, ιστορικά και εμπειρικά, μπορούμε να πούμε ότι για τους κακούς χειρισμούς ή για εκτόνωση μιας τεταμένης κατάστασης, την πληρώνει με απομάκρυνση ο εκάστοτε υπουργός. Εκτός, και αν βρεθεί η χρυσή τομή και η δυαρχία στο υπουργείο Ναυτιλίας επιμερίσει τις πολιτικές ευθύνες και το πολιτικό κόστος…

matrix24.gr